ЗАЛАЛСЫЗДАНДЫРУ ТӘСІЛДЕРІ

Презентация қосу

СТЕРИЛИЗАЦИЯ,ПАСТЕРИЗАЦИЯ,ДЕЗИНФЕКЦИЯ
ДЕЗИНФЕКЦИЯЛАУШЫ ЗАТТАР ТОБЫНЫҢ НЕГІЗГІ
СИПАТЫ
ЖОСПАР
I.КІРІСПЕ
II.НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1.Стерилизация
2.Пастеризация
3.Дезинфекция
▪️Олардың әдістері микробтарға зияны
▪️Дезинфекцияның түрлері
КІРІСПЕ
Біздің елімізде « Медицинаға белгіленген өнімдерін дезинфекциялау және стерилизациялау
тараулық стандарты енгізілді. Осы стандартпен дезинфекциялау мен стерилизациялаудың
әдістері, дәрілері мен тәртіптері белгіленді. Қазіргі емдеу мекемелерінде
орталықтандырылған залалсыздандыру бөлімшелері ( ОЗБ ) ұйымдастырылды. Олардың
негізгі мақсаты медициналық құралдарды залалсыздандырып, алдын –ала тазарту. ОЗБ-ның
құрылымы 2 блоктан тұрады. Біріншісі залалсызданған, екіншісі залалсызданбаған блок.
Залалсызданбаған блокта залалсыздандыру алдындағы тазартуды, залалсыздандыруға
арналған материалдарды қораптау және бу стерилизаторларын, құрғақ ауа-шкафтарын
дайындау жүргізіледі. Ал залалсызданған блокқа стерильденген материалды түсіреді. ОЗБ-да
ашық түрде медициналық өнімдерді залалсыздандыруға болмайды. Ашық түрде құрғақ ауа
шкафында залалсыздандыруға болады.

Мысалы вирусты гепатитпен ауырған науқастарға процедуралық кабинетте барлық шприцтер
мен инелерден бөлек алдын-ала залалсыздандырылған шприцтер мен инелер беріледі.
Процедуралық кабинетте бөлімшедегі вирусты гепатитпен ауырған науқастардың тізімі болуы
керек.

