Алғашқы діни наным - сенімдер

Презентация қосу

Алғашқы діни
наным- сенімдер
Анимизм Тотемизм
Фетишизм және Магия
Анимизм

Анимизм (лат. аnima - рух,
жан) - заттық дүние
құбылыстарының
жандылығын білдіретін
термин немесе жансыз
дүниенің жаны бар деп
түсіну және соған табыну.
Анимизм терминін ғылыми
қолданысқа ағылшын
этнографы және мәдени
антропологы Э.Б.Тайлор
(1832-1917) енгізген.
Анимизмнің көрінісіне
қазақы дүниетанымдағы
«киелі», «қасиетті» жер
Анимизмнің белгілері

Табиғат аясындағы мәдениет
үшін қоршаған орта киелі
таулардан, құтты өзендер
мен көлдерден, ағаш-
бұталардан, т.б. тұрады.
Ағаштарға киелі деп
шүберектер байлап кету
және сол ағаштардан қандай
да бір жәрдем қорған сұрау
анимизмнің белгілері.
Анимистік әдет-ғұрыптар
дәстүрлік сипатқа ие болған
және олардың ешқандай
діни сипаты жоқ.
Тотемизм

Тотемизм (ототеман -
Солтүстік Америка
үңдістерінің тілінен,
"оның тегі" деген
мағына береді)
құбылысын неғұрлым
терең зерттеген ғалым -
дін
социологиясының негізін
салушы болып
танылатын Э.Дюркгейм
діннің көне наным
нысандары және
олардың бертінгі
Тотемизм

Э. Дюркгейм бойынша,
діни сенімдердің бастауы -
қоғамның өзі және
көнедегі діннің ең
қарапайым формасы осы
тотемизм. Тотем белгілі
бір әлеуметтік топ үшін
оның генеологиялық
бастауы әрі желеп-
жебеушісі, рәміз (символ)
әрі ең басты құндылық.
Сондықтан ол (белгілі бір
құс, аң немесе өсімдік)
құлшылық объектісі,
Тотемді құрметтеу

Тотемді құрметтеу - оны
қасиет иесі санап құлшылық
етушілердің бәрін қастерлеу
деген сөз. Яғни, тотем белгілі
бір әлеуметтік топқа қатысты
рәміз. Тотемизм бастапқыда
рулар мен тайпалардың,
бертін келе тұтастай
халықтардың діни наным
нысаны және олардың
өзгелерден даралығын
сипаттайтын
белгі болып тұрақтайды.
Осыған қарай бұл тайпаның,
халықтың өзіндік ғұрыптары
Тотемизмнің
бейнеленуі
Көне замаңдарда тотем көбіне
зооантропоморфты (адам және
хайуан
кескінді) бейнеленіп келді.
Біртіндеп реинкарнация, яғни
адамның өлген соң
тотем бейнесінде дүниеге қайта
оралуы туралы ұғым
қалыптасты. Осыдан
тотемдік жануарды, өсімдікті
т.б. өздерінің бұрынғы ата-
бабаларының аруағы
санап, оларды асқа
пайдаланбау, ерекше қадірлеу
салты орнықты. Осылайша
тотемизм рулық қауымда
тұтастырушы, рулар мен
Фетишизм

Фетишизм ("ерекше қасиеті
бар зат" португал. сөзінен) -
жансыз
заттардың табиғаттан тыс
қасиетіне, олардың магиялық
қуатына деген сенімге
негізделген. Фетишизм пұтқа
табынудан, бойтұмар
тағынудан, т.с.с-дан айқын
көрінеді. Бұл заттарда
рухтардың, аруақтардың,
төтемдердің қуаты бар деп
саналады. Яғни, бұл өмірдегі
күнделікті заттар құдіреттің
символына айналдырылады.
Магия
Жаратылыстан тыс күш
шақыратын тұтастай ғұрыптар
жүйесін құрайтын көнедегі
нанымдардың бірі –магия немесе
тылсым. Магияның тарихи және
дүниетанымдық эволюциясын
зерттеген Дж.Фрезер. «Алтын
бұтақ» еңбегінде магияны көне дін
емес, қарапайым ойлау тәсілі,
наным деген тұжырым жасайды.
Магия жоғалған жерде дін пайда
бола бастайды;
Леви-Брюль адамның ой келбеті,
әсіресе қауымдық құрылыс кезінде,
логикалық және пралогикалық
деген екі бөліктен тұрады, 1-сі
логикалық ойлау заңдылықтары
бойынша, 2-сі кездейсоқ және
мүмкін болатын жаратылыс,
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Ежелгі қазақтардың діни наным - сенімдер

ТҰРМЫСТЫҚ САЛТ-ДӘСТҮРДІҢ ДІН МӘСЕЛЕСІНДЕ ОРНЫ

Діни бірлестіктер

Тәңір сөзі

Мәдениеттің көшпелілік типтері

Дін тәрбие бастауы туралы ақпарат

Мәдени код сақтаудағы қазақ тілі мен қазақ мәдениетінің рөлі

Ұлы жібек жолы арқылы тараған діндер

Архаикалық мәдениет

Мәдени код

Пәндер