Жарық әсерінен өсімдіктердің қозғалуы

Презентация қосу

ЖАРЫҚ –
ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ФАКТОР

Орындаған:Атамұратова Н.
3курс, БЭК 1гр.
Тексерген:Қойбағарова Б.
Жарық – тірі организмдер үшін негізгі
факторлардың бірі. Күн сәулелерін жер бетіне келіп
жететін барлық мөлшерінің 50% ғана көзге
көрінетін, ал қалғаны көзге көрінбейтін сәулелер.
Өсімдіктер үшін жарықтың мол түсуі, сапасымен
мөлшері үлкен роль атқарады. Биосферадағы ең
маңызды процесс – фотосинтез. Тек жарықта ғана
жүзеге асады. Тірі ағзалардың жарыққа қатынасын
екі жақты: біріншіден жарықтың тікілей жасуша
протоплазмасына әсері, ағзаны жойып жіберуі
мүмкін. Екіншіден жарық тіршілікке қажетті
энергияның бірінші реттік көзі болып табылады.
Жарық сүйгіш және көлеңке сүйгіш өсімдіктердің
анатомиялық құрылысы.

Cүйелді Ит шомырт
қайың
Фотосинтез дегеніміз — күн сәулесінің
энергиясын пайдалану арқылы биорганикалық
молекулалардан органикалық және биорганикалық
молекулаларды түзу процесін айтамыз.
Энгельман: "Хлоропластар жасушалары оттек
орталығы болып табылады және фотосинтез
процесі нәтижесінде оттек бөлінеді деген
тұжырым жасаған. Сонымен фотосинтез процесі
кезіндегі жарықтың сіңірілуі мен оттектің бөлінуі
тек хлоропластарда жүретіні анықталды.
Жарыққа байланысты өсімдіктер
3 экологиялық топқа бөлінеді:

1. Жарық сүйгіш өсімдіктер (гелиофиттер) – ашық күн сәулесі түсетін жерлерде өседі.
2. Көлеңке сүйгіш өсімдіктер (сциофиттер) – қалың орман, тоғайлардың төменгі ярустарында өседі.
3. Жарыққа орташа талапты өсімдіктер - сирек және ашық далалы орман өсімдіктері жатады.
Гелиофиттер (жарық сүйгіш өсімдіктер) – өсуі
үшін тура түскен күн сәулесін қажет ететін
өсімдіктер. Мұндай өсімдіктерге бақажапырақ,
тұңғиық, балқарағай, акация, қайың, бозкілем, т.б.
жатады. Жарық сүйгіш өсімдіктердің
жапырақтарының бетінде көптеген ақ түсті түктер,
төмпешіктер болады, ол тура түскен күн сәулесін
кері шағылыстырып, өсімдіктен судың көп
булануына кедергі жасайды.
Жарық сүйгіш өсімдіктер: шөл дала мен таулы
жерлерде өсетін өсімдіктердің барлығы —
кактустар, сондай-ақ жапырағында немесе
сабақтарына ылғал сақтайтын басқа да өсімдіктер
(суккуленттер)— сүттіген, сенецио, стапелия,
литопса, фаукария, толстянка, каланхоэ, очитка,
атала, сансевиерия, зониум т. б..; әсем гүл жаратын
өсімдіктердің көпшілігі (амариллис, жасмин,
кливия, панкрациум, пеларгония); қараңғыда және
көлеңкеде өңін жоғалтатын көптеген теңбіл
жапырақты өсімдіктер (мысалы, колеус, кротон,
сеткреазия, кордилина, стробилантес) жатады.
Көлеңкеге төзімді өсімдіктер — қырық құлақтар,
тікенекті өсімдіктер, монстер, филодендрон,
сингониум, сциндапсус, спатифиллюм, руэллия,
аспидистра, шырмауық , традесканция, зебрина,
саркококка, фикус т. б. көптеген қылқан
жапырақты өсімдіктер. Өсімдіктерді өсіруде үй
температурасының маңызы ерекше.
Жарық

Жапыра
қ
Саба
қ

Тамы
р
Жарық әсерінен
өсімдіктердің
қозғалуы

Фототропизм- Фотонастия-
өсу жарық әсерінен
гормондарыны жапырақта және
ң әсерінен сабақта белгiлі
өскіннің клеткалардың өсуі
сабағының
майысуы
Алма ағашы
Акация
Көлеңкеге төзімді
өсімдіктердің
жапырағаның мозайкалы
құрылысы
Спектрлі жарық
қатысты
сәулесі
Сіңіруіне
күн
Оттегі

Энерги
я

көмірсулар

Көмір қышқыл газы

Су және
минералд
ы заттар
Пайдаланған әдебиеттер
1. Ә.Бейсенова,А.Самақова,Т.Есполов, Ж.Шілдебаев

«Экология және табиғатты тиімді пайдалану» Алматы 2004 ж
2. Ғ.Сағымбаев Экология негіздері Алматы 1995 ж
3. Ә.С. Бейсенова, Ж.Б. Шілдебаев, Г.З. Сауытбаева
Экология Алматы 2001ж
4. Ә.Т. Қанаев, З.Қ. Қанаева « Қоршаған ортаның
микробиологиялық
және санитарлық
мониторингы» Алматы 2006ж.
5. Ақбасова, Саинова «Экология» Алматы 2003ж
6. Үпішов «Табиғатты тиімді пайдалану және қорғау» Алматы
2003ж
7. Жизнь растений. Т. 5. Цветковые растения. М.:
«Просвещение», 1981.

Ұқсас жұмыстар

Тропизмдер - өркеннің, тамырдың немесе жапырақтың бір жағында жасушаның тез өсуі

Биологиялық ырғақтарға анықтама

Өсімдіктердің өсуі мен дамуы

Фотосинтез урдісі

Жер шары полюстері және пішіні

Хлорофилл - жасыл пигмент, өсімдіктердің негізгі фотосинтетикалық пигменті

Жарықтың қысымы

Өсімдік ауруларына қарсы қорғау шараларының жүйесі

Өсімдіктің өсуіне байланысты қимыл-қозғалыстар

Фотосинтез процесі

Пәндер