Өндіріс орындарын сумен камтамасыз ету

Презентация қосу

Өндіріс
орындарын сумен
камтамасыз ету
Қазақстанның су артериялары шамамен 85 мың
өзендерден құралған. Ең ірі су көздеріне: Ертіс, Есіл,
Іле, Сырдария, Жайық, Шу, Талас, Асса өзендері
жатады. Қазақстан су ресурстарының жетіспеушілігі
күшті байқалатын елдердің қатарына жатады.
Республикамызда 8643 тұрақты және уақытша су
ағыстары белгілі. Олардың жалпы ұзындығы 123
Су мың км. Қазақстанның өзендерінің ерекшелігі
олардың біртекті таралуында. Жер бетіндегі су
ресурстары қорына әсіресе, Орталық және Батыс Қазақстан
кедей. Республикамыздың бүкіл жазық
ның территориялары сирек
құрылымы Өзен торымен сипатталады. Шөлейт және шөлді
аудардарда
өзендер жоқ деуге болады. Қалың өзен торы таулы
және тау етегіндегі аудардарында тузілген.
Сумен қамтамасыз ету, сумен жабдықтау— елді
мекендерді, өнеркәсіп кәсіпорындарын, көлікті
және т.б. сумен қамтамасыз ету жөнінде
атқарылатын әртүрлі жұмыстардың жиынтығы.

Сумен Сумен қамтамасыз ету міндеттерін жүзеге
қамтамасы асыратын инженерлік құрылыстар кешені сумен
қамтамасыз ету жүйесі немесе су кұбыры деп
з ету аталады. Елді мекендерді сумен қамтамасыз етудің
қазіргі кездегі жүйесі талықтандырылған. Олардың
әрқайсысы тұтынушылардың үлкен тобын сумен
қамтамасыз етеді. Сумен қамтамасыз ету мақсаты
үшін жер үсті (өзен, көл, бөген, теңіз) және жер
асты сулары пайдаланылады.
Судың сапасын бағалау суды пайдалану түрінен
қарап жүргізіледі. Тәжірибелік көзқарастан, оларға
қойылатын жеке талаптарына сәйкес, суды
пайдаланудың келесі түрлерін ажыратады :
Судың орталықтанған сумен қамтамасыздандырудағы
ауыз суы үшін, орталықтанбаған ( жергілікті )
сапасына сумен қамтамасыздандырудағы ( құдықтардың,
қойылатын бұлақтардың ) ауыз суы үшін. Ауыз суда патогенді
микроорганизмдер және гельминттер мүлдем
талаптар болмауы тиісті. Олардың болуы сумен
қамтамасыздандыру жүйесінде маңызды
ақаулардың барын және ауыз су құбырының
канализация коллекторымен немесе өнеркәсптік су
жүйесімен тікелей байланысының барын көрсетеді.
Өндіріс орындары суды тұрмыс қажеттілігіне,
өндіріс қажеттілігіне және өртті сөндіру үшін
қолданылады. Суды қойманың су жүйелерінен,
скважиналардан және құдықтардан алады.

Техникалық талаптарға және жер
Өндірісті жағдайларына байланысты сумен қамтамасыз ету
сумен системасына төмендегі ғимараттар кіреді:

қамтамасы 1) су айдағыштыр;
з ету
2) су башнялары;

3) резервуерлер.
Өндіріс канализациясы дегеніміз – ағын суларды жинау үшін,
оларды тазалап ағызу үшін қолданылатын ғимараттар кешені.

Ағын сулар 2 топқа бөлінеді:

тұрмыс қажеттілігінен шығатын ағын сулар;
Өндіріс өндіріс қажеттілігінен шығатын ағын сулар.

канализаци Жалпы өндірістегі канализация 2 түрге бөлінеді – ішкі және
сыртқы канализация болып.
ясы
Ішкі канализацияға жататындар: тұрмысқа қажеттілігінен
шығатын ағын сулар, ток қоспасы, қоспа, ішке қарай ағатын
ағын сулар.

