Биология бойынша зерттеушілік әрекетке үйрету

Биологияны оқытудағы оқу зерттеу іс-әрекеті

Дәріс жоспары

Кіріспе.

Биологияны оқытудағы оқу-зерттеушілік жұмысының маңызы

Биология дан оқу-зерттеушілік жұмыстарды жоспарлау

Биологиядан оқу-зерттеушілік жұмысқа білімалушыларды үйрету

Биология дан мектептік зерттеу жұмыстарының түрлері

Биология дан реферат жазу.

Оқу-зерттеушілік жұмыстардың формасы.

Биологиялық білімдерін кеңейтуге бағытталған, нәтижесі белгісіз шығармашылық есептерді шығару;

Оқушылардың интеллектуальдық және әлеуеттік шығармашылық қабілеттерін айқындау мен дамытуға мүмкіндік береді;

Мәселені шешу және іздеуге бағытталған ойлау үрдістерін қозғайды;

Әртүрлі салалар бойынша білімдерін қатыстыруды талап етеді.

Биологияны оқытудағы оқу-зерттеушілік жұмысының маңызы

Мұғалім мынаны ескеру қажет:

зерттеу тақырыбы оқушылар үшін қызықты болу керек;

оқушы мәселенің мәнін жақсы түсіну керек, әйтпесе оны шешу мен зерттеу жүргізудің мағынасы болмайды;

Зерттеу мәселесін шешу бойынша жұмыс мұғалім мен оқушының өзара жауапкершілігі мен көмегінің негізінде құрылу керек;

Мәселені ашу ғылымға емес, бірінші оқушыға қандай да бір жаңалық алып келу керек.

Биология бойынша оқу-зерттеушілік жұмыстарды жоспарлау

Оқушыларға төмендегідей әрекеттерді меңгеру керек :

Мәселені (проблема) қоя білу және оның көкейкестілігін айқындай алуы керек;

Зерттеудің болжамын құрастыру және болашақ әрекетінің мәнін түсіну;

Зертеу жұмысын жоспарлау және қажетті құралдарын таңдап алу;

Зерттеуді жүргізу міндетті түрде біртіндеп бақылау мен жұмыстың нәтижесін түзетумен қатар жүзеге асу керек;

Оқу-зерттеу жұмысының нәтижесі соңғы өнім ретінде рәсімделу керек;

Зерттеудің нәтижесін талқылауға және мүмкін болса практикада пайдалануға ұсыну.

Оқу -зерттеу жұмысын табысты орындау үшін

Зерттеуді дұрыс жолға қоя білетін тәжірибесі мен білімі бар ғылыми жетекші табуға үйрету. Ол мұғалім немесе ғылыми мекемелердің қызметкері болуы мүмкін.

Ғылыми жетекшімен бірге зерттеудің мақсатын анықтап - міндеттерін құру керек.

Осы мәселені шешу бойынша басқа зерттеушілер не істеді соны біл. Ғылыми жетекшімен бірге қандай ғылыми әдебиеттерге талдау жасау керек соны шешіп ал.

Биология бойынша зерттеушілік әрекетке үйрету

Зертеу нысаны қол жетімді және арзан болу керек. Жануарға тәжірибе жасау кезінде жәбірлеуші әрекеттер жасамау керек екені есінде болсын.

Өлшеу жүргізген кезде оларды дәл бағалауға тырысу керек. Егерде өлшем дәл болса, алынған нәтижеде қол жетімді болады.

Жұмысты орындау барысында әдісті негізге алып отыру керек.

Зерттеу нәтижесін хаттамаға кіргізіп отыру керек (бөлек дәптерге) .

Алынған нәтижені жетекшімен талдап отыру керек. Ол оны математикалық тұрғыдан өңдеуге көмектеседі.

Биология бойынша зерттеушілік әрекетке үйрету

Ғылыми есептің ең маңызды бөлігі кіріспе болып табылады. Кіріспеде таңдалып алынған тақырыптың көкейкестілігін негіздеу керек. Содан соң, оның нысаны мен жұмыстың әдістерін бөлшектеп жазу керек. Қорытындысында алынған нәтижені қысқаша және анық етіп құрастырып жазу керек. Ғылыми есепті пайдаланған әдебиеттерді алфавит бойынша орналастырумен аяқтау керек.

Биологиядан оқу -зерттеудің кезеңдері

Тақырып таңдау (қыркүйектің 1-ші жартысы) .

Мәселені құрастыру, мақсат, зерттеудің болжамы, міндетті анықтау (қыркүйектің 2-ші жартысы -қазанның 1-ші жартысы) .

Ғылыми ақпараттарды жинау, оны оқу және алдын- ала талдау жасау (қазанның 2-ші жартысы) .

