КӘСІПОРНЫ ЖҮРЕК

Презентация қосу

ШЫМКЕНТ ҚАЛАСЫНЫҢ
ГОСУДАРСТВЕННОЕ
ДЕНСАУЛЫҚ
КОММУНАЛЬНОЕ ПРЕДПРИЯТИЕ
САҚТАУ БАСҚАРМАСЫНЫҢ
НА ПРАВЕ ХОЗЯЙСТВЕННОГО
ШАРУАШЫЛЫҚ ЖҮРГІЗУ
ВЕДЕНИЯ
ҚҰҚЫҒЫНДАҒЫ
«ВЫСШИЙ
«ЖОҒАРЫ
МЕДИЦИНСКИЙ КОЛЛЕДЖ»
МЕДИЦИНА КОЛЛЕДЖІ»
УПРАВЛЕНИЯ ЗДРАВООХРАНЕНИЯ
МЕМЛЕКЕТТІК КОММУНАЛДЫҚ
ГОРОДА ШЫМКЕНТ
КӘСІПОРНЫ

ЖҮРЕК
ФИЗИОЛОГИЯСЫ

Орындаған:Тастанбек Д.А.
Тексерген:Баянбаева А.А.
Тобы:МБ20«А»
ШЫМКЕНТ 2020
Жоспары
І.Кіріспе
ІІ.Негізгі бөлім:
1) Жүрек қабырғасының қабаттары
2) Жүректің циклдық жұмысы
жайында жалпы түсінік
3) Жүректің ырғақты қозуы мен
жүрек автоматиясы
4)Жүрек қан тамыр аурулары
ІІІ.Қорытынды
ІV.Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Мақсаты:

Жүрекшелер мен қарыншалардың
жиырылуын қамтамасыз ететін
жүрек бұлшықетінің физиологиялық
қасиеттерін талдау. Жас
ерекшеліктері мен пайда болған
жүрек ақаулары және зерттеу
әдістерін талқылау.
Кіріспе
Қан айналым жүйесі жүрек пен қанайналымының үлкен және
кіші шеңберінен тұрады. Бұл жүйенің кіндігі – жүрек насос
тәрізді қанды сығымдап қантамырларына айдайды да оның
үздіксіз ағысқа айналуын қамтамасыз етеді.
Жүрек - қалың жолақты еттен тұратын 4 қуысты, үлкендігі
адамның жұдырығындай (250 – 300г) жұмыр ағза. Жүрек кеуде
қуысында 2 өкпе аралығының алдыңғы жағында орналасқан,
ірі қан тамырларға ілініп тұрады. Оның ұзндығы 12 – 15, ені 8
– 11 см. Жүрек ұшы кеуде қуысында сол жақтағы 5 –ші
қабырғаға тіреледі. Жүрек қуысын бітеу перде 2 – ге бөледі: оң
жүрек және сол жүрек. Оң жүрек пен сол жүрек қуыстары бір –
бірімен қатыспайды. Әр жүрек жүрекше мен қарыншадан
тұрады. Олардың арасында атриовентикулярлық тесік болады.
Бұл тесікті жабатын 2, 3 жақтаулы атриовентикулярлық
қақпақшалар бар.
Жүрек қабырғасының қабаттары

