Емдік дене шынықтыру

Презентация қосу

Емдік дене
шынықтыру
Жоспары:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Емдік дене шынықтыру
2.2. ЕДШ-ның ерекшеліктері
2.3. Физикалық жаттығулардың әсер ету
механизімі
2.4. Физикалық жаттығулардың сипаты
2.5. Емдік жаттығулар емшарасы
2.6. Суда жасалынатын жаттығулар
ІІІ. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Емдік дене шыныктыру (ЕДШ), емдеу және қалыпқа
келтіру мақсатындағы сақтандыру денешынықтыруының
құралдар кешенін пайдалану жолымен емдеу әдісі ретінде
ауруханалар, емханалар, шипажайлар, жүйесінде кеңінен
қолданылады. ЕДШ-ын оташылдық, дәрі-дәрмекпен емдеу
секілді негізгі әдістердің қосымша емдеу шаралары есебінде
қарас- тыру керек, ол медициналық қалыпқа келтіру
әдістерінің бәрі болып табылады. ЕДШ-ның негізгі құралдары
- практикалық медицинада бұрыннан белгілі дене
жаттығулары. Яғни, б.д.д. ертедегі Қытай медицинасында
тыныс алу жаттығуларына басты назар аударылған
медицина- лык гимнастикасы қолданылған және жазба
деректері бізге жетіп отыр. Ежелгі Грекияда Гиппократ
жаттығуларды олардың сауықтыру және қалыпқа келтіру
маңызын атап көрсете отырып физиологиялық процестерді
жеделдетудің қүралы деп есептеді.. "Дәрігерлік ғылымның
қағидаларында" Ибн Сина денсаулықты сақтау үшін дене
жаттығуларымен шүғылданудың маңыздылығын атап
көрсетті.
Емдік дене шынықтыру (ЕДШ) организмді
оңалту, ішкі ағзалардың қызметтерін
ынталандыру , ауруларды емдеу және оларды
алдын алу мақсатында физикалық жаттығуларды
пайдалану арқылы кешенді функциялық емдеу
әдісі , сондай-ақ медициналық реабилитацияның
құрам бөлігі болып табылады.
ЕДШ-ның ерекшеліктері:
ЕДШ деп науқастың денсаулығын, еңбекке қабілетін, жылдам
және толық қолпына келтіру үшін емдік – профилактикалық
мақсатта дене шынықтыру құралдарын пайдалануды айтады. ЕДШ-
дың әсер етуші факторы физикалық жаттығулар болып табылады.
Емдік дене шынықтырудың басты ерекшелігінің бірі, оның
табиғи- биологиялық әдістігі. Оның негізінде организімнің
биологиялық қызметі – қозғалысты пайдалану жатыр. Қозғалыс
организімдегі барлық жүйенің қызметтерін ынталана отырып,
оларды дамытады, қолдайды және жалпы жұмыс қабілетін
көтеруге жағдай жасайды.
Физикалық жаттығулардың әсер ету механизімі

Емдік гимнастиканың
4 механизімі бар.
1) денені әлдендіру
(сергіту)
2) қоректендіру
3) орнын толтыру
4) біріңғайлау немесе
қалпына келтіру
Емдік гимнастиканың 4
механизімі
Әлдендіру механизмі: нерв жүйесіндегі тежеу мен қоздыру процесін
өзгертіп орталық күштің жұмысын реттейді. Басшылық қызметі артып
ішкі бездердің жұмысын жақсартады, зат алмасуды үдетеді. Бұлшық ет
пен ағза арасындағы байланыс туады. Үлкен бұлшық ет көп қозғалса,
әлдендіру көбірек болады.
Қоректендіру механизмі: буын қимылдарынан денеде зат алмасу ,

қышқылдану - тотығу, қайта түлеу, қалпына келу процестері жүреді.
Қан айналымы үдеп, лимфа айналымы жақсарады да қоректік затпен
толығып ауырған жер тез жазыла бастайды.
Орнын толтыру механизмі: жаттығулар арқылы аурудың салдарынан

солып қалған мүшелерді, бұлшық еттерді қалпына келтіреді. Бұлшық
еттерді шынықтыру арқылы науқастың әр түрлі қимылдар жасауына
көмектеседі.
Бірыңғайлау немесе қалпына келтіру механизмі: ағзаның

анатомиялық құрылымы қалпына келгенмен , мүшелердің қызметі
бірыңғай болмайды. Сондықтан функционалдық қасиетін деңгейіне
келтіру үшін аурудан кейін жаттығулармен айналысу қажет.
Физикалық жаттығулардың сипаты.

