Элементтің ашылу тарихы

2А элементтері:Стронций, Барий, Радий

Дайындаған:Жаманқұл Аяулым

Мазмұны

2А топ элементтері

Стронций

Стронцийге сипаттама

Элементтің ашылу тарихы

Алыну жолдары

Барий, сипаттама

Барийдің ең маңызды қосылыстары

Тарихы, Табиғатта таралуы, Сақтау

Қолданылуы

2А Топ элементтері

Сілтілік жер металдар - екінші топта орналасқан металдар. Оларға: бериллий, магний, кальций, стронций, барий, радий жатады. Бұл элементтердің сыртқы электрондық қабаттарында екі электрондары болады, оларды оңай беріп жіберіп, өзінің алдында тұрған бекзат газдардан аяқталған электрондық құрылысын қабылдайды.

Стронций

Стронций, Strontium (Sr) - Менделеевтің Периодтық кестесінің 5-ші периодының ІІ-ші негізгі тобындағы химиялық элемент; сілтік-жер металлдар қатарына жататын химиялық белсенді элемент.

Стронцийге сипаттама

Рет нөмірі - 38, атомдық массасы - 87, 62. Стронцийдің төрт тұрақты изотоптары бар, көбірек таралғаны 88Sr (88, 56%) . Радиоактивті изотоптары жасанды жолмен алынған. Жер қыртысындағы салмақ мөлшері 3, 4*-2%. Табиғатта қосылыс түрінде ғана кездеседі. Маңызды минералдары - целестин SrSО4 және стронцианит SrSО3. Аз мөлшерде Стронций адамның ағзасында да табылады. Бірақ оның адам үшін бір белгілі биологиялық маңызы жоқ. Стронций тұздарының шипалық қасиеттері зерттелуде. Сондай-ақ, бүгінгі күнде стронцийдің ранелатінің остеопороз ауруының ағымдағы емдік әсері зерттелуде.

Элементтің ашылу тарихы

Алғашқы рет бұндай элементтің бар екені туралы Адэр Кроуфорд және Уильям Камберленд Крушенк 1790 жылы әлемге жариялаған. Осы жылы ғалымдар өз лабораториясында барийдің тұздарын зерттеу барысында барий хлоридтан басқа тағы да бір белгісіз элементтің хлориді алынады. Бұл тұздың кристалдық формасы және тұздың ерігіші басқа болады. 1791 жылы Габриель Фридрих Сульзер (нем. Gabriel Фридрих Sulzer) (1749-1830) [1] элементке Стронций атауын берді (Адэр Кроуфордтың туған жері - Шотландияның Strontian елді мекенінің атымен) . Габриель Фридрих Сульзер және Иоганн Фридрих Блюменбах минералды зерттеп, оның басқа да айрықша қасиеттерін, сондай-ақ, жану жалынының түсі және айрықша токсикалық қасиеттерін айқындайды. Келесі жылдары стронций қасиеттерін Мартин Генрих Клапрот, Ричард Kirwan, Томас Чарльз Хоуп, Иоганн Тобиас Ловиц сияқты белгілі химиктер зерттейді. Олар стронцийдің хлоридінен басқа да қосылыстарын айқындайды. Электролиз тәсілін пайдаланып, сынаптың қызыл оксидінің әсерімен алынған стронцийдің амальгамасын айдау тәсілімен тазартып, металды жеке түрінде 1808 ж. Хемфри Дэви алған. Бірақ бұл жолмен алынған стронцийдің дегенмен қоспалары болды. 1855 ж. неміс химик Р. Бунзен химиялық таза стронцийді шығаратын методиканы ұсынды. Бұл тәсілде ерітілген Стронций хлоридінен электролизбен таза металды алады.

Роберт Вильгельм Бунзен

Хемфри Дэви

Физикалық қасиеті

Стронций - күміс түсті ақ, жұмсақ металл; тығыздығы 2, 54 г/сm³ (20°С), балқу температурасы - 1 042 K, химиялық белсенді. Ауада қалыпты температурада тотығады. Металл еместермен көп мөлшерде жылу бөле қосылысады. Қосылыстарында +2 валентті. Оттекпен қалыпты жағдайда әрекеттесіп, тотық SrО түзеді. Ол сумен оңай әрекеттесіп гидрототыққа Sr(ОН) 2 айналады. Стронций гидрототығы - түссіз кристалл, күшті негіз.

