Иттерді тәрбиелеу және арнайы жаттықтыру: теориясы мен әдістері

Иттерді тәрбиелеу және жаттықтыру

Қозықанқызы Жұлдыз

Иттерді үйрету және оның түрлері

1. Қызыметтік

ІЗДЕУШІ

КҮЗЕТШІ

ЖЕГЕТІН

МАЛ БАҒАТЫН

ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БАРЛАУШЫ

ЖАРЫЛҒЫШ ЗАТТАРДЫ ІЗДЕСТІРЕТІН

ГАЗ ШЫҚҚАН ЖЕРДІ ІЗДЕСТІРЕТІН

ЕСІРТКІ ІЗДЕСТІРЕТІН

2. Аңшы

ІНГЕ ТҮСЕТІН

ҚУҒЫНШЫ

СУ ҚҰСТАРЫНА САЛАТЫН

ТЕРІСІ БАҒАЛЫ АҢДАРҒА САЛАТЫН

3. Цирк

Үйрету деп белгілі бір тәртіппен белгілі бір қызметті атқару үшін қажетті әртүрлі және күрделі әрекеттерді үйретушінің сигналы (командалар мен іс-қимыл) бойынша жасауға жануарды жүйелі түрде жаттықтыру

Үйрету келесілерден тұрады:

Үйретудің теориясы :

Иттің мінез-құлқының физиологиялық ерекшеліктері, сезім мүшелері және жұмысына әсер ететін жағдайлар негізінде иттерді үйрету және қолдану ережелерін теориялық негіздеу.

Үйретудің техникасы :

Үйрету әдістерін дәйекті, әдістемелік және техникалық құруға дұрыс үйрету.

Жалпы үйрету деп иттің мінез-құлқының үйретушінің талаптарына бағыну. Үйретудің жалпы тәсілдеріиттерді белгілі бір қызмет түріне арнайы үйретудің негізі.

Итті арнайы жаттықтыру белгілі бір қызметтің түрін (миналықіздестіру, патрульдік-іздестіру, қарауылдық) атқаруға үйрету.

Иттерді жаттықтыру бұрын жасалған шартты рефлекстерді (дағдыларды) бекіту, оларды дамыту және жетілдіру мақсатында жаттығуларды жүйелі түрде орындау.

Шартты және шартсыз рефлекс

Шартсыз рефлекс

Шартсыз тітіркендіргішке жауап әрекеттері

инстинкт

тұрақты туа біткен

тұқым қуалау арқылы беріледі

толық түрге тән түрлілік рефлекстер

Шартты рефлекс

Шартты тітіркендіргішке жауап әрекеттері

өмір сүру барысында немесе үйрету процесінде қалыптасқан уақытша шартты байланыстар

тұқым арқылы берілмейді

пайда болу үшін арнайы жағдайды қажет етеді

Аңшы ит инстинктері

Иттерді кішкентай кезінен бастап аулау инстинктін дамыту керек, өйткені бұл олардың мәні. Иттерді жыртқышқа баруға мәжбүр еткен тамақ рефлексінің немесе сүйікті ойын алуға ұмтылыстың көмегімен болды.

Ит тұқымына байланысты.

Ит қандай тұқымға жататындығына қарамастан, аңшылық инстинкт кез-келген индивидте көрінуі мүмкін. Оның деңгейі иттің тұқымына байланысты. Бөгілдек, неміс стенографиясы, такшон, терьер, бассет және тағы басқалар аң аулау үшін осылай өсірілді. Алайда, басқа ит тұқымдарында аңшылық инстинкті біртіндеп еленбеді.

Құс аулайтын иттер үшін шартсыз қоздырғыш болып қанатты құстың иісі болып табылады. Осыған жауап ретінде оларда іздеу, тартылу (подтяжка), қатып қалу сияқты әрекеттер пайда болады.

Қуғыншы иттер үшін шартсыз қоздырғыш болып қоян, түлкі, қасқыр сияқты жануарларды көру және олардың иісі болып табылады. Ит оларды ұстаймын деп ынтыға қуалайды.

Үйретудің негізгі тәсілдері

Үйрету әдісі деп шартты рефлекстерді тудыру мақсатында итке белгілі бір тітіркендіргіштермен әсер ету

Контрасты Дәмдеуіш және механикалық әдістердің жақсы жақтарын біріктіретін әдіс. Контрасты әдісбұл үйретудің негізгі әдісі болып табылады.

Дәмдеуіш (тағамдық) бұл шартты рефлексті тудыру үшін тек тағамдық тітіркендіргіштерді пайдаланатын әдіс

Механикалық бұл шартты рефлекстерді тудыру үшін шартсыз тітіркендіргіш ретінде қорғаныш рефлексті тудыратын итке механикалық әсер ету әдісі

Еліктеу Иттерді белгілі бір іс-әрекет жасатуға итермелейтін шартсыз тітіркендіргіш ретінде, итке қалаған іс -әрекетті үйрету үшін басқа жануарға бақылауды пайдалану

Иттерді үйретудің соңғы нәтижесі белгілі бұйрықтарды орындауды үйрету болып табылады, олар қысқа, анық, түсінікті болу тиіс. Иттер бұйрық сөздердің маңызын түсінбейді, бірақта адамның тек қана сөз реңктерін (оттенки голоса) түсінеді. Ереже бойынша, бұйрықтарды бірқалыпты сабырлы дауыспен беру қажет, бірақ та қажет болған кезде дауыс ырғағын өзгерту керек. Итті шақыру, ынталандыру және мақтау, еркелету қажет, ал жарамсыз әрекеттерін тоқтатуға бағытталған бұйрықтарды қайсарлы, қажет болса, қорқынышты дыбыста, бірақ та есіріксіз, айғайсыз болуы тиіс.

Ұқсас жұмыстар

Иттерді асырау және күтім көрсету әдістері мен құралдары

Өзін-өзі тәрбиелеу: теориясы, әдістері және педагогикалық маңызы

Өзін-өзі тәрбиелеу мен қайта тәрбиелеудің теориясы, әдістері және педагогикалық тәсілдері

Арнайы педагогика мен арнайы психологияның теориялық-әдіснамалық негіздері және ғылыми-зерттеу әдістері

Арнайы психология: теориясы, әдістемесі және даму ерекшеліктері

Жасөспірімдерді тәрбиелеу және қылмыстың алдын алу: отбасы, мектеп және арнайы педагогикалық-психологиялық шаралар

Спорттық жаттықтыру үдерісінің құрылымдық негіздері: микро-, мезо- және макроциклдер

Гинекологиядағы арнайы зерттеу әдістері мен диагностикалық тәсілдері

Қабілет теориясы мен генезісі: жалпы және арнайы қабілеттердің дамуы мен әлеуметтік шарттары

Арнайы тәрбие: әдістері, формалары, мазмұны және жіктелуі

Пәндер