Жануарлардың психикалық әрекеттінің жалпы сипаттамасы

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы
министрлігі «Қазақ Ұлттық Аграрлық Университеті»
Коммерциялық емес акционерлік қоғамы

СӨЖ
Механицизм (төменгі манизм) және
антропоморфизм (жоғары манизм).
Орындаған:Күнғозы Аяжан Вм-207
Тексерген:Бименова Жанат Жолшыбайқызы
Жоспар:
I. Кіріспе
•1.Жануарлардың психикалық әрекеттінің жалпы сипаттамасы
Негізгі бөлім
•1. Антропоморфизм мен механицизмнің дамуы
•2. Жануарлар мінез-құлқын реттейтін қарапайым түрлер.
Таксистер мен тропизмдер.
I. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе:
Ч.Дарвин жануарлардың психикасын зерттеу әдісінде
экспериментальды және салыстырмалы әдістерді қолданады.
«Выражения эмоции у животного и человека» (1872 ж.),
еңбегінде Ч.Дарвин жанурлармен адамдардың вербальсыз
қозғалысының ерекшелігін зерттей келе, жануарлармен
адамдардың эмоциялық көріністеріндегі ерекшеліктерді атап
өтті. Жануарлар мінез-құлқын мынадай топқа бөлді.
1. Инстинкт
2. 2. оқытуға қабілеттілігі
3. 3. ойлау білуге ұмтылысы
Дарвиннан кейінгі ілім 2
бағытта дамыды:
І. Антропоморфизм
ІІ. Механицизм
Фабри - Леонтьев жануарлар
психикалық әрекеті ілімінің
негізін салған.
Антропоморфизм
• Антропоморфизм ілімінің негізін салушы Джон Ромес.
Ол өзінің көз-қарастарында және жануарлардың ақылы
еңбегінде адамдарға тән сезімдік сапаның барлығын
жануарларға да тән; көптеген жағдайда оларда саналы іс-
әрекеттер жасайтындығын дәлелдеген.
• Антропоморфизм (грек. anthropos
адам, тогрһе - форма, пішін) — • Антропоморфтандыру (гре
адамзаттық, халықтық
дүниетанымдағы жаратылыс
к. antropos — адам және
иелерін (құдайды, періштелерді, mоrphe — форма, пішім)
мал-жан иелерін), табиғаттағы — адамзаттық, халықтық
нәрселерді (ғарыштык, геогр. дүниетанымдағы
объектілерді, жан-жануарларды, жаратылыс иелерін
өсімдіктерді, т.б.) адамға ұқсату (құдайды, періштелерді,
құбылысы, өнердегі көркемдік әдіс. мал-жан иелерін),
Антропоморфизм ежелгі
табиғаттағы нәрселерді
дүниетаным мен ілкі санадан
бастау алатын құбылысқа жатады. (ғарыштық, геогр.
Ол объектілерді, жан-
байырғы мифологиялық және діни жануарларды, өсімдіктерді
аңыздардан айқын байқалады. т.б.) адамға ұқсату
Антропоморфизм қазақ халқының құбылысы; өнердегі
арасында да кеңінен таралған. көркемдік әдіс.
Адам кейпіндегі киік, жын, пері,
дию, жезтырнақ, албасты, т.б.
ұғымдар осының айғағы.
Механицизм
• Механицизм – бұл ілімнің негізін салушылар Жан Гебб;
Джон Уотсон, Павлов. Бұл ілімнің негізгі мақсаты -
жануарлардың қылық-әрекетін тек қана бақылау арқылы
ғана болады. Бұл ілім антропоморфизм іліміне қарама-
қарсы ілім.
• Механицизм – шындықтың барлық процестерін
классикалық механиканың заңдары негізінде түсіндіретін
дүниеге көзқарас. Механицизм
механицистік дүниетанымға негізделеді: дүниенің сапалық
көптүрлілігі жоққа шығарылып, күрделі қарапайымға, тұтас
бөліктердің жай ғана қосындысына саяды, механиканың
ұғымдары мен принциптері
абсолюттендіріліп, философиялық категориялар
(мысалы, өзара байланыс, себептілік, заңдылық, т.б.)
механикалық тұрғыдан түсіндіріледі. Механицизмнің пайда
болуы мен кеңінен таралуы 17 – 18 ғасырлардағы
классикалық механиканың жетістіктерімен байланысты
болды. Сол кездегі көптеген ғалымдар (Галилей, Ньютон,
Лаплас, т.б.), оның ішінде философтар (Гоббс, Ламетри,
Гольбах, т.б.) механицистік көзқарасты ұстанған. .
Механицизмнің кейбір көріністері 20 ғ.
ғылымында кванттық механиканы, кибернетиканы, т.б.
түсіндіру кезінде орын алды.[1]
Л. Морган – жануарларды үйрету мен инстинктердің рөлін жоғары бағалаған. Ол инстинктерді туа біткен,
ал үйретуді жүре пайда болу ерекшеліктері деп қарастырылған. Сондай-ақ көптеген жағдайларда қателесу
арқылы танып білуді жануарларға тән деп көрсетеді. Морганның ілімін оқушысы Торндайк қолдайды.

