Ақтөбе облысының Елек және Қарғалы өзендерінің 2018-2019 жылдардағы су сапасын мониторингі мен ластану деңгейінің бағалануы

Ақтөбе қаласындағы Елек және Қарғалы өзендерінің 2018-2019 жылғы су сапасы

Орындаған: Исмагулова Лунара

Ақтөбе облысының 2018 жылғы су сапасы

Ақтөбе облысы аумағындағы жер үсті суларының ластануын бақылау 12 су нысанында: Елек, Ор, Ембі, Темір, Қарғалы, Қосестек, Ырғыз, Қара Қобда, Үлкен Қобда, Ойыл, Ақтасты өзендері мен Шалқар көлінде жүргізілді.

Елек өзені - Жайық өзенінің көпсулы сол жақ саласы. Өзен суының су температурасы 0-30ºC аралықта, сутегі кӛрсеткіші 7, 62, судағы еріген оттегі концентрациясы 9, 05 мг/дм3. Биогенді заттар (бор (3+) - 15, 8 ШЖШ;, тұзды аммоний - 2, 4 ШЖШ), ауыр металдар (мыс(2+) - 4, 2 ШЖШ, хром(6+) - 4, 9 ШЖШ, марганец (2+) - 4, 3 ШЖШ), бойынша шекті жол берілген шоғырдан асқандығы анықталды.

2018 жылғы ауыр металлдар көрсеткіші

2018 жылғы көрсеткіштер

Қарғалы өзенінде су температурасы 1-24 ºC-қа дейінгі аралықта, сутегі көрсеткіші 7, 67, судағы еріген оттегінің концентрациясы 9, 49 мг/дм3, ОБТ5 5 тәулікке оттегінің биохимиялық тұтынуы - 1, 70 мг/дм3. Биогенді заттар (тұзды аммоний - 1, 5 ШЖШ), ауыр металдар (мыс (2+) - 5, 0.

Ақтөбе облысы су нысандарының су сапасы келесі түрде бағаланады: «ластанудың орташа деңгейіндегі» су -Қарғалы, , Ембі; «ластанудың жоғары деңгейіндегі» су - Елек, Ырғыз ӛзендері. 2017 жылмен салыстырғанда Қарғалы, өзендерінің су сапасы жақсарған; Қара Қобда өзенінде нашарлаған; Елек, Үлкен Қобда, өзендері мен Шалқар кӛлінде айтарлықтай өзгермеген. Оттегіні 5 тәулікте биохимиялық тұтыну шамасы бойынша қалған су нысандары «нормативті таза» болып бағаланады. 2017 жылмен салыстырғанда ОБТ5 шамасы бойынша су сапасы Ембі, Темір өзендерінде нашарлаған; Қосестек, Ойыл, Қара Қобда өзендері мен Шалкар кӛлінде жақсарған; Елек, Қарғалы, Үлкен Қобда, Ырғыз, Ор, Ақтасты өзендерінде айтарлықтай ӛзгермеген. Ақтөбе облысы аумағындағы Елек ӛзенінде 40 ЖЛ жағдайы тіркелді (5- кесте)

Судағы еріген оттегі концентрациясы

Ақтөбе облысының Елек және Қарғалы өзендеріндегі 2019 жылғы су сапасының көрсеткіші

Елек өзені: -Елек өзені, Ақтөбе облысы, Алға қаласынан 0, 3 км жоғары, Ақтөбе химиялық зауытының шлам тоғандарынан 1 км жоғары: су сапасы 4 класқа жатады: аммоний ион - 1, 08 мг/дм3. Аммоний-ионның концентрациясы фондық кластан аспайды.

-Қарғалы өзені, Қарғалы ауылы, ауылдың батыс бөлігінде Бұтақ өзенінің су келуінің оң жақ беткейінен 1 км төмен:су сапасы 4 класқа жатады: магний - 38, 02 мг/дм3, фенолдар - 0, 0014 мг/дм3. Магний, фенолдардың нақты концентрациясы фондық кластан асады. Су температурасы 0-24ºC, сутегі көрсеткіші 8, 05-8, 25, судағы еріген оттегі концентрациясы 6, 12-9, 45 мг/дм3,

Бірыңғай жіктеме бойынша 2019 жылғы Ақтөбе облысы аумағындағы су объектілері келесідей бағаланады: 4 класс - Елек, Карғалы, Ор, Қосестек, Актасты, Үлкен Қобда, Қара Қобда, Темір, Ембі, Ырғыз өзендері және Шалкар көлі; >5 класс - Ойыл өзені.