Шірікбақайды балау және күресу шаралары

Презентация қосу

Тақырыбы: Шірікбақайды балау және
күресу шаралары

Орындаған: Тундебаева Н вс-516
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім 2.1 Тұяқ аурулары
2.2 Шірікбақай ауруы
2.3 Қоздырушысы, індеттік ерекшеліктері
2.4 өтуі мен симптомдары, алдын алу шаралары
2.5 Шірікбақай ауруын дауалау шаралары
2.6 Негізгі ережелер
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
ШІРІКБАҚАЙ
ШІРІКБАҚАЙ (ЛАТ. PARONYCHIA CONTAGIOSA) — ТҰЯҚТЫҢ ШІРУІ ЖӘНЕ
АША ТЕРІСІНІҢ БОЛЖЫРАУЫ АРҚЫЛЫ ЕРЕКШЕЛЕНЕТІН ЗООНОЗДЫҚ
ЖҮҚПАЛЫ АУРУ.
ТАРИХИ ДЕРЕКТЕР
АУРУДЫ ҰЗАҚ УАҚЫТ БОЙЫ НЕКРОБАКТЕРИОЗБЕН, ЯҒНИ САРЫППЕН
ШАТАСТЫРЫП КЕЛЕДІ. 1910 ЖЫЛЫ ФРАНЦИЯДА GOHIER АУРУДЫҢ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІН СИПАТТАДЫ, АЛ АУСТРАЛИЯЛЫҚ ЗООЛОГ WILLIAM IAN
BEARDMORE BEVERIDGE 1941 ЖЫЛЫ ҚОЗДЫРУШЫСЫН БӨЛІП АЛДЫ.
В.ПИЧУГИН ОРТА АЗИЯ АЙМАҒЫНДА БҰЛ АУРУДЫҢ БАР ЕКЕНДІГІН
ХАБАРЛАДЫ. ГРИПАШЕВ ҚОСТАНАЙДА ШІРІКБАҚАЙДЫҢ
ҚОЗДЫРУШЫСЫН БӨЛІП АЛДЫ.
• Қоздырушысы
• Қоздырушысы – лат. Bacteroides nodosus – бактериодтар туыстастығына жататын грамтеріс
микроб. Түрі таяқша тәрізді түзу немесе аздап йілген, көлемі ірі, қозғалмайды, спора мен
қауашақ түзбейді. Екі ұшы аздап жуандаған, түрі гантелге ұқсайды. Бұл ірі таяқшаның
айналасында көбінесе ұсақ грам теріс микробтар орналасады. Ауасы бағасыз жағдайда арнайы
қоректік орталарда өседі. Сыртқы ортада төзімсіз. Жайылымда 2 аптадан артық сақталмайды
• Індеттік ерекшеліктері
• Шірікбақайға қой мен ешкінің барлық тұқымдары шалдығады. Әйтседе биязы
жүнді қойлар қылшықты жүнділеріне қарағанда жиі ауырады. Жас төл уыздан алған
иммунитеттің нәтижесінде жеңіл ауырады. Инфекция қоздырушысының бастауы -
ауырған қой мен ешкі. Олар іріңді өліетті экссудатпен микроб бөліп шығарады.
Ауырып жазылған малдың зақымданған ұлпасында қоздырушы 3-4 жыл бойы
сақталады. Мұндай мал әкелінген отарда індет байқалып, кейіннен тұрақтанып
қалады.
• Өтуі мен симптомдары

