Табиғи жағдайда суды өзін - өзі тазарту әдістерінің сипаттамасы

Презентация қосу

Табиғи жағдайда суды өзін-өзі
тазарту әдістерінің
сипаттамасы
Табиғи жағдайда суды өзін-өзі
тазарту әдістерінің сипаттамасы
• Су объектілерінің ластану көздері өте алуан түрлі.
Біріншіден, бұл қалалар мен өнеркәсіптік кәсіпорындардың
ағындары. Өнеркәсіптің суды көп қажет ететін салалары –
тау-кен өндіру, болат құю, химия, мұнай-химия, целлюлоза-
қағаз және тамақ өнеркәсібі. Олар өнеркәсіпке жұмсалған
барлық судың 70% - ын алады. Сондай-ақ, салқындату үшін
жылу және атом электр станциялары көп мөлшерде суды
пайдаланады, ағызылатын су су объектілерінің жылу,
гидрохимиялық және гидробиологиялық режимдерін бұзатын
су объектілерінің термиялық ластануына әкеледі.
• Ауыл шаруашылығының қажеттіліктеріне барлық тұщы судың 60-
80% жұмсалады. Әлемнің көптеген аймақтарында судың ластануы
жауын-шашынмен байланысты. Су сапасының нашарлауында
өзендер мен көлдер режимінің өзгеруі маңызды рөл атқарады.
• Табиғи сулардың ластануының үлкен проблемасына байланысты
суды тазартудың әртүрлі әдістері бар. Бірақ бұған қарамастан,
табиғи сулардың ең құнды қасиеттерінің бірі-олардың өзін-өзі
тазарту қабілеті.
• Суды өздігінен тазарту-бұл өзара байланысты физика-химиялық,
биохимиялық және басқа да процестердің (турбулентті диффузия,
тотығу, сорбция, адсорбция және т.б.) ағымы нәтижесінде табиғи
жолмен жүретін өзендерде, көлдерде және басқа да су
объектілерінде олардың табиғи қасиеттерін қалпына келтіру.
• Өзендер мен көлдердің өзін-өзі тазарту қабілеті
көптеген табиғи факторларға байланысты.
• Осы факторлардың қатарына мыналар жатады:
гидрологиялық — судың негізгі массасымен түскен ластануларды сұйылту және
араластыру;

физикалық - күн радиациясы мен температураның әсері;

химиялық-органикалық заттардың минералға айналуы (яғни минералдану).

механикалық — қалқыма бөлшектердің шөгуі;

биологиялық- Сулы өсімдік ағзаларының ағынды сулардың компоненттерімен өзара
әрекеттесуінің күрделі процестері;
• Су айдындары мен су ағындарындағы суды неғұрлым қарқынды өздігінен тазарту
жылдың жылы кезеңінде, су экожүйелеріндегі биологиялық белсенділік неғұрлым
жоғары болған кезде жүзеге асырылады. Тоқтатылған ластанудың көп бөлігі
тұндырылады, олар минералды және органикалық бөлшектер, гельминт жұмыртқалары
мен микроорганизмдер, соның арқасында су ағарып, мөлдір болады.
• Су объектілерін ластайтын бейорганикалық заттардың концентрациясының азаюы табиғи
сулардың табиғи буферлігіне, ерімейтін қосылыстардың түзілуіне, гидролизге, сорбцияға
және жауын-шашынға байланысты қышқылдар мен сілтілерді бейтараптандыру арқылы
жүреді. Органикалық заттардың концентрациясы және олардың уыттылығы химиялық
және биохимиялық тотығуға байланысты төмендейді.
Суды өзін-өзі тазартудың маңызды
процестері
Суды өзін-өзі тазартудың маңызды процестерінің бірі-органикалық заттардың
минералдануы, яғни биологиялық, химиялық және басқа факторлардың әсерінен
органикалық заттардан минералдардың пайда болуы. Суда минералдану кезінде
органикалық заттардың мөлшері азаяды, сонымен қатар микробтардың органикалық
заттары тотығуы мүмкін, сондықтан бактериялардың бір бөлігі өледі.
Процесінде өздігімен тазару жүреді де сапрофиттердің және патогенді
микроорганизмдер өледі. Олар судың қоректік заттармен сарқылуы нәтижесінде
өледі; судың қалыңдығына 1 м-ден асатын күннің ультракүлгін сәулелерінің
бактерицидтік әсері; сапрофиттер шығаратын бактериофагтар мен антибиотикалық
заттардың әсері; температураның қолайсыз жағдайлары; су организмдерінің
антагонистік әсері және басқа факторлар. Сапрофиялық микрофлора және су
ағзалары судың өзін-өзі тазарту процестерінде маңызды рөл атқарады. Су
объектілерінің микрофлорасының кейбір өкілдері патогендік микроорганизмдерге
антагонистік қасиеттерге ие, бұл олардың өліміне әкеледі. Қарапайым су ағзалары,
сондай-ақ зоопланктон (шаян тәрізділер, рифиферлер және т.б.) суды ішектерінен
өткізіп, көптеген бактерияларды жояды. Резервуарға түскен бактериофагтар
Жер асты суларын өзін-өзі тазарту
қасиеттері
• Жер асты суларын өзін-өзі тазарту топырақ арқылы сүзу және минералдану процестеріне
байланысты жүреді.
• Су қоймаларының өзін-өзі тазарту қабілеті шектеулі екенін есте ұстаған жөн. Қорғасын, мыс,
мырыш, сынап қосылыстары судың өзін-өзі тазарту процестерін баяулатуы және оның
органолептикалық қасиеттерін нашарлатуы мүмкін, олар су объектілеріне ағынды сулармен
еніп, жануарлар ағзасына улы әсер етуі мүмкін.
• Су өсімдіктерінің жоғары тазарту қабілеті біздің елімізде де, шетелде де көптеген өнеркәсіптік
кәсіпорындарда кеңінен қолданылады. Ол үшін ластанған суларды жақсы тазартатын көл мен
батпақты өсімдіктер отырғызылатын әртүрлі жасанды тұндырғыштар жасайды.
• Соңғы жылдары жасанды аэрация ластанған суларды тазартудың тиімді әдістерінің бірі, суда
еріген оттегінің жетіспеушілігімен өзін-өзі тазарту процесі күрт төмендеген кезде және судың
жақсы аэрациясы суды тазартуға ықпал ететін тотығу, биологиялық және басқа процестерді
белсендіруді қамтамасыз етеді. Ол үшін арнайы аэраторлар су айдындарында және су
ағындарында немесе ластанған суды ағызу алдында аэрация станцияларында орнатылады.
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Химиялық заттардың әсерін гигиеналық реттеу негіздері

БИОЛОГИЯЛЫҚ ТАЗАРТУ СТАНЦИЯСЫ

Әдістің мәні

Ағыстарды биологиялық тазалау

Биологиялық тазалау

Топырақты өндіру препараттарын алу технологиясын пайдалана отырып бизнес план құру

АҒЫНДЫ СУЛАРДЫ АЛДЫН АЛА ТАЗАРТУ

Залалсыздандыру әдістері

«Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдердің сипаттамасы

Ауаны тазалау

Пәндер