ГОРМОНДАРЫ КІРІСПЕ

Тақырыбы: «Асқазан-ішек гормондары»

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫННЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ

Гормондар - ішкі секреция бездерінен бөлінетін ұлпалар мен мүшелерге әсер ететін биологиялык белсенді заттар. Гормондардың барлығы ағзалық заттар, себебі, олардың біреуі нәруыздан, екіншісі аминқышкылдарынан, үшіншісі майтектес заттардан құралған. Гормондар ішкі секреция бездерінен бөлініп, қан, лимфа, ұлпа сұйықтығы арқылы басқа мүшелерге жеткізіледі. Ішкі секреция бездерінің қызметін реттейтін орталық - аралық мидағы гипоталамус. Оны көру төмпешікасты бөлімі деп те атайды. Гипоталамус пен гипофиздің қызметі бірімен-бірі тығыз байланысып, гипоталамустен гипофиздік жүйе құралады. Жүйке ұлпасынан бөлінетін гормондар - нейрогормондар деп аталады. Олар қан құрамының тұрақтылығын және зат алмасудың қажетті деңгейін қамтамасыз етеді. Осы арқылы ағза қызметінің әрі рефлекстік, әрі гуморальдық реттелуі жүзеге асады. Қызметі - Зат алмасу қарқындылығын өзертеді; Ағзаның тіршілік ету ортасына бейімделушілігі арттырады

КіРіСпЕ

Кіріспе

Негізгі бөлім:

1. Гастрин физиология.

2. Секретин физиологиясы.

3. Холецистокинин физиологиясы.

Қорытынды.

Пайдаланылған әдебиеттер.

Жоспар

ГАСТРИН

Гастрин - гормон, қарынның кілегей қабықшаларының жасушаларында, ішқақпақшаның бөлігінің дағдылануы және асқазан түбі, ішекте табылған.

ОЛ:

-асқазанда спецификалық гастрин рецепторларымен байланысады;

-пепсин стимуляциясын жоғарлатады;

-асқазанда тұз қышқылын, асқазан сөлі бөлінуін жоғарлатады;

-пепсин үшін орта pH -ын қалыптастырады;

-асқазанда ас қорытылуына әсерін тигізеді;

ФИЗИОЛОГИЯСЫ:

Гастрин бір уақытта асқазанның кілегейлі қабатында бикорбонаттар мен кілегейдің секрециясын жоғарлатады, сонымен қатар кілегейлі қабықты пепсин мен тұз қышқылының әсерінен қорғауды қамтамасыз етеді.

Гастрин асқазанның кілегейлі қабығында простогландин Е -нің өндірілуін жоғарлатады. Ол сол жердегі тамырды кеңейтіп, лейкоциттер миграциясына әсер етеді. Лейкоциттер ас қорыту процесіне қатысып, әр түрлі ферменттерді секрециялап фагоцитозды қалыптастырады.

Рецепторлары- жіңішке ішек пен ұйқы

безіне әсер етеді.

Гастрин- секретин, холецистокинин, соматостатин сонымен қатар ішек және ұйқы безінің гормондары активті пептидтерімен ферменттерінің секрециясын күшейтеді.

Патологиясы:

Гастрин секрециясының жоғарылауы инсулин, гистамин, асқазанда және қан плазмасындағы олигопептидтердің әсерінен жоғарылайды. Гастрин секрециясын гиперкальцемия да жоғарлатады.

Гастрин секрециясы жасуша ісігіннде Золлингер-Эллинсон синдромы кезінде жоғарылайды. Золлингер-Эллинсон синдромындағы гастрин концентрациясының жоғарылауы асқазанның кілегейлі қабатындағы гипертрофияға алып келеді.

Гастрин гиперсекрецияясы тұз қышқылы мен пепсиннің гиперсекрециясына алып келеді.

Гастрин секрециясы стресс кезінде және жоғарылауы кезінде, экзогенді көп мөлшерде қабылдауынан, простогландир биосинтезі ингибиторлары әсерінен туады.

Секретин-жіңішке ішектің жоғарғы бөлігінде, сонымен қатар ұйқы безінің D-клеткасында қалыптасы, ұйқы безі сөлінің секрециясына қатысатын гормон.

Он екі елі ішектің кілегейлі қабатында, жіңішке елі ішектің дистальді бөлігінде орналасқан S-белоктар -асқазан сөлінің тұз қышқылының әсерінен активтенетін полипептид просекретинді синтездейді.

Секретин қанмен жүріп су, электролит, бикорбонат секрециясын күшейтетін ұйқы безіне жетеді. Ол ұйқы безі сөлінің бөлінуін жоғарлатады, бірақ без ферменнетіне әсер етпейді. Дені сау адамда секретин мөлшері-29-45нг/л.

1902 Уилиям Харди-гормон деген ат берген

Холецистокинин - әр түрлі процесстердің рецепторы болып табылады. Соның ішінде ас қорыту және антидепрессанттар құрамына ие.

Қорқыныш эмоциясы, шизофрения патогенезіне қатысы бар. Тойымдылық сезімі мен тәбетті бақылап аз молекулалық формасы бауырға бара салысымен инактивтенеді. Сол кезде жоғары молекула холецистокинин бауырдан жүйелі қан ағысына түседі.

Дені сау адамның қанындағы холецистокинин мөлшері 5-800нг/л.

Қан ағысымен холецистокинин бүйрек зәріне өтеді.

Асқорытуда холцистокининнің әсері.

Холецистокинин панкреатидтік аралшықтарда және ішек нейрондарынан табылған. Холецистокинин стимуляторы асқазаннан жіңішке ішкке түскен химус құрамындағы белоктар, майлар, әсіресе май қышқылдары, алкалоидтар, эфир майлары.

Сонымен қатар холицистокинин бөлінуінің стимуляторы болып-гастрин-релизинг пептиді болып табылады.

Гистогормондарға циокининдер мен өсу факторлары жатады.

ГИСТОГОРМОНДАР

Торшаларда түзіліп, ұлпаларға жайылып, олардың қызметіне әсер ететін физиологиялық белсенді заттарды ұлпалық гормондар немесе -гистогормондар деп атайды.

Гистогормондардың гормондардан айырмашылығы:

а) эндокриндік емес "кәдімгі" жасушалар өндіреді.

б) қан арқылы таралмай, жасуша аралық кеңістікке тралады.

в) сондықтан да жергілікті әсер етеді, яғни жақын орналасқан жасушаларға әсер етеді.