Майлы шприцтер мен инелерге крафт-пакеттер немесе екі қабатты бөз орағыштар арналады.
Майлы ерітінділерді енгізуге арналған шприцтерді басқа шприцтермен
араластырмайды.ОЗБ-ға залалсыздандыруға тапсырғанда процедуралық мейірбике майлы
шприцтері бар орағыштарды белгілейді, себебі олар бөлек салынады.
◾Стерилизация - бұл барлық
микроорганизмдер белсенді емес немесе
тікелей жойылатын процесс. Бұл
температураны, түрлі химиялық заттарды
немесе газды ластануды немесе ауруды
тудыруы мүмкін микробтарды жою үшін
қолдануды қамтиды.
Әдістері:
Беттерді және жабдықтарды сәтті
стерилизациялаудың әртүрлі жолдары бар. Бу -
танымал әдіс, бірақ оны ыстыққа сезімтал заттар
үшін пайдалануға болмайды. Мұндай
жағдайларда озон, этилен оксиді газы немесе
сұйық химиялық заттар сияқты басқа әдістерді
қолдану қажет. Автоклавты жылуға сезімтал емес
жабдық үшін пайдалануға болады. Бұл құрал
микробтарды өлтіру үшін жоғары температура
мен қысымның үйлесімін қолданады. Этилен
оксиді газының адамдарға зиянды болуының
кемшілігі бар, сондықтан автоклав әдісі
мүмкіндігінше қолданылады.
Стерилизацияның негізгі 3 түрі бар. Олар: жылулық,
сәулелік және химиялық.
Жылулық( термиялық) стерилизация микробтардың
жоғарғы температураға сезімталдығына негізделген.
60С-та және су бар жерде ақуыз денатурациясы,
нуклеин қышқылдарының, липидтердің деградациясы
болып, нәтижесінде микробтардың вегетативті түрлері
жойылады. Құрамында аз мөлшерде суы бар және
онымен тығыз байланысқан тығыз қабығы бар
споралар 160-170С-та жойылады. Жылулық
стерилизацияда негізінен құрғақ ыстық пен қысымды
бу қолданылады.
Ауалы стерилизатор –
термометрі бар, электр Булы стерилизатор немесе Жоғары температурамен
желісімен қыздырылатын, автоклав – қабырғасы стерильдеудің бір түрі –
тығыз жабылатын мықты, герметикалық бөлшектеп
металды жабылатын, су буы және
стерилдеуші камерадан стерильдеу.Стерильдеуді
шкаф. Материалдың тұратын металды цилиндр. ң бұл түрі 100Стан
залалсыздандырылуы Аппарат манометр, жоғары температураға
ереже термометр және басқа да шыдамайтын
бойынша 160С-та 120 бақылауөлшеу құралдарымен
жабдықталған. Автоклавта
материалды
минут жүргізіледі.Құрғақ
жоғары қысым қайнау өңдеуге қолданылады.
ыстықпен зертханалық
ыдыстарды және температурасын арттырады. Су моншасында оларды
Микробтарға жоғары 80С-та
шыныдан температурамен бірге бу әсер
жасалған заттар, 30-60 минут бойына
ететіндіктен споралар 120С-та
құралдар, силиконды жойылады. қыздырады,
резина, яғни Атмосфералық қысым мен нәтижесінде
жоғары температурада температура жоғарылаған бактериялардың
өзінің сапасын сайын стерилдеу уақыты вегетативті түрлері
азаяды.
жоғалтпайтын жойылады.
нысандарды стерилдейді.
◾Пастеризация - әр түрлі зиянды
микроорганизмдерден залалсыздандыру
мақсатында сұйықтарды (сүт, шарап, сыра, т.б.)
белгілі бір мерзім (15—30 мин) бойына 60—70°С
температурада қыздыру. Бұл әдіс жоғары
температураға дейін қыздыруға келмейтін
тағамдарды ұзақ мерзімге сақтау үшін
пайдаланылады. Тәсілді алғаш ұсынушы
француз микробиологы Л.Пастер. Көптеген
тамақ өнімдерін (температурасын 100°С асырса
қасиеті өзгеретін) консервілеуде осы тәсіл
қолданылады
Пастеризация-микроорганизмдердің вегетативті
түрлерін (термофилден басқа) сұйық ортада, тамақ
өнімдерінде оларды 100 °C-тан төмен температураға
дейін бір рет және қысқа қыздыру арқылы,[1] әдетте
сұйық өнімдерді немесе заттарды 60 °C-қа дейін 60
минут немесе 70-80 °C температурада 30 минут
қыздыру арқылы жою процесі.[2] технологияны XIX
ғасырдың ортасында француз микробиологы Луи
Пастер ұсынған. Ол тамақ өнімдерін
зарарсыздандыру үшін, сондай-ақ оларды сақтау
мерзімін ұзарту үшін қолданылады.
Азық-түлік шикізатының түріне және қасиеттеріне байланысты
пастерлеудің әртүрлі режимдері қолданылады. Ұзақ (30-40 минут
ішінде 63-65 °C температурада), қысқа (0,5—1 минут ішінде 85-90
°C температурада) және лезде пастерлеуді (бірнеше секунд ішінде
98 °C температурада) ажыратыңыз. Өнімді бірнеше секундқа 100° -
тан жоғары температураға дейін қыздырған кезде ультрапастерлеу
туралы айту әдеттегідей.

