ЖІҢІШКЕ ІШЕК

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ТАҚЫРЫБЫ:
“Жуан және жіңішке
ішек анатомиясы”
ЖОСПАР:

1.Кіріспе бөлім
2.Негізгі бөлім
2.1.Жуан (тоқ) ішеу анатомиясы
2.2.Жіңішке (аш) ішек анатомиясы
3.Қорытынды
АСҚОРЫТУ
МҮШЕЛЕРІ
Асқорыту мүшелері мен
асқорыту бездері қосылып асқорыту
жүйесін құрайды. Асқорыту
жүйесінде тағам әр түрлі
механикалықлық және химиялық
өзгерістерге ұшырайды. Тағам
құрамындағы нәруыздар, майлар,
көмірсулар суда ерімейді. Сондықтан
олар қан мен лимфаға өте алмайды.
Асқорыту мүшелерінде тағамның
шайналып ұсақталуы механикалық
өңдеу делінеді. Асқорыту бездерінен
бөлінген сөлдің әсерінен ыдырауы
химиялық өзгерістерге жатады.
Ішектер асты қорытуға
қатысады және шығару
қызметін атқарады.
Жіңішке жіне жіңішке
ішектерді ажыратады.
Жіңішке ішекке: онекіелі
ішек, аш ішек және мықын
ішек
Жуан ішекке: соқыр ішек,
жоғарылаушы, көлденең
және төмендеуші жуан
ішек, сигма тәрізді ішек,
тік ішек жатады.
ЖІҢІШКЕ ІШЕК
Асқазан қалтқысынан
басталып, соқыр ішекке дейін
созылады. Ұзындығы 5-6м,
диаметрі 2,-4см. Онекі елі
ішек 25-30 cм, аш ішек
жіңішке ішектің 5\2 бөлігін
құрайды және мықын ішек
бестен уш бөлігін құрайды
жатады.
Аш ішек және мықын ішек
интраперитонеальды
орналасқан, шажырқайы
ұзын, іштің артқы
қабырғасына бекиді.
Онекіелі ішек
Төрт бөлімін ажыратады.
Жоғарғы бөлімі, бірінші бел
омывртка денгеиінде оңға және
кейін өтіп төмен қарай иілім
түзеді төмендеуші, төменгі
горизантальды, жоғарылаушы
бөлімі.
Соңғысы аш ішекке өтетін
жерде бұрылыс түзеді. Ішектің
бастапқы бөлімі басқа бөліктеріне
қарағандақабырға жұқалау, аздап
кеңейген, қозғалмалы, шырышты
қабаты тегіс. Осы
ерекшеліктеріне байланысты
жара ауруына оңай ұшырайды.
ТРЕЙТЦ БАЙЛАМЫ

Онекіелі
ішектің
ашішекке
өткен жері.
Аш ішек
Аш ішек ішастармен жабылып,
шажырқай арқылы артқы іш
қабырғасына бекиді.
Аш ішектің айқын шекарасы жоқ,
айырмашылығы: диаметрі үлкен,
қабырғасы қалың, қан тамырлары
мол.
Аш ішек негізінен ортаңғы сызықтың
сол жағында орналасса, мықын ішек
негізінен оң жағында орналасады.
Жіңішке ішек көлденең жиек ішек
және жоғарлаушы және төмендеуші
жиек ішектерден түзілген аймақта
жатады, төмен жағы кіші жамбас
астауына түсуі мүмкін.
ТОПАНАТОМИЯСЫ
Аш ішек алдынан үлкен шарбымен шектелген іштіңі
алдыңғы қабырғасынан, артында париетальды
ішастармен артындагы мүшелерден бөлінген,
буйрек(жартылай), онекіелі шектің төменгі бөлімі, ірі
қан тамырлар (төменгі қуысты вена, құрсактық
аорта және оның тармақтары).
Жоғарыдан: аш ішек көлденең ішекпен және оның
шажырқайымен шектелген.
Төменнен:ішек ілмектері жамбас қуысына түсіп
еркектерде тоқ ішекпен қуықтың арасында жатады.
Әйелдерде жатырмен қуықтың арасында жатады.
Бүйірінен оң жағынан соқыр ішек жіне орлеуші тоқ
ішек, сол жағынан төмендеуші жіне сигма тәрізді
ішек.
ГИСТОЛОГИЯСЫ
Шырышты қабаты
Шырыш асты негіз
Бұлшық етті қабат
Серозды қабат
Шырышты қабаттың
Бұлшық ет қабаты екі
беті көптеген ішектік
қабаттан тұрады:
ворсинкалармен
сыртқы бойлық және
жабылған. Ортасында
ішкі дөңгелек қабат.
Шырышты қабаты, он лимфатикалық синус
Дөңгелек бұлшық еттер
екі елі ішек деңгейінде және қантамырлық
тесікті тарылтып,
алқызыл түсті, аш капиллярлар орналасқан.
бойлық бұлшық еттер
және мықын ішек Негізгі қызметі –
қысқарып, оны
деңгейінде сұр-алқызыл қоректік заттарды
кеңейтеді. Спиральді
түсті. Бұл әр бөлімнің сіңіру болып табылады.
талшықтар
қанмен қамтамасыз Белоктар және
перистальтикалық
етілуіне байланысты. көмірсулар венозды жол
толқынның ішек
арқылы сіңіріліп бауырға
түтікшесінің бойымен
барады, ал майлар
дистальді жылжуына
лимфатикалық жол
жәрдемдеседі.
арқылы барады.
ТОҚ ІШЕК
Жіңішке ішектің шетінен
артқы тесікке дейін
созылады. Келесі бөліктерден
тұрады:
Құрт тәрізді өсіндісі соқыр
ішек
Жоғарылаған жиек ішек
Көлденең жиек ішек
Төмендеген жиек ішек
Сигматәрізді ішек
Тоқ ішек
еби
н
ы
ая
т
ы
н
ел
ң
а Атқаратын
а
ы
бт
рБ
ат функциялары
ы
т
н
к
а
ан
к
т
р
сь
еж
и
ы
рл
е
н
ел
и
р
т
ж
я
л
еы
л
т
ай
к
уд
рді
е
ж
к
ы
қ
оөәу.
К
п
рн
еж
м
ді
арөоә
ел
н
е
ш
т
ы
еоВ
с,
рт
н
Э
до
ф
н
деаб
ы
орсн
н
еи
м
к
Тоқ ішектің
құрылысы :
Оның қабырғасы кілегейлі, кілегей асты, бұлшықетті және серозды
қабықтардан тұрады.
Кілегейлі қабығы-бірлесіп рельефін құрайтын және аймағын
ұлғайтатын жартыай тәрізді қатпарларды,крипталарды (қара түкті бездер)
қалыптастырады
Кілегей асты негізі:борпылдақ талшықты дәнекер тіннен
құрылған,құрамында қан тамырлары, нерв өрімдері және кілегейлі
қабықтан енген лимфондтық түйіншектер бар
Бұлшықетті қабықтан екі қабат бар: ішкі циркулярлы (шеңберлі)
және сыртқы бойлық. Соңғы қабаты тұтас емес-үш бойлық таспа түрде
қалыптасқан.
Сериозды қабық мезотелийден және астындағы БТД тіннен
тұрады.Құрамында май тіні бар саусақ тәрізді өсінділер қалыптастырады.
ТОҚ ІШЕККЕ ТӘН
ЕРЕКШЕЛІКТЕР

