Бейбітшілік конференциясының мақсаттары

Париж конференциясы және оның нәтижелері

Жоспар:

Ресейдің қатыспау себебі

АҚШ - тың әлемді қайта құру жоспары

Париждегі конференция

Париж бейбітшілік конференциясы (1919-1920) - бірінші дүниежүзілік соғыста жеңіске жеткен державалар жеңіліске ұшыраған мемлекеттермен бейбітшілік келісімдерін әзірлеу және қол қою үшін шақырған халықаралық конференция.

1919-1920жж

Бейбітшілік конференциясының мақсаттары

Бірінші дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейін ұрыс қимылдарының аяқталуын заңды түрде рәсімдеу және Еуропаның жаңа шекараларын мүмкіндігінше тезірек сызу қажеттілігі туындады. Бұл аумақтық мүдделерге негізделген одан кейінгі қақтығыстар мен қақтығыстардың алдын алады. Дәл осы мақсатта бірнеше бейбітшілік шарттарының жобалары әзірленді. Сондай-ақ, ол әлемдегі бейбітшілікті, тұрақтылықты, өркендеу мен әл-ауқатты одан әрі қамтамасыз ету болатын басты ұйым құруы керек еді. Бұл идеяны бірінші болып Оңтүстік Африка одағының премьер-министрі білдірді, содан кейін оны басқа мемлекеттердің өкілдері қолдады.

Францияның көздеген мақсаттары

Барлығына ортақ мақсаттардан басқа, конференцияға қатысушылар жеке мақсаттарға қол жеткізді. Соғыс аяқталғаннан кейін Франция әскери қуаты жағынан Еуропадағы ең қуатты елдердің біріне айналды, сондықтан француз билеуші топтары осы артықшылықты пайдаланып, әлемді қайта бөлу туралы өздерінің жоспарларын алға тартты. Біріншіден, Франция Германиямен шекараны Рейнге беруді белсенді түрде іздеді, екіншіден, екінші рейхтен орасан зор өтемақы талап етті, үшіншіден, неміс қаруын азайтуды көздеді. Француздар сонымен бірге Польша, Сербия, Чехословакия және Румыния шекараларын кеңейтуді жақтап, бұл мемлекеттер соғыстан кейінгі Еуропадағы француз саясатының құралына айналады деп болжады. Франция Польша мен Чехословакияның украин және орыс жерлеріне деген талаптарын қолдады, өйткені ел оларды кейін Кеңес Одағына қарсы интервенцияға тартуға үміттенді. Сондай-ақ, Франция Африкадағы неміс отарларын және Осман империясының территорияларының бір бөлігін алғысы келді.

АҚШ -тың әлемді қайта құру жоспары

Соғыстан кейінгі әлемдік тәртіптің негізгі ережелері Вилсонның он төрт пунктінде болды. Америка Құрама Штаттарының үкіметі тең сауда мүмкіндіктерін және ашық есік саясатын алға тартты. Германияның құрылымы туралы мәселеде АҚШ елдің әлсіреуіне қарсы тұрды, болашақта оны Кеңес Одағына және жалпы социалистік қозғалысқа қарсы қолданады деп үміттенді.

Дүниежүзілік соғыс кезінде Америка Құрама Штаттары өз позицияларын едәуір нығайтты, осылайша олардың жоспарлары ұсыныстарға емес, талаптарға ұқсайды. Бірақ бәрібір Америка Құрама Штаттары өз тармақтарын толықтай жүзеге асыра алмады, өйткені ол кезде елдің қарулы күштерінің жағдайы АҚШ-тың әлемдік экономикадағы үлесіне сәйкес келмеді.

Англия мен Жапонияның жеке мақсаттары

Англия

Жапония

Ұлыбритания АҚШ-тың экономика мен саясаттағы ықпалының кеңеюінен, екінші рейхтің теңіз күшін әлсірету және отарлық империяны сақтау қажеттілігінен шықты. Англия Германияны колониялардан, көпестерден және флоттардан айыруды талап етті, бірақ территориялық және әскери тұрғыдан айтарлықтай әлсіремеді. Неміс колонияларын бөлуде ағылшындардың саяси және территориялық мүдделері француздармен ашық түрде қақтығысқа түсті.

Соғыс кезінде Жапония Қытайдағы және Тынық мұхитының солтүстігіндегі немістердің колонияларын иемденіп үлгерді, экономикадағы өзіндік позициясын нығайтты және Қытайға өте қолайсыз келісім жасады. 1919-1920 жылдардағы Париж бейбітшілік конференциясында империалистер Жапонияның Германияның соғыс кезінде алған барлық иеліктерін нығайтып қана қоймай, сонымен бірге оның Қытайдағы үстемдігін мойындауды талап етті. Болашақта империалистер Қиыр Шығысты да алуды көздеді.

Ресейдің конференцияға қатыспау себебі

Конференция қарсаңында Ресей империясы құлағаннан кейін пайда болған Кеңестік Ресейдің немесе басқа мемлекеттік құрылымдардың қатысу қажеттілігі туралы мәселе талқыланды. Ресей 1919 жылы Париждегі бейбітшілік конференциясына, қысқаша, келесі себептерге байланысты шақырылмаған:

Атланта Ресейді сатқын деп атады, өйткені соңғысы Германиямен жеке бейбітшілікке қол қойып, соғыстан бас тартты.

Еуропалық басшылар большевиктік режимді уақытша құбылыс деп санады, сондықтан оны ресми түрде тануға асықпады.

Бастапқыда жеңімпаз елдер конференцияға қатысушы болуы керек деп айтылды, ал Ресей жеңілді деп саналды.