Жүрек қабырғасы 3 қабаттан тұрады: ішкі – эндокард, ортаңғы –
миокард, сыртқы -эпикард.
Эндокард жүрек қуысын іштей көмкерген атриовентриокулярлық
тесікке және қарыншалардан қолқа мен өкпе сабауы шығатын жерге
жеткенде бұрылып, қос қабат құрады да, сол тесіктерді жабатын 2 не 3
жақтаулы және айшық тәрізді қақпақшаларға айналады. Сонымен әр
қақпақша эндокардтың 2 жағынан тұрады.
Миокард – жүректің ортаңғы қабаты, ол көлденең жолақты ет
талшықтарынан тұратын ең қалың қабат.
Эпикард – жүректің сыртқы қабатын қаптап, жүректен шығатын не
оған келетін ірі қантамырларына жеткен жерде кері бұрылып, жүрек
сыртын 2 – ші рет қаптайды. Бұл эпикардтың сыртқы қабаты, яғни
перикард – жүрек қабы. Эпикард пен перикард арасындағы саңылауда
аздаған серозды сұйықтық болады. Ол эпикард пен перикардтың ішкі
бетін майлап қажалудан сақтайды. Перикард жүрек қуыстарының
қанға толып, қатты керілуіне кедергі жасайды
Жүректің циклдық жұмысы
жайында жалпы түсінік
Жүрек жұмысы ырғақпен жүреді. Жүрек циклы бұл жүректе
өздігінен пайда болатын қозудың әсерінен жүректің оң және сол
жақ бөлімдерінің жұмысы, қозу жүрек еті бойымен таралады,
бірінен кейін бірі алдымен жүрекшелер, соңынан қарыншалар
жиырылады (систола) және жиырылудан кейін босаңсу (диастола),
босаңсудан кейін дем алу (пауза) байқалады. Жүрек циклының
нәтижесінде жүректен қанның белгілі көлемі (соғу көлемі)
шығады. “Жүрек циклы” ұғымы жүрек жұмысының кезеңділігін
көрсетеді. Жүректің оң және сол жақ бөлімдері бірігіп жұмыс
істейді, олардың жиырылуы мен босаңсуы бірге жүреді. Қан жүрек
арқылы 2 рет өтеді. Жүректің оң жағына келіп құйылатын қан кіші
қан айналым шеңберіне барады, жүректің сол жағына кайтып
келген қан үлкен қан айналу шеңберіне құйылады.
Жүрек циклінің орташа ұзақтылығы = 0,8 сек (жүрек минутына
75 рет соқса)
Жүректің құрылысы
Жүрек бұлшықетінің
физиологиялық қасиеттері
Қозғыштық
Автоматия
Рефрактерлік
Өткізгіштік
Жиырылғыштық
Созылғыштық
Эластикалылық
Жүректің ырғақты қозуы мен жүрек
автоматиясы

Жүректің кезеңдік жұмысы онда қозудың ырғақты
пайда болуына және пайда болған қозудың
кардиомиоциттер бойымен таралуына байланысты
болады, нәтижесінде жүрек еті жиырылады. Қозу
жүректің өткізгіш жүйесінде пайда болады және
таралады. Жүректің өткізгіш жүйесі аз ажыратылған,
атипті ет талшықтарынан тұрады, олар қозады, қозуды
өткізеді, бірақ жиырылмайды. Жүректің өткізгіш
жүйесіне синоатриальды түйін немесе синусты –
жүрекшелік түйін, жүрекшелердің өткізгіш
талшықтары, атриовентрикулярлы түйін немесе
жүрекше қарыншалық түйін, Гис шоғыры және
Пуркинье талшықтары кіреді.
Жүрек автоматиясы – жүрек етінің сырттан тітіркенусіз,
оның өзінің ішінде өтетін процестер әсерінен, өздігінен
қоза алатын қабілеті.
Автоматия өлшемі – өздігінен қозу пайда болатын
орында қозудың пайда болу жиілігі. Жүректің
автоматизмге қабілеттілігі тәжірибелерде денесінен
жеке бөліп алынған жүректің өздігінен біраз уақыт
бойы соғып жатқанынан анықталған.
Нәтижесінде, кез келген аймақты табалдырықтан
жоғары тітіркендіру миокардтың түгел қозуын
тудырады.
• Жүрекшелер бойынша қозуды өткізу жылдамдығы 1
м/с.
• Қарыншалар бойынша қозуды өткізу жылдамдығы 0,8
м/с.
В.Гаскеллдің автоматия градиенті

