Сыбайлас жемқорлықтың ұғымы және Қазақстандағы құқықтық реттелуі

Скачать

Сыбайлас жемқорлық

Жемқорлық (лат. corruptio-

сатып алу) - мемлекеттік

басқару құрылымдарыңдағы

лауазымды қызметкерлердің

өздеріне тапсырылған қызмет

мүмкіндіктерін жеке

бастарының пайдасы мен

мүддесі үшін пайдалану

мақсатында жасаған қоғамға

қауіпті қылмыстық іс-

әрекеттері.

Жемқорлық туралы түсінік

Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу

Қызмет өкілеттігін теріс пайдалану

311 бап пара

алу

228 бап өкілеттіктерді теріс пайдалану

ҚР қылмыстық кодексінің

231 бап коммерциялық сатып алу

308 бап билікті немесе қызметтік өкілеттікті асыра пайдалану

Сыбайлас жемқорлыққа жол жоқ!

жемқорлық

Параға сатып алу

сатқындық

Көрәнбейтін қылмыстың бір түрі

Күшіңе сенбе, адал ісіңе сен!

«Сыбайлас жемқорлық - бұл ғаламдық мәселе, одан әлемнің бірде-бір мемлекеті, бірде-бір саяси дүйе, бірде-бір саяси тәртіп қорғалған емес. »

Н. Ә. Назарбаев

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениеттің мәнін «сыбайлас жемқорлық

ұғымының мазмұнын, осы этностық әлеуметтік құбылыстың тарихи түп-

тамырын түсінбейінше, ұғыну мүмкін емес. Сыбайлас жемқорлық ұғымы

қазіргі ғылыми және қоғамдық-саяси әдебиетте кеңінен қолданылады.

«Сыбайлас жемқорлық» сөзі (латын тілінен «corumper») көптеген мағынасы

бар: бүлдіру, құлдырау, параға сатып алу, азғыру, тура жолдан тайдыру, притон,

құбылмалылық, істі бұзу, күйреуге әкелу, бұрмалау, алдау, қорлау, ар-намысын

таптау, «rumpere» көп мағыналы (бұзу, қирату, заңнан аттап өту, шартты бұзу)

етістігімен қатар қолданылатын «со» қосымшасы сыбайлас жемқорлық - бұл

бірнеше субъектілердің қатысуымен іс-қимыл жасау екенін көрсетеді. Бұдан

өзге, латынша «corruptio» «параға сатып алу», «іріп-шіру» дегенді білдіреді,

«сыбайласу» етістігі «біреуді ақшамен немесе өзге де материалдық игіліктермен

параға сатып алу» дегенді білдіреді. Рим құқығында «corrumpire» сөзі «сындыру,

бүлдіру, бұзу, зақымдау, алдау, бұрмалау, параға сатып алу», сондай-ақ «құлдырау,

бұзылғандық, нашар жағдай, (пікір немесе көзқарастың) құбылмалылығы»

деген мағынаны білдіреді. Сыбайлас жемқорлық ұғымының жалпыға танымал

тұжырымдарымен қатар, латын термині «corruptio» екі түбірлі сөзден «cor»

(жүрек, жан, рух, ақыл-ес) және «ruptum» (бүлдіру, бұзу) шығады деген пікір бар.

Сыбайлас жемқорлық - мемлекеттік құрылымдардың экономика

аясында қылмысты құрылымдармен біте қайнасуы, сондай-ақ

мемлекеттегі лауазымды адамдардың, қоғамдық және саяси

қайраткерлердің сатылғыштығы, парақорлығы. Өзінің қызметтік

мәртебесі мен өкілеттіктерін жеке, топтық және өзге де бейқызметтік

мүдделер үшін пайдалану жолымен жеке игіліктерді алу әрекетінен

көрініс табады. ҚР Қылмыстық кодексінің өкілеттіктерді теріс пайдалану

(228-бап), коммерциялық сатып алу (231-бап), қызмет өкілеттігін теріс

пайдалану (307-бап), билікті немесе қызметтік өкілеттікті асыра пайдалану

(308-бап), пара алу (311-бап), қылмыстық жалғандық жасау (314-бап) туралы

лауазымдық қылмыс нормалары ең алдымен сыбайлас жемқорлыққа қарсы

күрес нормалары болып табылады. Қазақстанда сондай-ақ сыбайлас

жемқорлық үшін қылмыстық, тәртіптік, әкімшілік жауапкершілікті реттейтін

арнайы нормативтік-құқықтық актілер де қабылданды. Оларға “Мемлекеттік

қызмет туралы” (1995) және “Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы”

(1998) ҚР заңдары жатады. Сонымен қатар осы саладағы ынтымақтастық

туралы халықаралық актілер де бар.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс