Жалпы білім беру ұйымдарындағы инклюзивті үрдістің құқықтық негіздері

Презентация қосу

Жалпы білім беру ұйымдарындағы
инклюзивті үрдістің құқықтық негіздері

ЖГА-811
Худайбергенова Дилмира
Бүгінгі таңда еліміздегі мемлекеттік саясаттың маңызды
басымдықтарының бірі білім беру жүйесінің дамуы болып табылады.
Білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі принциптеріне
сапалы білім алуға барлығының құқықтарының теңдігі, әр адамның
интеллектуалды дамуын, психофизиологиялық және жеке-дара
ерекшеліктерін ескере отырып, халықтың барлық деңгейі үшін білімге
қолжетімділігі жатады . Сапалы білімнің барлығы үшін қолжетімді болу
шартын қалыптастыруға бағытталған білім беру жүйесін түрлендіру
процестерінің бірі инклюзивті білім беру болып табылады. Инклюзивті
білім беру дене бітіміне, психикалық, интеллектуалдық, мәдени,
этникалық, тілдік және өзге ерекшеліктеріне қарамастан ерекше білім
беруге қажеттілігі бар балаларды жалпы білім беру кеңістігіне енгізуді,
олардың сапалы білім беруде кедергілерді жоюды және әлеуметтік
ортада бейімделуін және ықпалдасуын көздейді. Ерекше білім беруге
қажеттілігі бар балаларғаерекше білім беруге қажеттілігі бар балалар;
мигранттар мен оралмандар отбасыларының, аз ұлттар балалары;
қоғамға әлеуметтік бейімделуде қиындықтары бар балалар жатады.
Кеңейтілген мағынада инклюзивті білім беру дегеніміз кедергілерді жою мен
ерекше білім беруге қажеттілігі бар адамдарды оқыту процесінде енгізуге
бағытталған білім беру процесі және олардың сапалы білімге тең
қолжетімділігін қамтамасыз ету болып табылады. Қазақстан Республикасында
білім беруді және ғылымды дамытудың 2016 – 2019 жылдарға арналған
Мемлекеттік бағдарламсында көрсетілгенорта білім берудің
инфрақұрылымдық дамуын қамтамасыз ететін міндеттердің бірі ерекше білім
беру қажеттілігі бар балаларды инклюзивті ортада қолдау, ал орта білім
берудің мазмұнын жаңарту аясындағы міндеттердің бірі білім беру ұйымдарын
өлшемшартпен бағалау жүйесіне көшуді жүзеге асыру деп көрсетілген . Бұл, өз
кезегінде, инклюзивті білім берудің дамуын теориялық және әдістемелік
жағынан жетілдіруді қажет етеді
Инклюзивті білім беруді дамытуды
әдіснамалық және оқу-әдістемелік
қамтамасыз ету мыналарды көздейді:

• - жалпы білім беру процесіне ерекше білім беруге
қажеттілігі бар тұлғалар қосу аясында оларды әлеуметтік-
педагогикалық және психологиялық-педагогикалық
қолдауды ұйымдастыру, мүмкіндіктері шектеулі
балаларды кіріктіре оқыту және инклюзивті білім беру
негіздерін әдіснамалық және оқу-әдістемелік әзірлеу;
• - ерекше білім беру қажеттілігі бар оқушылардың (оқу
процесін ұйымдастыру жағдайларына қойылатын
талаптар, базалық пәндер және оқыту пәнінің
нәтижелері бойынша дағдылар, білім алушылардың
дайындық деңгейіне қойылатын талаптар) оқу
бағдарламаларын, оқу жоспарларын бейімдеу;
- инклюзивті білім беру
жағдайында оқушының оқу
жетістіктерін бағалаудың
критериалды жүйесін бейімдеу, - үйде оқыту сапасын бағалау
ерекше қажеттіліктері бар жүйесін әзірлеу;
балаларды оқыту нәтижелерін
бағалау және мониторингілеу
жүйесін әзірлеу,

