Тамақтану физиологиясы

Салауатты өмір салты

Денені шынықтыру

Жақсы эмоциялар

Зиянды аттардан бас тарту

Жеке гигиена

Таза экология

Рациональдық тамақ тану

Салауатты өмір салты элементтері

Тағамдық заттар

Белок

Май

Су

Көмірсу

Витаминдер

Минералды заттар

БЕЛОК

-клетка негізін құратын құрылыс материалы

-қоректік заттар түзілуі, ферменттердің қатысумен жүреді

Белоктар түзілуі бойынша бөлінеді:

Өсімдіктік: күріш, соя, жарма, бұршақ, нан т. б.

Жануарлық: ет, балық, сүт, жұмыртқа т. б.

Адамның күнделікті тамағында белок мөлшері 30%тен кем болмағаны жөн. Белок-қуат қоры. 1г белок тотықса, денеде 4. 1ккал, яғни 17. 17 к. джоуль жылу пайда болады

- энергия көзі

1г көмірсу тотықса 4. 1 ккал энергия бөлініп шығады

Адамға тәулігіне 450-500г көмірсу қажет

Көмірсу

Қанттар ( глюкоза, фруктоза, лактоза ) : балда, жеміс-жидекте, сүтте, қантта, конфетта болады.

Крахмал: картоп, ұн, тары, жарма, макарон өнімдері

Клетчатка : кебек, орамжапырақ, сәбіз, баклажан т. б

Көмірсу түрлері:

Майлар

-энергия көзі, жылуды сақтайды

:Майлар түзілуі бойынша:

Өсімдіктік:күнбағыс майы, бүрген майы, зәйтүн майы, соя майы, т. б

Жануарлық:сары май, шошқа майы, тауық майы т. б.

ВИТАМИНДЕР

-организмнің иммунитетін жақсартады

-органдардың жұмысын қадағалайды

витамин жетіспеушілігі -ГИПОВИТАМИНОЗ

Витаминдердің көбейіп кетуі -ГИПЕРВИТАМИНОЗ

Витаминдердің болмауы - АВИТАМИНОЗ

МИНЕРАЛДЫ ТҰЗДАР

Макроэлементтер:

Темір - гемоглобин құрамына кіреді

Калий - суды шығарады

Натрий -суды ұстап тұрады

Кальций сүйектің, тістің

Фосфор түзілуіне қатысады

Микроэлементтер

Йод - қалқанша безінде болады

Фтор сүйектің түзілуіне ұатысады

Магний - белок синтезіне қатысады

-барлық органдар мен ткандардың құрамына кіреді

-тағамдық заттардың сіңірілуіне қатысады

Ересек адамның дене салмағының 60-70% су

Тәулігіне қажетті су мөлшері 2…2, 5 Оның сусын түрінде 700-1700мл түрінде, ал тағам қүрамымдағы су түрінде 800-1000мл түрінде, эндогенді су 200-300мл түрінде болады

Су

Рациональды тамақтанудың 3 принципі бар

Энергетикалық тепе- теңдік

Тамақтанудың әртүрлігі.

3. Тамақтану режимі.

Ағзада қорытылып сіңірілген ас энергия көзі болып табылады, ал энергия бұлшық еттердің жұмысына, ағзада температураның қалыпты сақталуына және адамның жасушалары мен мүшелерінің пайда болуын қамтамасыз ететін жасушалардың жаңаруына себепші болады

Әр адам күніне қанша эергия жоғалтса, сонша энергия алу керек, ол ағзадағы энергетикалық тепе теңдіктің сақталуын қамтамасыз.

Егер адам энергетикалық шығынның орнын толтыратын калория алмаса, онда жүдеулік болады.

Егерде ағзаға тамақ арқылы түскен эергия, энергетикалық шығынынан көп болса, онда семіздік болады

1. Энергетикалық тепе-теңдік.

БУЛИМИЯ

- тәбеттің кенеттен тыс жоғарылап кету ұстамаларымен түсіндірілетін психикалық жағдай

ДИСТРОФИЯ

Семіздік

АНОРЕКСИЯ

-психикалық бұзылыс, организм тамақты қажет етіп тұрсада, әдейілеп тамақ жемеуін айтамыз

Оқушы баланың энергетикалық шығыны (дене салмағы 50 кг)

Сон 9 часов

9 х 0, 83 х 50

373, 5

Прием пищи 2, 5 часа

2, 5 х 1, 4 х 50

175

Письмо 4 +1 часов

5 х 1, 7 х 50

425

Чтение вслух 1час

1 х 1, 5 х 50

Подметание пола 0, 5 часа

0, 5 х 2, 4 х 50

Мытье посуды 1час

1 х 2, 1 х 50

105

Беседа стоя 2 часа

2 х 3, 15 х 50

315

Ходьба по ровной дороге 2, 5 часа

2, 5 х 3, 2 х 50

400

Физкультура (бег трусцой) 0, 5 часа

0, 5 х 6 х 50

150

Итого за 24 часа (сутки)

2078, 5 Ккал

2. Тамақтанудың әртүрлігі

Егерде тамақтың бір түрімен ғана тамақтанса онда адамда дене салмағы төмендеп кетеді жәнеде көптеген бұзылыстарға алып келеді. Сондықтанда тағам құрамында белок, май, көмірсу, витаминдер күнделікті тамақпен организмге түсіп тұру қажет.