Экологиялық факторлар: абиотикалық, биотикалық және антропогендік жіктелуі мен организмге әсері

Экологиялық факторлар

Экологиялық факторлар дегеніміз-организм үшін қажетті немесе теріс әсерін тигізетін ортаның элементтерін айтамыз. Тірі ағзалардың тіршілігіне әсер ететін кез келген жағдайлар және қоршаған ортаның құрам бөліктерін экологиялық факторлар дейміз. Барлық тірі ағзалар қоршаған ортасыз тіршілік ете алмайды. Әр түрлі экологиялық факторларға тірі организмдер әр түрлі реакция береді. Мысалы, шөл жануарлары үшін жоғары температура, ылғал жетіспеушілігі қалыпты жағдай, олар соған бейімделген.

Экологиялық факторлар

Популяция тығыздығына тәуелсіз

Популяция тығыздығына тәуелді

Климаттық

Биотикалық фактор

Экологиялық факторлардың топтары

Абиотикалық фактор дегеніміз не?

Өлі табиғаттың тірі организмге жасайтын тікелей немесе жанама әсерлерінің жиынтығы. Сыртқы ортаның бейорганикалық, химиялық және физикалық жағдайлары.

Абиотикалық фактор

Физикалық

Химиялық

Климаттық

температура, жарық, жел, ылғалдылық, атмосфераның қысымы, ағыстар, радиациялық деңгей, радиоактивті сәуле шығару

атмосфера, су, қалдықтар, топырақ, шөгінді құрамы және олардағы қоспалар, ортаның қышқылдығы

күн радиациясы, атмосфералық жауын-шашын, гидросфералық қысым

Биотикалық фактор дегеніміз не?

Басқа организмдер мен биоценоздардың жеке организмге (жануарға немесе өсімдікке) я биоценозга әсер ететін жиынтығы. Жануарлардың бір түрінің екінші түрімен немесе жануарлардың өсімдікпен қоректенуін биотикалық фактор деп атайды. Биотикалық факторлар организмге тура немесе жанама түрде әсер етіп отырады (мысалы: жануарлардың топырақты қазып өзгертуі, немесе бактериялардың ортаға химизмдік әсері тағы басқалар) .

Антропогендік факторлар дегеніміз не?

Қоршаған ортаға адамның тигізген іс-әрекетінің нәтижесінде атмосфера, өзен-көл және мұхит құрамының өзгеруі, сондай-ақ технологиялық қалдықтар мен радиоактивтік заттардың әсерінен топырақтың ластануы, сөйтіп, жалпы экожүйенің құрамы мен құрылысының бұзылуы жатады. . Кейінгі кезде атмосфераға жыл сайын 400 млн. т күкірт диоксиді, азот және көміртек оксидтері, қатты бөлшектер шығарылатыны анықталды. Қазақстанда Арал өңірінің, Семей жерінің, Балқаш маңының, Каспий алқабының экологиялық апатты аймақтарға айналуына Антропогендік факторлар негіз болып отыр.