- ерекше білім беру қажеттіліктері
бар тұлғаларды оқыту
жағдайларына жоғары және
кәсіптік, техникалық білім беру
бағдарламаларын және үлгілік оқу
жоспарларын бейімдеу
• Инклюзивті білім беруді әдіснамалық және оқу-
әдістемелік қамтамасыз етуде жоғарыда
көрсетілген мәселелердің ішіндегі инклюзивті
білім беру жағдайында оқушылардың оқу
жетістіктерін бағалау бүгінгі таңда өзекті
мәселенің бірі болып табылады. Әрине,
оқушылардың дайындық деңгейі туралы
ақпараттар алу мүмкіншілігі оқыту мүмкіндігі
және жеке оқу қорытындылары болу мүмкіндігін
ұсыну бойынша сынып оқушылары құрамының
біртексіздігін ескеретін критерилерді
қолданумен іске асырылады. Ерекше білім беру
қажеттілігі бар оқушылардың білімділік
жетістіктерін анықтауда бағалау жүйесі олардың
оқудағы жетістіктерін ғана объективті көрсетіп
қоймай, оларды білім беру процесінде қолдау
бойынша келесі әрекеттердің жоспарын құру
үшін негіз болуы тиіс.
Бұл инклюзивті білім беру
жағдайында ерекше білім беру
қажеттіліктері бар оқушылардың оқу
жетістіктерін критериалды бағалау
жүйесін әзірлеудің қажеттілігін
негіздейді. Әдістемелік құралдың
мақсаты – оқу жетістіктерін
критериалды бағалау жүйесін жүзеге
асыруда ерекше білім беруге
қажеттілігі бар оқушылармен жұмыс
атқаратын жалпы білім беретін және
арнайы мектептердің педагогтарына
көмектесу.
Мүмкіндігі шектеулі балаларға медико-педагогикалық және әлеуметтік көмек жүйесін
тиімді дамыту интегралды білім берудің принциптері мен идеясын жүзеге асыру болып
табылады. Оның құралдары балаларды бөлектеу және өздерінің олқылығы туралы
тұрақты көрініс табу емес, мүмкіндігі шектеулі балаларды дені сау балалар ортасына
қосу, біріктіріп оқыту, бос уақытын бірге өткізуді ұйымдастыру және оларға өзара көмек
көрсету арқылы шешілетін, әлеуметтік өмір траекториясының құрылымын жасау болып
табылады. Мысалы, Шығыс Қазақстанда, Алматы және Астана қалаларында ертеректе
оқуға жарамайтын және білім алуға, өз жасындағы балалармен араласуға мүмкіндігі
жоқ болған, орташа және ауыр деңгейдегі ақыл-есі кем балалар үшін интеллектуалды
кемшіліктері бар балаларға арналған мектептерде арнайы сыныптар ашылған.
• Сонымен қатар сауықтыру орталықтарында, түзету
мектептерінде және бала –бақшаларда күрделі
құрамалары және басқа да дамуындағы
ауытқушылықтары бар, ерік-сезімдік өрісінде бұзылысы
анық көрінетін балалар үшін эксперименттік топтар және
сыныптар ашылған.
• Қазақстан Республикасындағы арнайы білім беру
ұйымдарының жетіспеушілігі арнайы мектептердің
тұрғылықты жерлерден алшақтағы дамуында ауытқуы
бар балаларды жалпы білім беретін мектептерде оқытуға
мәжбүр етеді. Бірақ бұл жерде ата-аналарының білім беру
ұйымын еркін таңдау құқығы мен баланың отбасында
болу құқығы туралы ерекше айту қажет.

Ұқсас жұмыстар

Қазақстан Республикасының заңнамалық базасы

Екінші кезең

Мүмкіндігі шектеулі балалар

Қазіргі әлемдегі инклюзивті білім беру жағдайы

Психологиялық - педагогикалық қолдау көрсету

Инклюзивті білім беруді дамытуды ақпаратты қамтамасыз ету

Инклюзивті білім берудің мақсаты

ИНКЛЮЗИВТІ БІЛІМ БЕРУ МӘСЕЛЕСІ

Инклюзивті білім берудің халықаралық тәжірибесі, ғылым ретінде дамуының негізгі кезеңдері

Инклюзивті білім беру моделі

Пәндер