Сыртқы канализацияға жататындар: көшедегі ағын сулар
және айдағыш станиядан шығатын ағын сулар.
Республиканың жекелеген өңірлері бойынша
жерүсті және жерасты су ресурстарымен
Аумақтың су қамтамасыз етілу жағдайы әртүрлі.
ресурстары Жерүсті және жерасты суының жеке
ресурстарымен Ертіс өзені, Балқаш-Алакөл
мен бассейндері анағұрлым қамтамасыз етілген. Нұра-
Сарысу, Есіл, Тобыл-Торғай бассейндерінде
қамтамасыз жерасты сулары тапшы болып табылады. Есіл,
етілуі Жайық-Каспий, Арал-Сырдария, Тобыл-Торғай және
Нұра-Сарысу бассейндерінің едәуір аумағы жерүсті
және жерасты суынан тапшылық көріп жатыр.
Ластануға судың барлық категориялары: мұхит,
континенттік, жер асты, әр түрлі дәрежеде
ұшырайды.
Судың, әсіресе ауыз судың сапасы халықтың
денсаулығын анықтайтын маңызды факторлардың
Судың бірі болып табылады. Дүниежүзілік денсаулық
ластану сақтау ұйымының мәліметтері бойынша судың
сапасыеың төмен болуы себепті 5 млн. адам (негізі
мәселесі балалар) өледі де, әр түрлі дәрежеде уланған
немесе ауырған адамдардың саны 500 млн – нан 1
млрд – қа дейін жетеді.
Жайық-Каспий бассейні бойынша су
ресурстарымен қамтамасыз ету көп жағдайда
осы көрші елмен трансшекаралық су объектілерін
Жайык пайдалану мен қорғауда бірлескен іс-қимылды
талап етеді. Жалпы, Жайық-Каспий бассейні
Каспий бойынша Атырау, Ақтөбе, Батыс Қазақстан және
Маңғыстау облыстары аумағында барлығы 172
бассейні өзен-көлдер, топтық су құбырлары бар. Каспий
теңізінің суын есептемегенде, Жайық-Каспий
бассейнінің орташа көп жылдық су қоры 17,37
км3-ге тең. Алайда, бүгінгі күні аталған су қорының
24 пайызын пайдалануға мүмкіндігіміз бар.
Қалғаны санитарлық, экологиялық қажеттіліктерді
өтеуге, судың булану, жерге сіңу және реттеуге
келмейтін ағымдарға жұмсалады.
Жайық-Каспий бассейнінде
орналасқан елді мекендер мен экономика салаларын сумен
қамтудың өз ерекшелігі бар. Мысалы, жан басына
шаққандағы орташа жылдық су пайдалану көрсеткіші
дамыған елдерде 7100 м3 болса, бұл көрсеткіш Жайық-
Каспий бассейнінде тұратын 2,5 млн. халықтың жан басына
шаққанда 1680 текше метрден келеді. Демек, 4,2 есеге кем.
Бұл ең алдымен көптеген елді мекендердің табиғи су
көздерінен едәуір қашық жерлерде орналасуымен, су
тазарту қондырғылары мен су жеткізу жүйелерінің
техникалық жағдайларының нашарлығы және ауыл-село
тұрғындарының төлем қабілетінің төмен болуымен
түсіндіріледі.
Жайық-Каспий бассейніндегі сумен ең аз қамтылып отырған –
Маңғыстау облысы болып саналады. Себебі, бұл облыс аумағында
бірде-бір өзен жоқ. Каспий теңізінің суы ащы, тікелей пайдалануға
жарамсыз. Сондықтан, облыс орталығы Ақтау қаласы мен облыс
орталығына жақын орналасқан Маңғыстау станциясы, Өмірзақ және
Құрық елді мекендері Маңғыстау атом-энергокомбинатының су тұшыту
қондырғысының күшімен тұшытылған теңіз суын пайдалануда.

Жайық-Каспий бассейнінің Ойыл, Сағыз, Жем сияқты өзендерінің суы
ауыз су үшін жарамсыз, әрі жаз ортасында үзіліп қалады. Жер беті
және жерасты су көздерінің Жайық-Каспий бассейнінің төменгі
ағысында орналасуына байланысты су сапасының нашар екені
жасырын емес.
Каспий теңізі

Соңғы жылдары Каспий теңізінде мұнай өндіруге
байланысты және теңіз деңгейінің табиғи көтерілуі
аймақтың экологиялық тыныс –тіршілігін шиенеленістіріп
отыр. Теңіздің көтерілуі жүздеген мұнай бұрғы-
скважиналырын, мұнай қоймалары
мен өңдеу объектілерін істен шығарды. Қазір бұл
жерлерде 6 мұнай газ кені, жүздеген елді мекендер,
коммуникациялар, өнеркәсіп орындары су астында қалды.
Нәтижесінде, теңізге көптеген мөлшерде лас заттар,
мұнай өнімдері, органикалық қосылыстар, ауыр металдар
суға араласуда. Оның үстіне Еділ мен Жайық өзендерінің
лас сулары теңіз суын уландыра түсуде.

Ұқсас жұмыстар

Агроөнеркәсіп кешені. Агроөнеркәсіп кешеніндегі нарық

Қатынас ыдыстар

Қостанай облысы

Трансшекаралық өзендер

Кәсіпорынның жөндеу шаруашылығы

Топырақ микрофлорасы және оның топырақ құру процесіндегі рөлі

Өндірістік экология келешегі

Қазақстан Республикасының металлургия кешенінің қазіргі жағдайы

Қайта құрудың әлеуметтік - экономикалық тиімділігі

Азаматтық қорғаудың басқару органдары

Пәндер