Таным құралдары

Презентация қосу

Тұжырымдама-ғылыми бағыт.
Ғылыми зерттеу құралдары
Орындаған: Сабидуллаева М.
С-18-1
Тексерген: аға оқытушы Ізбасар А.
Ғылыми зерттеу құралдары (таным құралдары)

Танымның барлық құралдары арнайы құрылған құралдар.
Осы мағынада білімнің материалдық, ақпараттық,
математикалық, логикалық, лингвистикалық құралдары ортақ
қасиетке ие: олар белгілі бір танымдық мақсаттар үшін
жобаланған, жасалынған, дамыған, негізделген.
Тілдік

Материалдық
Логикалық
Таным
құралдары

Ақпараттық Математикалық
Білімнің материалдық құралдары
• Бұл қаражат тікелей зерттелетін объектілерге бағытталған, олар гипотезалар
мен ғылыми зерттеулердің басқа нәтижелерін эмпирикалық тексеруде, жаңа
1 объектілер мен фактілерді табуда басты рөл атқарады.

• Ғылымда жалпы танымның материалдық құралдарын қолдану - микроскоп,
телескоп, синхрофазотрон, Жер серіктері және т.б. - ғылымдардың тұжырымдамалық
аппаратын қалыптастыруға, зерттелетін пәндерді сипаттау тәсілдеріне, пайымдаулар
2 мен идеялар тәсілдеріне, қолданылған жалпылауға, идеализацияға және дәлелдерге
үлкен әсер етеді.

• Тарихта танымның материалдық құралдарының пайда болуы эмпирикалық
зерттеу әдістерінің - бақылау, өлшеу, эксперименттің қалыптасуымен
3 байланысты.
Танымның ақпараттық құралдары

Компьютерлік технологияларды, ақпараттық технологияларды,
телекоммуникацияларды жаппай енгізу ғылымның көптеген салаларында зерттеу
қызметін түбегейлі өзгертеді, оларды ғылыми білімнің құралына айналдырады.

Соңғы онжылдықтарда компьютерлік технологиялар физика, биология, техникалық
ғылымдар және т.б эксперименттерді автоматтандыру үшін кеңінен қолданылуда,
бұл зерттеу процедураларын жүздеген, мыңдаған рет жеңілдетуге және мәліметтерді
өңдеу уақытын қысқартуға мүмкіндік береді.

Сонымен қатар, ақпараттық құралдар ғылымның барлық дерлік салаларында
статистикалық мәліметтерді өңдеуді едәуір жеңілдете алады.

Ал спутниктік навигациялық жүйелерді қолдану геодезия, картография және т.с.с.-да
өлшеу дәлдігін едәуір арттырады.
Математикалық білім құралдары
• Математика таным процесін жеңілдететін, жеңілдететін және жеделдететін, заттар
арасындағы байланысты тереңірек ашуға мүмкіндік беретін, бастапқы нүктелерді
оқшаулайтын, үкімдердің дәлдігі мен қаталдығын қамтамасыз ететін зерттеу объектісін
1 нақты мазмұннан алынған сандар, жиынтықтар және т.б түрінде қарастыру ережелерін
тұжырымдады.

• Математикалық құралдар тікелей абстракцияланған сандық қатынастар
мен кеңістіктік формаларды ғана емес, логикалық ережелер бойынша
2 бұрын белгілі қатынастар мен формалардан шығарылатын логикалық
мүмкін болатын қатынастарды да қарастыруға мүмкіндік береді.

• Математикалық таным құралдарының әсерінен сипаттама ғылымдарының
3 теориялық аппараты айтарлықтай өзгерістерге ұшырайды.
Математикалық білім құралдары

• Математикалық құралдар эмпирикалық деректерді
жүйелеуге, сандық қатынастар мен заңдылықтарды
1 анықтауға және тұжырымдауға мүмкіндік береді.

• Математикалық құралдар идеалдандыру мен аналогияның
ерекше формалары ретінде де қолданылады (математикалық
2 модельдеу).
Танымның логикалық құралдары
• Дәлелдер мен дәлелдерді құру процесінде логикалық құралдарды қолдану
зерттеушіге басқарылатын аргументтерді интуитивті немесе сыни тұрғыдан
қабылданған дәлелдерден, жалғаннан шындыққа, шатасуды қарама-
1 қайшылықтан ажыратуға мүмкіндік береді.

• Индуктивті қорытынды жасау ғылымда кеңінен қолданылады.

• Көптеген ғылыми заңдардың (мысалы, Ньютон заңдарының) ақиқаттығы
туралы пікір көптеген бақылаулар олардың шындықтарын растайтындығына
негізделеді, алайда бұл заңдарға қайшы келетін бақылаулар жоқ (осы заңдар
3 болуы керек жағдайларда) теория бойынша қолданылады).
Білімнің тілдік құралдары
• Танымның маңызды лингвистикалық құралы болып ұғымдардың
анықтамаларын (анықтамаларын) құру ережелері табылады. Кез-
келген ғылыми зерттеуде ғалым енгізілген ұғымдарды, белгілер мен
белгілерді нақтылауға, жаңа ұғымдар мен белгілерді қолдануға тура
1 келеді. Анықтамалар тілмен әрқашан танымның және білімді
білдірудің құралы ретінде байланысты.

• Зерттеуші өзінің көмегімен дәлелдер мен дәлелдер келтіреді,
гипотезалар тұжырымдайды, тұжырымдар алады және т.с.с. тілдерді
табиғи және жасанды қолдану ережелері танымдық іс-әрекеттің
бастапқы нүктесі болып табылады. Оларды білу ғылыми зерттеулерде
2 білімнің лингвистикалық құралдарын қолданудың тиімділігіне үлкен
әсер етеді.
Назарларыңызға
Рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Білімді меңгеру ұзақ уақытты керек ететін күрделі үдеріс

Айғаққа байланысты бағыттар

Оқыту әдістері мен құралдары

Әдістеме деңгейлері

Өндіргіш күштер функциясы

Ақиқат теориясы қағидалары

Көрнекі құрал - таным құралы

Оқыту әдістерінің тобы

Когнитивтік лингвистиканың тарихы

Таным философиялық мәселе ретінде

Пәндер