• Жасырын кезеңі 3-6 күн. Ауру негізінен созылмалы өтеді. Шірікбақайдың негізгі белгілері: қой мен
ешкінің жүргенде ауырсынып, аяғын баса алмай, тұяқ ашасы домбығып, жүні түсіп, терісінің беті
көшкінденіп, әртүрлі бозғылт дақтардың пайда бола бастауы. Бұл кезде өзгеше шірік иіс пайда болады.
Зақымдану жеңіл-желпі болғанда тұяқтың кейбір жері, әдетте ішкі немесе өкше жағы, босаңсып,
қобырайды. Ал зақымдану біршама болғанда тұяқ мүлдем сыдырылып, түсіп қалады. Ауырған мал
ақсап, жүре алмай қалады да, жүдеп кетеді. Көп жағдайда шірікбақайға сарып қабаттасып, аралас
инфекция түрінде өтеді. Мұндай жағдайда ауру өте асқынып, дерт процесі тереңге кетеді. Астыңғы
тарамыстар өліеттеніп, абсцессалар пайда болады. Микробтар мен оның улары қанға түсіп, өлітиюі
мүмкін. Буаз саулықтар іш тастайды. Мұндай асқынған жағдайда отардағы малдың 40-70% ауырып, өлім
көрсеткіші жоғары болады.
• Патологиялық-анатомиялық өзгерістері
• Патологиялық-анатомиялық өзгерістер негізінен тұяқта және оның айналасындағы
ұлпаларда кездеседі. Тұяқ сыдырылып түсіп қалады, ал түспеген жағдайда
жұқарып, жұмсарады. Кейбір тұстары өліеттенеді. Тұяқты қопарып алғанда
өліеттенген жердегі ұлпалардың түсі ақшыл-сарғыш келеді, жағымсыз шірік иіс
шығады.
• Емі
• Ауырған малды бөліп алып емдейді немесе сояды. Емдеу үшін зақымданған тұяқты
тазалап, хирургиялық шаралар қолданады. ЖЫлы сумен сабындап жуып, өліетті
бөлінділерден, жабысқан қыл-қыбырдан әбден тазалайды. Антисептикалық
ерітінділермен сүртеді. Тұяқтың өсіп кеткен, өліеттенген, ірі кеулеген жерлерін
мұқият жонып, жонылған және кесілген қалдықтарын өртеп жібереді.
• Дауалау және күресу шаралары
• Аурудың алдын алу үшін малды дұрыс бағып-күтіп, азықтандыру керек. Қойды тек қана бұл аурудан сау
шаруашылықтан алуға болады. Сырттан әкелінген қой мен ешкіні бір айлық карантинде ұстайды.
Ауруға қарсы ең басты сақтық шара – ретті түрде малдың тұяғын қарап, өсіп кеткенін жонып, арасын
тазалап отыру қажет. Дауалық шара ретінде қойларды жылына екі рет аяқ ваннасынан өткізеді. Ванна
үшін 10% формалин немесе 5% параформ пайдаланылады. Бұл мақсатта 5-10% тотыяйын, 10-20% цинк
сульфаты ерітінділерін қолдануға болады.
• Қойлар мен ешкілердің шірік бақайының алдын алу
• және жою шаралары туралы Ветеринариялық ережелер
• Осы қойдың шірік бақайының алдын алу және жою шаралары туралы Ветеринариялық ережелері
(келесіде Ветеринариялық ережелер) Қазақстан Республикасының 26 бабына сәйкес жеке және заңды
тұлғалардың міндетті түрде орындайтын ветеринариялық іс шараларды ұйымдастыру және орындау
тәртібін анықтайды.
• Қорытынды
• Мемлекетіміздің мал шаруашылығын, оның ішінде – мал, құс және басқа жануарлардан өнім алуды
дамыта отырып, елімізде қажетті азық-түлік, өндіріске керекті шикізаттар алу үшін жануарларды тиімді
пайдалану бүгінгі күннің өзекті мәселесі.Сондықтан да жедел ветеринарлық жәрдемнің тез
көрсетілуінің, мамандардың қажетті жабдықтармен және ауру мал мен жануардың организміне әсер
ететін дәрілермен қамтамасыз етілуінің маңызы зор. Алғашқы жедел ветеринарлық көмек басқа да
ветеринария жұмыстармен қоса мал дәрігерлік емдеу ісінің негізін қалайды. Алғашқы ветеринарлық
жедел жәрдем мал тұрған жерде көрсетіледі; ветеринарлық мекемеге әкелінген мал мен жануарларға
күрделі оперативтік ем қажет болған кезде емдеу мекемесінде стационар жағдайында жәрдем жасалады.
Мал мен жануар ауырып, жалпы жағдайы төмендегенде оларға жедел де, сапалы да, әрі тиімді кемек,
көбінесе үлкен қалаларда көрсетіледі. Мұндай қалаларда арнаулы авто-көліктерде жабдықталған
ветеринарлық жәрдем керсетілетін ветстанциялар бар, ол мал дәрігерлерін, орта және кіші буындағы
ветфельшерлерді (веттехниктерді) ауырған малға тез жеткізеді.

Ұқсас жұмыстар

ІНДЕТКЕ ҚАРСЫ САУЫҚТЫРУ ШАРАЛАРЫ

Қойдың жұқпалы маститін балау және індетке қарсы шаралар

Ұсақ кұйістілердің обасын балау әдістерін меңгеру, індет ошағында сауықтыру және дауалау шараларымен танысу

Лептоспироздың індет ошағында жүргізілетін шаралар

Жүзу жарғағының қабынуы

Акабане ауруы

Шошқаның атрофиялық ринитін дауалау, індет ошағынан арылу шаралары

Найроби ауруы

Тауық шешегінің вирусы

Дерматомикоз ауруын балау, дауалау және күресу шараларын ұйымдастыру

Пәндер