●
. Ерекше бойлық бұлшық ет таспалар (teniae coli ) болуы;

Жоғарылаған ішек (colon ascendens) мезапертонеальді орналасқан, алайда сирек
жағдайда жеке қысқа шажырқайымен интраперитонеальді орналасуы мүмкін. Ол оғ жақ
қабырға астында бауырлық иірім жасап, көлденеңдеген болікке өтеді. Көлденең ішектің
ұзындығы 50-60 см, интраперитонеальді орналасқан. Ол сол қабырға астында
көкбауырлық иірім жасап, төмендеген ішекке ауысады. Тоқ ішектің жалпы ұзындығы
180-200 см, ал диаметрі 5-6 см. Оның бірнеше иілімдері бар. Бірінші бауыр иілімі ( flexura
coli dextra), ал екіншісі көкбауыр иілімі (flexura coli sinistra) және солармен қатар сигма
тәрізді бөлігі мен тік ішек шекарасындағы иілімдер. Алғашқы аталған екі иілімдер
тұсында және көлденең бөлігінде тоқ ішекті бекітіп тұратын арнайы байламдар бар.
ІШЕКТЕ АСТЫҢ ҚОРЫТЫЛУЫ ЖӘНЕ
СІҢУІ
Қарында жартылай
қорытылған ас алдымен ұлтабарға түседі.
Ұлтабарға бауырдан келетін өт өзегі жөне
ұйқыбездің өзегі ашылады. Бауырдан келетін өттің
әсерінен майлы тағамдар ыдырай бастайды. Ұлтабарда
негізінен барлық тағамдық заттар қорытылады.
Нәруыздар - аминқышқылдарына, крахмал - қантқа,
майлар - май қышқылдары мен глицеринге дейін
ыдырайды.
Ұлтабардан ас белгілі мөлшерде оқтын-оқтын аш
ішектің келесі бөліміне өтеді. Мұнда тағамдық заттар
ішек сөлінің әсерінен толық қорытылып, еріген
қосылыстарға айналады.
Пайдаланылған әдебиеттер:

1. С.А.Ажаев «Ас қорыту мүшелері»
2. Г.Е.Островерхов., Ю.Бомаш.,
Д.Н.Лубоцкий. Оперативная хирургия и
топографическая анатомия 1998
3. www.google.ru сайты
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Жануарлардың ішек құрылысы

ІШЕК ӨҢДЕУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Гормондардың биохимиясы. Тағам қорытылу реттелуінің биохимиялық механизмдері асқазан- ішек жолдың гормондары

Ішектен тыс зақымданулар

Жайылмалы эндокринді жүйе

ГОРМОНДАРЫ КІРІСПЕ

Алдыңғы ішперде қабырғасының анатомиялық құрылымы

АСҚОРЫТУ БЕЗДЕРІ

Трихоцефалез және трихинеллез

Ферменттік препараттар

Пәндер