Нейрондар мен глиальды жасушалардың, миелинді және миелинсіз нерв талшықтарының құрылысы

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық универмитеті

Нейрондардың, глиалды клеткалардың, миелинді және миелинсіз нерв талшықтарының құрылысы

Жүйке жасушалары ғылыми тілде нейрон деп аталады. Ол- жүйке ұлпасының негізгі морфологиялық және қызметтік құрылымдық бөлігі.

Жүйке жасушалары - өсінділі жасушалар. Құрылсы:ол-нейролеммадан, нейроплазмадан, ядродан және жасуша денесінен таралатын өсінділерден құралған. Жүйке жасушаларының нейроплазмасында базофильді түйіршіктер және нейрофибриллалар болады.

Нейронның құрылысы

Жүйке жасушаларының өсінділері қызметіне байланысты екіге бөлінеді:

дендрит

аксон

Өсінділерінің санына байланысты жүйке жасушалары:

бірөсінділі (униполярлы), жалған

бірөсінділі(псевдоуниполярлы),

екіөсінділі (биполярлы)

көпөсінділі (мультиполярлы) болып бірнеше топқа бөлінеді

Униполярлы нейроциттер - жануарлар эмбрионында;

Псевдоуниполярлы жүйке жасушалары - жұлын түйіндерінде;

Биполярлы нейроциттер - көздің торлы қабығында, ішкі құлақта, иіс сезімі мүшесінде;

Мультиполярлы нейроциттер - мида, жұлында, көптеген сомалық, вегетативтік интрамуральды және экстрамуральды жүйке түйіндерінде орналасады

Глиалды клеткалар

Нейроглия немесе жай ғана глия жүйке тінінің қосалқы жасушаларының жиынтығы. ОЖЖ көлемінің шамамен 40 % құрайды.

Микроглиальды жасушалар- "глия" ұғымына енсе де, жүйке тіндері емес, себебі мезодермадан дамиды. Олар мидың ақ және сұр затына шашыраған түрде орналасады. Және фагоцитозға қабілетті ұсақ өсінді жасушалар.

Макроганглий-глиобластардың туындысы, тірек, шектеу, трофикалық және секреторлық қызметтерді орындайды.

Глиалды клеткалардың құрылысы

Миелинді және миелинсіз нерв талшықтары

Жүйке талшықтары майлы, жұмсақ қабығының болуына байланысты миелинсіз (үлпексіз) және миелинді (үлпекті) болып екі топқа бөлінеді.

Миелинсіз жүйке талшығы - вегетативтік жүйке жүйесіне тән. Оның ішінде бірнеше біліктік цилиндр болады. Олар сыртынан леммоциттермен ғана қапталған.

Миелинді жүйке талшығы негізінен сомалық жүйке жүйесі жүйкелерін құрайды. Ішіндегі біліктік цилиндр сыртынан екі қабықпен қапталады. Ішкі қалың миелінді қабығын сыртынан бір қабат леммоциттер қаптап жатады.