Синоатриалдық түйіннен алыстаған
сайын автоматизм дәрежесі азая түседі.
Синоатриалдық түйін – І реттік ырғақ
жүргізушісі (60-80 имп/мин).
Атриовентрикулярлық түйін – ІІ
реттік ырғақ жүргізушісі (30-40
имп/мин).
Гис шоғыры - 30-40 имп/мин.
Гис шоғыры - Пуркинье талшықтары -
20 имп/мин.
Жүрек автоматизмінің табиғаты миогендік.
Арнайы (атиптік) бұлшықет талшықтарынан
тұратын миокардтың нақты аймақтарының
спонтанды белсенділігімен негізделеді.
Арнайы бұлшықеттер жүректе өткізгіштік
жүйені түзеді.
Өткізгіштік жүйеде қозуды өткізу
жылдамдығы 4-5 м/с.
Атриовентрикулярлық түйін аймағында 2-5
см/с созылатын атриовентрикулярлық кідіріс
болады, ол жүрекшелер мен қарыншалардың
іздік жиырылуын қамтамасыз етеді.
Жұмысшы мен өткізгіш кардиомиоциттердің
ерекшеліктері
Қасиеттері Өткізгіш Жұмысшы
кардиомиоциттер кардиомиоциттер
Диаметрі 2-3 мкм 20-30 мкм
миофибрилла аз, миофибрилла көп,
саркоплазма көп саркоплазма аз
Тыныштық - 60 мВ, тұрақсыз, үнемі - 90 мВ, тұрақты
потенциалы өзгереді
ӘП амплитудасы
80 мВ 110 мВ
Автоматия автоматияға ие автоматия тән емес
О2 О2 жетіспеушілігіне аса О2 жетіспеушілігіне
сезімталдыл сезімтал емес өте сезімтал
ық
Қызметі Жүректің өткізгіш Жүректің
жүйесінің жасушалары жиырылғыш
жүйесін құрайды
Өткізгіш Жұмысшы
кардиомиоцит кардиомиоцит

Шапшаң Ca Na
деполяризация
кезеңі
Плато кезеңі - Са

ӘП ұзақтығы 50-100 мс 300 мс

Баяу диастолалық -
деполяризация +

Жиырылғыштық әлсіз байқалады +
Автоматия + -
ЖҮРЕКТІҢ ЫРҒАҚ ЖҮРГІЗУШІ
ЖАСУШАЛАРЫНЫҢ
ӘРЕКЕТ ПОТЕНЦИАЛЫ

1 – БАЯУ
ДИАСТОЛАЛЫҚ
ДЕПОЛЯРИЗАЦ
ИЯ (БДД)

2 3 2–
ДЕПОЛЯРИЗАЦ
ИЯ
3–
1 РЕПОЛЯРИЗАЦ
ИЯ
Рефрактерлік
- дегеніміз қозбаушылық.
Жүрек бұлшықетінің абсолюттік
рефрактерлік кезеңі – 0,27 с, ал
салыстырмалы рефрактерлік
кезеңі 0,03 с құрайды.
Абсолюттік рефрактерліктің ұзақ
кезеңі жүрек бұлшықетінің жеке
дара жиырылу режимі мен оның
ырғақтылығын қамтамасыз етеді.
Жүрек бұлшықетіне тетанустық
жиырылу тән емес.
Жиырылғыштық

Жүрек жиырылуы - жүрек бұлшықетінің ұзындығының
өзгеруі немесе оның кернеу күшінің өзгеруі. Жүрек ырғақты
түрде, жеке дара жиырылу режимінде жұмыс атқарады.
Жүректің жиырылуы систола деп алатады. Алдымен
жүрекшелер, содан соң қарыншалар жиырылады.
Жиырылу фазасынан кейін босаңсу фазасы, яғни диастола
болады.
Созылғыштық – жүрек бұлшықетінің созу күшінің
(қысымының) әсерінен өз құрылымын еш бұзбай отырып,
ұзындықты арттыра алу қабілеті.
Эластикалылық – жүрек бұлшықетінің деформациялайтын
күштің әсері аяқталған соң бастапқы күйге қалпына келе алу
қабілеті.
ЖҮРЕК ЦИКЛІНІҢ ФАЗАЛАРЫ

Жүрекшелердің систоласы (0.1 с)

Қарыншалардың систоласы (0.33 с)

Қарыншалардың диастоласы (жүректің
жалпы паузасы) (0.47 с)
ЖҮРЕК ЦИКЛІНІҢ ФАЗАЛАРЫ

Қарыншала Қарыншалардың ширығу кезеңі – 0,08 асинхрондық жиырылу -
рдың с 0,05 с
систоласы –
изометрлік жиырылу –
0,33с
0,03 с
Қан айдау кезеңі - 0,25 с қанды тез айдау – 0,12 с
Қанды баяу айдау – 0,13 с

