ӘСЕРІ ДІН

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ДІННІҢ ӘЛЕУМЕТТІК
МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚҚА
ӘСЕРІ
ДІН
ДЕГЕН НЕ?
Әлеуметтанушылардың тұжырымы бойынша, дін
дегеніміз - құдайға сенетін адамдарды моральдық
қауымдастыққа біріктіретін, тылсым да қасиетті
дүниелермен байланысты нанымдар мен тәжірибе
жүйесі.
• Дінді зерттейтін әлеуметтанушылар оған құндылықтар
жиынтығы ретінде қарайды. Бірақ ол Құдай бар ма,
жаныңды құтқаруға бола ма және хақ дін қайсы деген
сияқты түсініктердің шынайы не жалғандығына жауап
іздемейді.
ДІННІҢ ӘЛЕУМЕТТІК
ФУНКЦИЯЛАРЫ
• Дүниетанымдық • Психотерапиялық

• Мәдени-
• Компенсаторлық трансляциялық

• Коммуникативті • Тәрбиелеуші

• Реттеуші • Интеграциялық
ӘЛЕМДІК ДІНДЕРДІҢ ТАРАЛУЫ
33%
Христиан

20%
Ислам

13%
Индуизм

34%
Басқалары
ГЕРБЕРТ СПЕНСЕР ДІН ТУРАЛЫ:

Ғалымның ойынша, дін:
• Отбасылық қатынастарды нығайтады
• Адамдардың тәртібін бақылау мен
басқару негізін бекітіп береді
• Ұлтаралық бірлікті нығайтады
• Жеке меншікті қолдайды
Гербер Спенсер дінді бірлікке,
интеграцияға жету құралы деп есептеді,
қоғамда әрқашан да қандай да бір дінге
орын бар деп ойлады.

ГЕРБЕРТ СПЕНСЕР
ӘЛЕУМЕТТАНУШЫ
ФИЛОСОФ
ДІН МЕН ҚОҒАМ
АРАСЫНДАҒЫ
ШИЕЛЕНІС
Әрбір дін өзара қарама-қайшы, бірақ бірін-бірі
голықтыратын екі тенденциямен қиылысады: әлемді
қабылдамау және әлеммен ымыраға келуге тырысу.
Егер дін зинақорлықты, гомосексуализмді және неке
бүзушылықты айыптаса ондай адамдар қоғамнан
аластатылуы керек пе, әлде адамдардың әлсіздігін
ескере отырып, олардың әрекетін түзетуге бола ма?
Дін бұл дилеммаларды қалай шешеді? Ғалымдар
діни ұйымдардың негізгі үш түрін бөліп көрсетеді,
олар: ғибадатханалар, секталар және жаңа діни
қозғалыстар (ЖДҚ).
ЭМИЛЬ ДЮРКГЕЙМНІҢ ДІН ТЕОРИЯСЫ

Э. Дюркгеймнің дін теориясында, біріншіден
қоғам адамдық тәжірибені нығайтады.
Екіншіден, адамдар сыртқы күштердің әсерін
түсіндіруге жауап іздейді. Бұл қоғамның
құрылымына сәйкес келетін діннің қалыптасуына
әкеледі. Дюркгейм бойынша, діннің негізгі белгісі
– қасиетті объектілерге бағытталған, қоғамдық
келісім күшін жинайтын, ұжымдық сананы
қолдайтын және оларға өмірге қажетті сенімді
ұялататын ол – ритуалдарды орындау деген.
Қоғам бір мезетте әрі Құдай, әрі сенуші болып
табылады. Діндегі басты нәрсе – догматикалық
бөлік емес, керісінше ритуалдарды ұжымдық
орындау түріндегі діни іс-әрекет.
ЭМИЛЬ ДЮРКГЕЙМ
ЗИГМУНД ФРЕЙДТІҢ
ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ
Зигмунд Фрейд, діннің басқа да қызметін
көрсеткен. Оның пікірі бойынша, дін –
адамдарды бала кезінен бойынан өткізіп
келген қорғансыздық қорқынышынан
сақтайды. Осындай қорқыныштан сақтанудың
жолын бала атаанасынан тапса, сол сияқты
үлкендер оның жауабын сүйікті жаратушыдан
табуға тырысады. Оның ойынша, діни түсінік
– ол әлеуметтік иллюзиялар. Адамдар
материалдық табиғатқа қарамақайшы өздерінің
психологиялық қажеттіліктерге бағытталып
өмір сүріп жатқандығын түсінсе, бұл
иллюзиялар сейілер еді дейді.

ЗИГМУНД ФРЕЙД
ДІНИ САНА
Діни сана – ол адамның белгілі бір діни идеялар мен
құндылықтарға қатысы болуы, сонымен қатар қандай
да бір дін мен діни топтарға жатуы. Адам өзін
сенушімін деп санайды және өзін қандай да бір
дінге жатқызады. Мысалы, мұсылман, православ және
т.б. діндер. Діни санада екі деңгейді бөліп көрсетуге
болады. Олар: үйреншікті және тұжырымдамалық. .