• Таксистер - грек тілінен аударғанда • -Хемотаксис – химиялық концентрациялық құрамына
қарай градиенттердің қозғалыстары: -жағымды,-
«реттік орналасу» көп клеткалы жаағымсыз
•
организмнің сұйықтық қозғалысы - - Термотаксис – температураның ықпалына қарай
қозғалысы.
клеткасының орналасуы немесе • - Фототоксис – жарықтың ықпалына қарай
организмнің бейімделуі және бұл қозғалысы.
• - Реотаксис – судың немесе ауаның ықпалы арқылы
жүйкесіздерде болады.Таксистердің қозғалысы
түрлері (бактериялармен • - Гальвонотаксис – электртоғымен байланысты
жүргізілетін эксперименттерде қозғалыстар.
• Таксистердің атқаратын функциялары: белгілі бір
олардың бағытталуы анықталған). ортада генетикалық қылық-әрекеттің ерекшелігін
айқындау үшін, тіршілікке қажеті қозғалыстар.
• Тропизмдер – грек тілінен аударғанда «бұрылу» деген мағына
береді. Ең алғаш өсімдіктің қозғалысын сипаттауда қолданылған.
Зоопсихологияда тропизмдер жануарлардың кеңістікте бағдарлауды
қажетті қозғалысы және олар жүйке жүйесі барларда болады.
Мысалы: құстар электромагнит бағытынан әсер
алады.Инстинктер – биологиялық қажеттіріктерді
қанағаттарндыруға бағытталған ішкі және сыртқы тітіркендіргішке
организмнің тұқым қуалау арқылы берілетін күрделі стереотипті
қозғалысы, іс-әрекеті, шаралары.
• Қажеттіктер – биологиялық, рухани.
Қорытынды
Қорыта айтқанда Антропоморфизм ежелгі дүниетаным мен ілкі
санадан бастау алатын құбылысқа жатады. Ол байырғы мифологиялық
және діни аңыздардан айқын байқалады. Антропоморфизм қазақ
халқының арасында да кеңінен таралған. Адам кейпіндегі кісі киік,
жын пері, дию, жезтырнақ, албасты т.б. ұғымдар осының айғағы.
Механицизмнің пайда болуы мен кеңінен таралуы 17 – 18
ғасырлардағы классикалық механиканың жетістіктерімен байланысты
болды. Сол кездегі көптеген ғалымдар (Галилей, Ньютон, Лаплас,
т.б.), оның ішінде философтар (Гоббс, Ламетри, Гольбах, т.б.)
механицистік көзқарасты ұстанған.
Пайдаланылған әдебиеттер:
•1.Тәжібаев Т.Т. Жалпы психология. Алматы: «Қазақ университеті»,
1993.
•2. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-
Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7
•3. Жарықбаев Қ.Б. Психология. Алматы, Білім, 2005.
•4. Жарықбаев Қ.Б. Психология негіздері. Алматы: «Эверо», 2005.
•5. Джакупов С.М. Психология позновательной деятельности. Алма-
Ата, 1992г.
•6. Қазақ энциклопедиясы
•Назарларыңызға рахмет

Ұқсас жұмыстар

Тұлға және мотивация

Сезімдік таным мен рационалдық

Жалаң түбір тұлғалы ауысу калпын білдіретін салт етістіктердің семантикасы АУЫСУ (ӨЗГЕРУ) ЕТІСТІКТЕРІНІҢ МАҒЫНАЛЫҚ ТОПТАРЫ

Теріс эмоциялар және денсаулық

Психика және сана

ПСИХИКАЛЫҚ БЕЛСЕНДІ ЗАТТАР

Психика мен сананың дамуы

Жануарлар психикасының дамуы

Мидың жергілікті зақымдануындағы психикалық процестердің өзгеруін зерттеу

Темперамент туралы теориялар

Пәндер