Пастеризация кезінде микроорганизмдердің вегетативті
формалары өнімде өледі, бірақ споралар өміршең күйде қалады
және қолайлы жағдайлар туындаған кезде олар қарқынды дами
бастайды. Сондықтан пастерленген өнімдер (сүт, сыра және т.б.)
шектеулі уақыт ішінде төмен температурада сақталады. Пастерлеу
кезінде өнімдердің тағамдық құндылығы іс жүзінде өзгермейді,
себебі дәмдік сапасы мен құнды компоненттері (витаминдер,
ферменттер) сақталады.
Пастеризация өнімді зарарсыздандыруды білдірмейді.
Пастеризация кезінде негізінен психротрофты және
мезофильді сүт қышқылы бактериялары өледі (S. lactis,
S. cremoris және т.б.), ал ашытылған сүт өнімдерін алу
үшін қолданылатын термофильді сүт қышқылы
стрептококктары мен энтерококктары белсенділікті
төмендетеді. Пастеризацияның тиімділігі
(пастеризациядан кейінгі сүттегі микрофлораның
табиғаты) көбінесе пастеризацияға дейін сүттің сақталу
жағдайымен анықталады (атап айтқанда, оны сауғаннан
кейін салқындату температурасы)
Пастеризацияны өнімдерді консервілеу кезінде
қолдануға болмайды, өйткені герметикалық жабылған
контейнер анаэробты микрофлораның спораларын
өсіру үшін қолайлы орта болып табылады (ботулизмді
қараңыз). Өнімдерді ұзақ уақыт консервілеу
мақсатында (әсіресе бастапқыда жермен ластанған,
мысалы, саңырауқұлақтар, жидектер), сондай — ақ
медициналық және фармацевтикалық мақсаттарда
бөлшектік Стерилизация-тиндализация қолданылады
Залалсыздандыру, дезинфекция – адам мен
жануарларда, өсімдіктерде ауру қоздыратын
микроорганизмдерді жоюға бағытталған шаралар
жүйесі. Залалсыздандыру – жұқпалы аурулардың
кең таралып кетуін болдырмау шараларының бірі.
Қазақ халқы залалсыздандыру тәсілдерін ерте
заманнан бері қолданып келген. Мысалы, ауырған
адамның ыдыс-аяғын бөлек ұстап қайнату,
науқастан түскен шашты, тырнақты көміп тастау
немесе өртеп жіберу; мал шарушылығында –
қораларды, көң-қоқысты тазалап отыру, дәнді
дақылдарды күнге кептіріп алу, т.б.
Қолдану мақсатына қарай залалсыздандыру екі түрге
ажыратылады: сақтық (профилактикалық) залалсыздандыру
және ошақтық залалсыздандыру (күнделікті немесе ағымдық
және қорытынды).