Қарыншала Протодиастолалық кезең – 0,04 с
рдың изометрлік босаңсу - 0,08 с
диастоласы Қарыншалардың қанмен толу кезеңі – Қанмен тез толу кезеңі –
– 0,47 с 0,25 с 0,09 с
Қанмен баяу толу – 0,16 с

Жүрекшелер систоласымен қамтамасыз етілетін қарыншалардың
қанмен толу кезеңі – 0,1 с
ЖҮРЕКШЕЛЕРДІҢ
СИСТОЛАСЫ

1 ФАЗА

ҰЗАҚТЫЛЫҒЫ
0,1 с
ЖҮРЕКШЕЛЕР
+
ҚАРЫНШАЛАР
-
ҚАҚПАҚШАЛЫ
КЛАПАНДАР
АЙШЫҚ КЛАПАНДАР

ҚАННЫҢ ҚЫСЫМЫ 5–7
мм.с.б.
ҚАРЫНШАЛАРДЫҢ
СИСТОЛАСЫ
2 ФАЗА
ШИРЫҒУ АЙДАУ
ФАЗАСЫ ФАЗАСЫ
(0,08 с) (0,25 с)
ҰЗАҚТЫЛЫҒЫ
0,33 с

ЖҮРЕКШЕЛЕР -
ҚАРЫНШАЛАР +
ҚАҚПАҚШАЛ
Ы КЛАПАНДАР
АЙШЫҚ
КЛАПАНДАР
Сол жақ
қарыншадағы 25-30 120 - 130
ҚАННЫҢ мм.с.б. мм.с.б.
ҚЫСЫМЫ
ҚАРЫНШАЛАРДЫҢ ДИАСТОЛАСЫ
(ЖҮРЕКТІҢ ЖАЛПЫ ПАУЗАСЫ)
3 ФАЗА
ҚАНМЕН ТОЛУ
БОСАҢСУ КЕЗЕҢІ
КЕЗЕҢІ

ҰЗАҚТЫЛЫҒЫ
0,47 с
ЖҮРЕКШЕЛЕР -
ҚАРЫНШАЛАР -
ҚАҚПАҚШАЛЫ КЛАПАНДАР
жабық ашық
АЙШЫҚ КЛАПАНДАР
жабық ашық
ҚАННЫҢ ҚЫСЫМЫ 0 мм.с.б.
1 ФАЗА 2 ФАЗА 3 ФАЗА
Жүрек циклінің
ФАЗАЛАРЫ Жүрекшелер Қарыншалар Қарыншаларди
систоласы систоласы астоласы

ҰЗАҚТЫЛЫҒЫ
0,1 0,33 0,47

ЖҮРЕКШЕЛЕР + - -
ҚАРЫНШАЛАР - + -
ҚАҚПАҚШАЛЫ
ашық жабық ашық
КЛАПАНДАР
АЙШЫҚ
жабық ашық жабық
КЛАПАНДАР
ҚАННЫҢ 120 - 130 0
5 – 7 мм.с.б.
ҚЫСЫМЫ мм.с.б. мм.с.б.
ЖҮРЕК ҚАН-ТАМЫР АУРУЛАРЫ

Жүрек ақауы – жүрек қарыншалары мен жүрекшелерінің
арасындағы қан өтетін саңылау тарылып, жүрек қызметінің
бұзылуы. Мұның туа және жүре пайда болатын түрлері бар

Туа пайда болған жүрек ақауы көбіне ұрықтың дамуы
кезінде, жүректің қалыпты жетілмеуінен болады. Жүре
пайда болатын жүрек ақауы, негізінен, баспа, мерез, т.б.
аурулардың асқынуынан болады