Жаттығудың
Жаттығудың түрі
түрі

Жалпы
Жалпы Арнайы
Арнайы

Науқас
Науқас организмін
организмін оңалтады,
оңалтады, Жарақаттар
Жарақаттар немесе
немесе сырқаттар
сырқаттар салдарынан
салдарынан
нығайтады. Оны орындауда
нығайтады. Оны орындауда қызметтің
қызметтің бұзылысын қалпына келтіруге
бұзылысын қалпына келтіруге
физикалық
физикалық жаттығулардың
жаттығулардың барлық
барлық бағытталған.
бағытталған. Осы
Осы кезде
кезде жарақатталған
жарақатталған
түрін және массаж амалдарын
түрін және массаж амалдарын аймаққа
аймаққа немесе
немесе функциялық
функциялық жүйеге
жүйеге
қолданады.
қолданады. тікелей
тікелей әсер
әсер ететін
ететін жатттығулар
жатттығулар
қолданылады.
қолданылады.
ЕДШ-да жаттығуды пайдаланудағы
басты тәртіптер негізі:

• жаттығуды әр науқас үшін жеке-дара тағайынду; (науқастың
жасын, жынысын, сырқатының ағымын есепке алу)
• жүйелі түрде қолдану; (жаттығуларды іріктеу, ретімен
пайдалану)
• үнемі (күнделікті немесе күнара) жаттығу мен демалуды
кезектестіру:
• физикалық салмақты біртіндеп жоғарылату, жаттығуларды
біртіндеп күрделендіре беру, организмді жетілдірудің бір жолы
болып табылады.
• ЕДШ құралдарының әртүрлі болуы: бір-бірімен тиімді қабаттаса
қолданылуы, жаттығулар, спорт ойындары және организмге
әсер ететін әртүрлі жаттығулар.
ЕДШ-дың негізгі үлгілеріне емдік жаттығу емшарасы,
таңертеңгілік жаттығулар, мөлшерлеп жоғары көтерілу,
серуендеу, экскурсия жасау, жарқын туризм жатады.
Емдік жаттығулар емшарасы.
Әр емдік жаттығулар шарасы үш бөлімнен
тұрады: кіріспе,(таныстырма) негізгі
қортынды бөлім. Емдік
Емдік жаттығулар
жаттығулар емшарасын
емшарасын
Кіріспе бөлім науқастың организмін өсіп орындау
орындау принципі:
принципі:
отыратын физикалық жаттығуларға •• жаттығулардың
жаттығулардың бүкіл
бүкіл организмге
организмге әсер
әсер етуі;
етуі;
біртіндеп дайындайды. Осы бөлімде •• емшарада жалпы және арнайы
емшарада жалпы және арнайы жаттығуды жаттығуды
үйлесе
үйлесе пайдалану;
пайдалану;
барынша қарапайым жаттығулар
•• жаттығуларды
жаттығуларды науқастың
науқастың жағдайына,
жағдайына, жасына,
жасына,
қолданылады: майда (ұсақ) және орташа шынығуына сәйкес таңдау;
шынығуына сәйкес таңдау;
бұлшық ет топтары мен буындарға арналған •• физикалық
физикалық күшті күшті артыру
артыру мен
мен төмендетуді
төмендетуді
жаттығулар, жаяу жүру, тыныс біртіндеп жүйелі, тиімді орындау;
біртіндеп жүйелі, тиімді орындау;
жаттығулары. Жаттығулар емшараның 15- •• жаттығуларды
жаттығуларды біртіндеп
біртіндеп күрделендіру,
күрделендіру,
20% -ын құрайды. түрлендіріп отыру;
түрлендіріп отыру;
•• кейінгі
кейінгі сабақтарды
сабақтарды үй
үй жағдайында
жағдайында орындалатын
орындалатын
Негізгі бөлім жалпы дамытатын
жаттығуларды үйретуге арнау;
жаттығуларды үйретуге арнау;
жаттығулар және арнайы жаттығулардан
тұрады; жаяу жүру, ойындар, қолданбалы
жаттығулар, заттар және жабдықтармен
орындалатын жаттығулар. Жаттығулар
емшараның 65-70% құрайды.
Қортынды бөлім жалпы физиологиялық
күшті төмендетумен сипатталады. Осы
бөлімде тыныс жаттығулары майда және
орташа бұлшықет топтарын, буынды
қамтитын қимылдар арқылы жалпы
физикалық күшті азайтады. Қортынды бөлім
10-20% құрайды.
Емдік жаттығулар емшарасын
орындаудың үш әдісін ажыратады:
- дербес (жеке);
- топпен бірге;
- өздігімен.
Дербес әдіс науқас жағдайының
ауырлығына байланысты қимыл-қозғалысы
шектелген адамдарда қолданылады. Ота
жасағаннан кейінгі ерте кезеңінде, жұлын,
омыртқа жарақатынан кейін салдықта және
т.б. жағдайларда.
Топпен бірге емшараны орындау
емдеу мекемелерінде кең тараған (емхана,
аурухана, шипажайлар). Олар аурулары
біртекті науқастарға қолданылады.
Емшараны орындағанда науқастардың
физикалық жағдайын есепке алады.
Өздігінен емшараны орындау әдісі
ауруханадан шыққан науқастарға
ұсынылады, олар үй жағдайында емдік
дене шынықтыру жаттығударын өздігімен
жасайды.
Суда жасалатын жаттығулар
Ол физикалық жаттығулар мен температура факторын бірлесе емдік және алдын алу мақсатында пайдалану. Су жылу беруді және зат алмасуды бірталай қарқындатады, гемодинамиканы, тыныс алуды
(тыныстың тереңдігі, өкпенің сиымдылығы (ЖЕЛ артады) белсендіреді.