Сақтық залалсыздандыру – алдын-ала тағамдық өнімдерді
дайындайтын және сақтайтын жерлерді, малдан алынатын
шикізат немесе тағамдық заттар сақтайтын мекемелерді, мал
қораларын, астық қоймаларын, емхана және ауруханаларды,
әжетханалар мен қоқыс жинайтын орындарды арнайы тәсілдер
қолданып өңдеу.
Ошақтық залалсыздандыру – ауырған адам мен малдың қасында
болып, олар сауығып кеткенге дейін күнделікті бақылау жүргізіп
отыру, ауруды емдеуге алып кете салысымен және аурудан
жазылып кеткеннен кейін немесе ауру (адам не мал) өліп
қалғаннан кейін бірден (көп кешікпей) ауру орнын толық
өңдеуден өткізу.
ЗАЛАЛСЫЗДАНДЫРУ ТӘСІЛДЕРІ
Механикалық залалсыздандыруда үй ішін
шаңсорғышпен тазалап, сабындап жуып, желдетеді,
мал қораны су шашып сыпырады, малдың тұрағының
құрал-жабдығын тазартады.
Физикалық залалсыздандыруда ультракүлгін,
радиациялық, лазерлік сәулелермен, ультрадыбыспен
өңдейді, қайнату, өртеу, бумен немесе ыстық ауамен
өңдеу, т.б. пайдаланылады.
Химиялық залалсыздандыруда қышқылдар мен
сілтілер, формалин, хлор, хлорлы әк, натрий хлориді,
хлорамин, фенол препараттары, тотықтырғыштар, т.б.
қолданылады.
Ошақтық залалсыздандыру – ауырған адам мен
малдың қасында болып, олар сауығып кеткенге дейін
күнделікті бақылау жүргізіп отыру, ауруды емдеуге
алып кете салысымен және аурудан жазылып
кеткеннен кейін немесе ауру (адам не мал) өліп
қалғаннан кейін бірден (көп кешікпей) ауру орнын
толық өңдеуден өткізу.
Мал шаруашылығында қораларды, топырақты, суды, жиналған
садыраны, көңді; өсімдік шаруашылығында тұқымды, екпе
көшеттерді, топырақты, қоймаларды, т.б. залалсыздандырады.
Мал қораларын залалсыздандыру: 1) шаруашылық жұқпалы
аурудан аман болған жағдайда – малды жайылымға шығарған
соң, көктемде; 2) мал қолға қарайтын кезде – күзде жүргізіледі.
Залалсыздандыру шараларының көлемі, қолдану тәсілдері
және тиісті дезинфекциялық ерітінділерді таңдап алу жұқпалы
аурудың берілу механизміне, қоздырғыштың төзімділігіне,
өңдеуге алынған заттардың қасиетіне және санына, тұрғын үй
мен мал қораның көлеміне қарай таңдап алынады.
Залалсыздандыру жұмыстарын келісімшарт бойынша
санитарлық-эпидемиологиялық немесе дезинфекциялық
станциялардың қызметкерлері атқарады.
ҚОРЫТЫНДЫ
Денсаулық-зор байлық” дегендей, адам денсаулығы –өмірлік
қуатқа толы жан-тәнінің айнасы.Денсаулық – тылсым өмір.
Қазіргі таңда денсаулық сақтау мәселесі алдыңғы қатарлы
проблемалардың қатарына жатады. Шынымен де бүгінгі күні
өте ауыр сырқаттардың таралуы жиілеп отыр.Әрине мұндай
сырқаттардың көбейіп кетуі алуан түрлі жағдайлармен
байланысты. Сондай жағдайлардың бірі емдеу мекемелеріндегі
медициналық құралдардың жоғары сапада
стерильденбеуі.Медициналық құралдарды стерилизациялау
кезінде ереже бойынша уақытында стерилизация жүргізу ауыр
сырқаттардың алдын алуға мүмкіндік береді. Міне, сондықтан
да емханаларда, емдеу мекемелерінде, процедуралық
кабинеттерде, медициналық құралдарды пайдаланғаннан кейін
қатаң түрде стерилизацияның жүргізілуіне мән беруіміз
қажет.Тек сонда ғана ауыр сырқаттардың таралмауын
қамтамасыз ете аламыз.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. —
Алматы: «Арыс» баспасы, 2002 жыл. ЫСБН
9965-607-02-8
Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы.
Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ЫСБН
5-89800-008-9

Ұқсас жұмыстар

Қиды залалсыздандыру

Залалсыздандырудың әдістері

)ГОСТ және ОСТ,олардың су,ауа,топырақ,сүт,ет және мал шаруашылығы өнімдерін микробиологиялық және вирусологиялық бағалауға қажеттілігі 2)Дезинфекция тиімділігін бақылау

Емдеу сауықтыру мекемелерінін түрлері

Микроорганизмдерді дақылдандыру

Химиялық бақылау приборлары

Залалсыздандыру әдістері туралы

Микроорганизмдердің өсуі және дақылдау

Қоректік орталарды заласыздандыру әдістері

Ассептика мен антисептика

Пәндер