Бұлар үш топқа бөлінеді. Бірінші тобы – жалпы невроз
(неврастения, истерия, т.б.). Бұл кезде жүректің соғуы
бұзылады. Клиникалық белгісі: адамның беті қызарады,
сұрланады, басы ауырады. Екінші тобы – гипертония,
гипотония аурулары.
ЖҮРЕКТІҢ ИШЕМИЯЛЫҚ
Жүректің ишемиялық ауруы — АУРУЫ
ең кең таралған ауруларының
бірі және әлемнің дамыған
елдеріндегі халық арасындағы
өлім-жітім мен еңбек
қабілеттілігінен уақытша және
біржолата айырылу себептерінің
ішінде бірінші орын
алады.Жүректің ишемиялық
ауруы — миокардаға әкеп
соқтырып, оның сорғыштық
функциясының бұзылуына,
осының салдарынан әртүрлі
ауытқуларға әкелетін жүрек қан-
тамырлары ауруы болып
табылады.
Негізінен коронарлы
артериялардың тарылу себебі
болып атеросклероз, яғни,
тамырдың ішкі қабырғасына
холестериннің жиналуы
табылады. Кей жағдайларда
жүректің коронарлы
артерияларының қысылуы
байқалады,
Холестериннің жиналуы
нәтижесінде артерияларлың
ішкі саңылауы тарылып,
миокарданың қанмен
қамтамасыз етуі азаяды да,
әсіресе адамға физикалық
күш түскен кезде жүрек жиі
соғып, оған жеткізілетін ауа
мен қан мөлшері
жеткіліксіз болады да,
жүрек аймағында аурыру
белгілері пайда болады
(жүрек талмасы және т.б.).
Миокард инфаркті - тәж
артериясы миокардтың оттегіге
мұқтаждығын қамтамасыз ете
алмауынан дамитын миокардтың
ишемиялық некрозы. Миокард
инфарктісімен сырқаттанатын
науқастардың саны 1000 адамға
шаққанда 2,87 – 3,08% - ын
құрайды. ЖИА –ның бұл түрі
көбіне 40-тан асқан шақта дамиды
және 50-56 жас аралығында бұл
аурумен сырқаттану едәуір
жиілейді. Ер адамдар әйелдерден
5-2 есе жиі ауырады. Соңғы кезде
миокард инфарктісінің жиілігі екі
есе көбеюге жақындаған.
Парасимпатикалық (ағайынды
Вебер) және симпатикалық
(ағайынды Цион мен
И.П.Павлов) жүйкелердің әсері
Кезеген және симпатикалық
жүйкелер антагонисттер болып
келеді және жүрек қызметіне 5
түрлі әсер етеді:
1) хронотропты
2) батмотропты
3) дромотропты
4) инотропты
5) тонотропты
Жүрек қызметіне эфференттік
жүйкелердің әсерлері

Оң жақ кезбе Сол жақ кезбе Жүректің
жүйкенің жүйкенің вагустық
тітіркендіру тітіркендіру тоқтауы

Күшейтетін Жылдамдайтын
жүйкенің жүйкенің
тітіркендіру тітіркендіру
Жүректің экстракардиялық реттелуі

Кезбе жүйкесі әлсіз қозғанда жүрек
ырғағы бәсеңдейді, ал қатты қозғанда
жүрек тоқтайды.
Кезбе жүйкесінің әсері аяқталған соң
жүрек қызметі қайтадан қалпына
келеді.
Симпатикалық жүйкелер қозғанда
жүрек соғуы жиілейді, жүректің
жиырылу күші жоғарылайды, жүрек
бұлшықетінің тонусы мен қозғыштығы
жоғарылайды, сонымен қатар қозуды
өткізу жылдамдығы артады.
Жүрек қызметіне кейбір гуморальды
заттардың әсері

Ах Адр

Са К+
2+
Жергілікті әсер ететін заттар:
медиаторлар: ацетилхолин – жүрек
қызметін баяулатады; норадреналин
ынталандырады;

ұлпалық гормондар (кининдер):
брадикинин - тежейді; простагландин
E(1), F(1) - ынталандырады,
простагландин F(2 α) – тежейді;
метаболиттер – аз мөлшерде -
ынталандырады, көп мөлшерде -
тежейді.
Кіші қан айналым шеңбері
тамырларынан рефлекстік әсерлер
Парин рефлексі:
кіші қан айналым
шеңберінің тамырларында
қан қысымы
жоғарылағанда жүрек
қызметі тежеледі.
Оң жақ жүрекшеден
рефлекстік әсерлер
Бейнбридж эффектісі :
оң жақ жүрекшенің созылуы кезінде
импульстер n.vagus ядроларына
келеді, сөйтіп олардың белсенділігі
тежеледі, нәтижесінде жүректің
жиырылу жиілігі жоғарылайды.
Перикардтың рефлекстік әсерлері