Емшараға көрсеткіштер; Кері көрсеткіштер: остеомиелит,
тірек-қимыл аппаратының ашық жаралар, фурункулез, тері
аурулары мен жарақаттары аурулары (экзема, зең (грибок),
(аяқ-қол түтікті сүйектері мен инфекциялық аурулар; лор
ағзаларының аурулары (созылмалы
жұмсақ тіндер, омыртқа
және жедел отиттер, созылмалы
(жұлын жарақатынсыз) инфекция және т.б.) көз аурулары,
жарақаттарының салдары, ЖИТС; психиатриялық аурулар;
тұлға кемістігі, омыртқа жүрек қантамыр аурулары
деформациялары, тірек-қимыл бронхоэктазиялық аурулар,
аппараттарына жасалған демікпелі бронхит, туберкулездің
отадан кейін қимыл белсенді түрлері, бүйрек және зәр
қозғалысты қалпына келтіру, шығару жолдарының жедел қабыну
бірқатар гинекологиялық аурулары, жоғары температура,
асқазан-ішек қызметінің бұзылысы.
аурулар мен тері аурулары.
Қорытынды

Әрбір адам денсаулығына аса мұқияттылықпен
қарағаны дұрыс. Аристотельдің «жанды дене
қозғалмаса өледі» деген қағидасын әр адам
күнделікті тіршілігінің бағдарламасы деп түсінуі
керек.Дені сау адам өзі үшінде, ол өмір сүріп
жатқан қоғам үшінде керек. Қоғамдағы небір
жұмысты да сол денсаулық иесі ғана атқара
алады. Ал денсаулықты сақтаудың тиімді
жолдарының бірі күнделікті өмір тұрмысына
дене
шынықтыру жаттығуларын енгізу.
Пайдаланылған
әдебиеттер
1. Қазақстан - спортшылар елі.
Энциклопедиялық анықтамалық. -
Алматы: "Сөздік-Словарь«
2. https://vkorc.kz/kz/lechebnaya-fizicheskay
a-kultura-(-lfk)/

Ұқсас жұмыстар

Қайта қалыпқа келтіру емі. Санитарлық курорттық емді ұйымдастыру

Медицина мекемелерінің типтері

Демікпе ауруына арналған жаттығулар

Емдік денешынықтырудың жалпы негіздері

Қалпына қелтіру емі және медициналық реабилитация

Ампутацияланған аяқты тізе деңгейіне дейін көтеру, оны ұстап тұру

Медициналық массаж

Жартылай стационарлық ұйым

Әдістеме тарихы

Дене және еңбек сабақтарын өткізу

Пәндер