Әдіс таңдау теориялық немесе ( және) тәжірибелік зерттеу, оны негіздеу (желтоқсанның 1-ші жартысы) .

Биологиядан оқу -зерттеудің кезеңдері

Тәжірибе жүргізу немесе ғылымға белгілі териялық талдау (желтоқсан мен қаңтардың 2-ші жартысы. Жұмыстың бұл кезеңін жазғы демалыс кезінде жүргізуге болады) .

Алынған нәтижені жалпылау, олардың өз ойын ғылыми баяндап беруі және қорытындыны құрастыру (ақпан) .

Зерттеу жұмысының мәтін рәсімдеу, баяндаманың тезисін жасау (наурыз) .

Зерттеу нәтижесінен презентация дайындау (сәуір) .

Есепті презентациялау (мамыр) .

Биологиядан зерттеу жұмыстарының түрлері

Проблемалық-реферативті:

бірнеше әдеби көздер негізінде жазылған шығармашылық жұмыс;

берілген әртүрлі әдеби көздерден салыстыру, қойылған мәселе бойынша өзіндік ойын білдіру.

Биологиядан зерттеу жұмыстарының түрлері

Тәжірибелік:

тәжірибені орындау негізінде жазылған, ғылымда белгілі және белгілі нәтижесі бар;

Белгілі бір объектіге физикалық және химиялық факторлардың әсерін зерттеуге болады;

иллюстративті сипатта болуы мүмкін, басындағы шартқа байланысты нәтиженің ерекшелігін өз бетінше ұсыну.

Биологиядан зерттеу жұмыстарының түрлері

Натуралистік және суреттеу:

қандай да бір құбылыстарды сапалық тұрғыдан суреттеу немесе зертханалық және табиғи жағдайда бақылауға арналаған ;

жаңалық элементтері болуы мүмкін .

Биологиядан зерттеу жұмыстарының түрлері

Зерттеушілік:

оқушылар соның көмегімен өзінің тәжірибелік материалдарын алатын, ғылыми әдістің көмегімен орындалатын шығармашылық жұмыс;

Зерттелген биологиялық нысандар мен құбылыстар сипаты бойынша қорытындылар мен талдаулар жүргізеді.

Биологиядан реферат жазу

рефераттардың тақырыптары мыналарды қамтуы мүмкін:

биология бағдарламасынан тыс теориялық сұрақтар болуы мүмкін «Жүрек хирургиясы саласындағы заманауи жетістіктер» ) ;

Тарихи зерттеулер («Түр түзу процесіне көзқарастардың дамуы», «Ғалымдардың іс-әрекеттері мен оның маңызы ») .

Биологиядан реферат жазу

Рефераттардың түрлері :

аналитикалық талдау - бір проблеманы оқу тарихын мазмұндау («Жасушаның дамуы туралы ілімнің тарихы») немесе бір мәселенің заманауи жаңдайына талдау («Биологиялық ырғақ және оның адам өміріндегі маңызы ») ;

Ғылыми пікірталасқа сыни тұрғыдан талдау жасау («Клондауды: жақтау және қарсы пікір», «Мүшелерді ауыстыру: шешілген және шешілмеген мәселелер ) ;

проблеманың көкейкестілігін негіздеуге, теориялық қағидаларды талдауға кеңінен пікір беру («Ас қорыту физиологиясы саласындағы И. П. Павловтың жұмысы») .

Оқу-зерттеушілік әрекеттерді ұйымдастыру формалары

Сабақта

зерттеу -сабағы,

зертханалық -сабақ,

шығармашылық есеп - сабағы,

Ғалым туралы әнгіме - сабағы,

зерттеу жобасын қорғау - сабағы,

Эксперттік талдау - сабағы,

«жаңалықты петенттеу -сабағы,

ашық ойлар-сабағы.

Оқу-зерттеушілік әрекеттерді ұйымдастыру формалары

сабақта

жоспарлау, тәжірибе жүргізу, нәтижсін талдау, қорытындылау сияқты зерттеу әрекеттерінің элементтерін меңгеруді ұйымдастыруға мүмкіндік беретін - оқу тәжірибе сабағы;

уақыт бойынша созылған оқу -зерттеулерін жүргізуге мұмкіндік беретін зерттеу сипатындағы үй жұмысы.

Оқу-зерттеушілік әрекеттерді ұйымдастыру формалары

Сабақтан тыс

оқушылардың зерттеушілік практикасы;

білімдік экспедициялар - саяхаттар, нақты білім беру мақсаты белгіленген, іс-әрекет бағдарламалары, ойластырылған бақылау формалары бар топсаяхаттар, қарастырылған зерттеушілік әрекеттер;

зерттеушілік әрекеттерін жүзеге асыруға үлкен мүмкіндік беретін, пәнді терең оқуды қамтамасыз ететін факультативтік сабақтар;