Металл стронций алудың үш жолы бар: кейбір қосылыстардың термиялық ыдырауы; электролиз; тотықты немесе хлориді қалпына келтіру. Металл стронций алудың негізгі өнеркәсіптік тәсілі-оның алюминий оксидін термиялық қалпына келтіру. Бұдан әрі алынған стронций айдалып тазартылады. Металл стронций алудың үш жолы бар: кейбір қосылыстардың термиялық ыдырауы; электролиз; тотықты немесе хлориді қалпына келтіру. Металл стронций алудың негізгі өнеркәсіптік тәсілі-оның алюминий оксидін термиялық қалпына келтіру. Бұдан әрі алынған стронций айдалып тазартылады.

Стронцийдің алыну жолдары

Стронций минералдары

SrAl3(AsO4) SO4(OH) 6 - кеммлицит; Sr2Al(CO3) F5 - стенонит; SrAl2(CO3) 2(OH) 4•Н2О - стронциодрессерит; SrAl3(PO4) 2(OH) 5•Н2О - гойясит; Sr2Al(PO4) 2OH - гудкенит; SrAl3(PO4) SO4(OH) 6 - сванбергит; Sr(AlSiO4) 2 - слосонит; Sr(AlSi3O8) 2•5Н2О - брюстерит; Sr5(AsO4) 3F - ферморит; Sr2(B14O23) •8Н2О - стронциоджинорит; Sr2(B5O9) Cl•Н2О - стронциохильгардит; SrFe3(PO4) 2(OH) 5•Н2О - люсуньит; SrMn2(VO4) 2•4Н2О - сантафеит; Sr5(PO4) 3OH - беловит; SrV(Si2O7) - харадаит.

Пайдалануы

Техникада көбіне Стронцийдің минералдары мен қосылыстары қолданылады. Стронций карбонаты, хлораты, нитраты т. б. қосылыстары пиротехникада, галогенидтерді медицинада, кометикада, тотығы оптикалық шыны жасауда, гидрототығы қант өнеркәсібінде т. б. пайдаланылады.

Барий (Barium, гр. barys «ауыр») Ba - химиялық элементтердің периодтық жүйесінің 6-шы периодының ІІ тобына жататын элемент, реттік нөмірі 56, атомдық массасы 137, 34. Жерсілтілі элементтерге жатады. Табиғатта барит (Ba2SO4) және витерит (BaCO3) деген минералдары кездеседі. Барийді 1774 жылы Карл Шееле ашқан.

Барий сипаттама

Барий - жұмсақ, күміс түсті металл. Химиялық активтілігі жоғары, ауада тез тотығады, сумен реакцияға түсіп, барий гидрототығын түзеді. Басқа да көптеген элементтермен қосыла алады. Қосылыстарда валенттілігі 2+. Оның қорытпалары газ жұтқыштар ретінде, электронды шамдарда, ал оның оксиді катодтарға қаптау жасау үшін қолданылады.

Барийдің ең маңызды қосылыстары

Барий асқын тотығы (BaO2) катализатор ретінде және H2O2 алуға және ағартқыш ретінде қолданылады; Барий гидрототығы Ba(OH2) көмір қышқыл газын жұтып алуға қолданылады; Барий карбонаты BaCO3 барийдың басқа қосылыстарын алуға, шыны өнеркәсібінде қолданылады; Барий хлориды BaCl2•2H2O улы химикат ретінде қолданылады; Барий сульфаты BaSO4 рентген сәулелерін жақсы жұтатын қасиетке ие болғандықтан, ақ пигмент ретінде медицинада қолданылады.

Тарихы, Табиғатта таралуы, Сақтау

Барийді ВаО оксиді түрінде 1774 жылы Карл Шеле мен Йохан Хан тапқан [3] . 1808 жылы ағылшын химигі Хамфри Дэви барий гидроксидін сынап катодымен электролиздеу арқылы барий амальгамасын алды; жылыту кезінде сынап буланғаннан кейін металл барий шығарды.

Жер қабығындағы барий мөлшері салмағы бойынша 0, 05% құрайды; теңіз суында орташа барий мөлшері 0, 02 мг / л құрайды. Барий белсенді, ол сілтілі жер металдарының кіші тобына жатады және минералдармен едәуір берік байланысады. Негізгі минералдары барит (BaSO4) және вертерит (BaCO3) . Барийдің сирек минералдары: цельсий немесе барий дала шпаты (барий алюмосиликаты), гиалофан (барий мен калийдің аралас алюмосиликаты), нитробарит (барий нитраты) және т. б.

Металл барийді керосинде немесе парафин қабатында сақтаңыз (химиялық реактивтілігіне байланысты)