Черниговскийдің рефлексі
перикард созылғанда немесе оның
хеморецепторлары қозғанда жүректің
қызметі тежеледі.
Электрокардиографи
я.
Электрокардиография дегеніміз жүректің қозу кезінде пайда
болатын электр құбылысын жазып алу әдісі. Жүректе пайда болған
электрлік потенциал барлық организмге таралатын болғандықтан,
организмнің нақты жерлеріне қойылған электродтар арқылы
жүректің биотоктарын жазады. Электрокардиограмма үш жоғары
бағытталған оң тістерден (Р, R, T) және екі төмен қарай
бағытталған теріс тістерден (Q, S) тұрады. Р тісі оң және сол жақ
жүрекшелер қозғанда пайда болады. Q, R, S, T – жүрек
қарыншаларының потенциалдары, олар қозу процесінің қарынша
еттеріне таралғанын көрсетеді. Электрокардиограмманың
тістерінің амплитудасы мен ұзақтылығы жүректің екі негізгі
физиологиялық қасиеттерін (қозу мен өткізуді) сипаттайды.
Электрокардиографияны өткізу үшін электродтарды биполярлық
және униполярлық тіркеу түрінде қолданып жасайды. Жиі таралған
тіркеулер:
1) аяқ пен қолдардың арасындағы потенциалдар айырмашылығын үш
стандартты биополярлық тіркеу арқылы жазады: I тіркеу – оң және сол
қол, II тіркеу- оң қол және сол аяқ, III тіркеу – сол қол және сол аяқ. Оң
аяққа индиференттік электрод бекітіледі; 2) жүрек тоғын – аяқ-қолдан үш
униполярлық тіркеу арқылы жасауға болады. Аяқ-қолдағы активті
электрод пен индиференттік электрод арасындағы потенциалдардың
айырмашылығын жазады. Оң қолдан жазылатын ЭКГ-ма - аvR, сол
қолдан - аvL, сол аяқтан - аvҒ әріптерімен белгіленеді; 3) жүрек маңынан
ЭКГ-ма алты униполярлық тіркеу (Вильсон тіркеуі) арқылы жазылады.
Мұндайда кеуде шеңберінде белгіленген нүктелердің потенциалы мен
нольдік потенциалдың айырмашылығын жазып алады. Активті электрод
V әріппен белгіленген алты нүктелерге орналастырады. V1 нүкте –
төртінші қабырға аралығында төстің оң шетінен 1 см оңға қарай жерде;
V2 - төртінші қабырға аралығында төстің сол шетінен 1 см солға қарай;
V3 – V2 мен V4 ортасында;V4 - бесінші қабырға аралығында сол
бұғананың ортаңғы сызығы тұсында; V5 – бесінші қабырға аралығында
алдыңғы аксиллярлық сызық тұсындаболады.
ЭКГ
Қорытынды
Жүрек насос тәрізді қанды сығымдап
қантамырларына айдайды да оның үздіксіз
ағысқа айналуын қамтамасыз етеді. Жүректің
физиологиялық және анатомиялық
ерекшеліктерінің бірі ол бүкіл организмді қан
мен қамтамасызетеп қана қоймай өзінде
тамырдың тамыры атты тамыр арқылы
қанмен қамтамасыз етеді. Ол басқа мүшелерге
қарағанда демалмайтын ағза болып табылады
– ол жүрек рефрактрлігі болып табылады.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
К.В.Судаков, Ф.А. Миндубаева “Қалыпты
физиология” - «ГЭОТАР-Медиа» 2019 ж. 252
– 294 б.
Сәтбаева Х.Қ. , Өтепбергенов А.А. ,
Нілдібаева Ж.Б. “ Адам физиологиясы”
«Дәуір » 2005 ж. 225 - 253 б.
Интернет желісі.
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Бас ауру

Орман шаруашылығы жұмыстары

Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорны жұмысшыларының санитарлық сауаттылығы мен негізгі міндеттері

ICE сүт өнімдері

Орал Зенит зауыты - қорғаныс және шаруашылық мақсатындағы өнімдер шығаратын кәсіпорын

ANTIGEN ҒӨК ЖШС

Ұлттық Банктің негізгі функциялары

Медбикелік күтімнің бағасы

Қазгидромет басшылығының құрылымы

Орал қаласы

Пәндер