Үйреншікті діни сана адамдардың қарапайым
жағдайдағы өмір деңгейінің бейнесі болып
табылатын түрлі ойлардың, түсініктердің,
ұстанымдардың, көңіл-күй мен сезімдердің,
әдеттер мен дәстүрлердің жиынтығын білдіреді.
ҚАЗАҚСТАНДАҒ
Ы ДІНИ АХУАЛ
2009 жылғы халық санағы бойынша, Қазақстан
халқының 70,2пайызы–мұсылмандар, 26,3
пайызы – христиандар, 0,1 пайызы – буддистер,
2,8 пайызы – ешқандай дінге сенбейтіндер, 0,5
пайызы – жауап беруден бас тартқандар.
Әдетте, түркі тілдес халықтарды мұсылман
дініне ойланбай жатқызады. Бірақ халық
санағы көрсеткендей, қазақтың 0,4 пайызы –
(39172) адам христиан дініне, 1923-і иудаизмге,
749-ы буддизмге, 1612 адам басқа діндерге
өткен. 98511 қазақ ешқандай дінге
жатқызылмайды.
АҚШ-ТАҒЫ ДІН
Америка Құрама Штаттары - плюралистік ел: оның азаматтары
әр түрлі діндерге сенеді немесе бірде-бір дінді ұстанбайды.
АҚШ-та бірнеше дін өкілдері бейбіт қатар өмір сүріп келгендігі
тарихтан белгілі. Дегенмен христиандар қашан да ең үлкен діни топ
болды. Еврейлер, буддистер, мұсылмандар және басқа
христиандыққа жатпайтын топтар маңызды орын алғанымен,
олардың ешқайсысы АҚШ халқының 1 пайызынан аспайды. Оның
үстіне, иудаизмнің қатары сиреп барады, ал қалған топтар тұрақты
сақталып келеді.

АҚШ азаматтарының арасындағы тағы бір маңызды тенденция -
ешбір дінді ұстанбау. Қазіргі таңда АҚШ халқының 14 пайызы
ешбір дінге сенбейді, 1990 жылы бүл көрсеткіш 8 пайыз болатын.
Бұл адамдардың бір бөлігінің дінге деген сенімі төмен, ал енді
бірінде мүлде жоқ. Атеистер дегеніміз - Құдай жоқ деп
санайтын адамдар. Ал агностиктер - Құдайдың бар екендігіне
күмәнмен қарайтындар.
ИСЛАМ ДІНІ
Б.з VII ғасырында қазіргі Сауд Арабиясында Мұхаммед
пайғамбар Ислам дінінің негізін қалады. Қазіргі таңда әлемдегі
ең тез дамып келе жатқан діндердің бірі. Әлем халқының 21
пайызы осы дінге сенеді және ол алдағы 50 жылда христиан
дінінен басым дінге айналуы мүмкін . Барлық мұсылмандар
қүдіреті күшті бір Аллаға сенеді. Кітабы - Құран.

Барлық мұсылмандар бес парызды орындауы керек:

1. Алланың құдіретіне және Мухаммед оның елшісі екендігіне
шүбәсіз сену.

2. Күніне бесрет намаз оқу.

3. Кедей мен жетім-жесірге зекет беру.

4. Құран түскен Рамазан айында ораза ұстау.

5. Өмірінде бір рет болсын Меккеге қажылыққа бару.
ДІННІҢ ӘЛЕУМЕТТІК МӘНІ
Дін индивидтердің кейбір психологиялық қажеттіліктерін
қанағаттандыру барысында маңызды әлеуметтік қызметті
атқарады. Э. Дюркгейм «діни өмірдің қарапайым түрлері»
еңбегінде, адамдар өз өміріндегі қоғамдық билікті
мойындағаннан гөрі дінге сенуді жөн санайды дейді.
«Біз өзіміз ойлап таппаған тілде сөйлеп, өзіміз шығармаған
құралдарды пайдаланамыз... Өркениеттің мұндай сыйын біз
қоғамнан аламыз» – деген Э. Дюркгейм. Бірақ әрбір кезектегі
ұрпақ бұл нәрселерді дайын күйінде алады, оларды қайта
жасамайды, өйткені қандай да бір тылсым жоғары күш бар
және ол тылсым дүние оған емес қоғамға берілген. «Адам
өзінен тәуелсіз қандай да бір белсенді күштердің бар
екендігін сезінеді және бақытты тағдырды иеленуге
мүмкіндік беретініне сене отырып, оны сол қалпында
сақтап өзіне берілген күшті, жоғары бағалауға тырысуы
ықтимал».
ҚОРЫТЫНД
Дін, осылайша, адамға өмірді
түсінуге, түсіндіруге және белгілі бір
жағдайда реттестіруге көмек

Ы беретін сенімді қамтиды. Сенім
дегеніміздің өзі қандай да бір
объектіге, жағдайға, принципке
немесе тіршілік иесіне өмірдің мәні
мен құндылықтарын жинақтаушы
ретінде сенуді қамтитын
индивидуалды феномен болып
табылады.
Дін әлеуметтік құбылыс һәм қоғамды қалыптастыратын ұйытқы
ретінде адамзат өмірінде аса маңызды рөл атқарады. Қоғам
құрылымының анатомиясында діннің алатын орны ерекше. Қоғамдарды
басқа қоғамдардан ажырататын ең негізгі қасиеттің бірі осы діннің өзі
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
Әбдікерова Г. О. «Әлеуметтану негіздері»
Сарсенова Әсел Берікқызы, «Әлеуметтану»
оқу құралы
Ә. Х. Тұрғынбаев «Социология. Лекциялар
курсы»
Фролов С. С «Основы социологии»
https://articlekz.com/kk/article/17484
https://stud.kz/referat/show/61648
http://din.aktobe.gov.kz/kk/node/57826
https://
www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F
%2Fru.wikipedia.org
https://www.google.com/url?sa=i&url=https
%3A%2F%2Fxfile.ru
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАҚМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Діннің медицинаға әсері

Дін әлеуметтік институ ретінде

Жалпы улылық әсері басым заттарға жалпы улылық әсері энергетикалық алмасудың күрт бұзылуын басым заттар

ДІН ТАРИХЫ ДІН

Әлеуметтену институттары

Пәндер