АТЛАСТАР КАРТОГРАФИЯС

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
АЛЬ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

АТЛАСТАР
КАРТОГРАФИЯС
Ы
Тексерген:Тумажанова С.О.
Орындаған: Абдимуталип Е.
Абуова Н.
Абылқасымова Ж.
Алимов Д.
Амандықұлы Д.
Ахмет Н.
Әзімбай Қ.
Бақытжан Б.
Жоспар
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім

1. XX-XXI ғ. басындағы атластық картография және оның дамуы
2. Атлас: анықтамасы, сипаттамалары
3. Атластардың жіктелуі
4. Атластың құрамдас бөліктері
5. Атласты картографиядағы модельдеу түрлері
6. Атластарды жобалау
7. Қазақстанның ұлттық атласы

III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Географиялық Атлас-географиялық карталардың бірыңғай жүйелі
жинағы. Олар көп салалы карталар үшін ортақ бағдарлама
бойынша жасалады. Алғашқы қолжазба түріндегі карталар
жинағын Клаудиус Птолемей 2 ғасырда жасаған.б. з. д. "Атлас"
ұғымын алғаш рет (1595) фламандтық картограф Меркатор енгізді.
"Атлас" атауы мифтік Король Либия Атластың есімімен аталады,
ол аңыз бойынша алғаш рет аспан әлемінің глобусын құрды.
Географиялық Атластың мынадай түрлері болады: аумақтық
қамтылуына байланысты - әлем, жеке ел, облыс, аудан және өңір
және т.б. атластар; мазмұны бойынша - жалпы геогр. Карталардың
атласы, салалық атластар (мысалы., геол. және климаттық, а.ш.
және т. б.); көптеген өзара байланысты құбылыстар (мысалы.
Мұхиттардың климаты мен океанографиясы) немесе көрсетілген
аумақтың толық сипатын беретін күрделі атластар;- анықтамалық,
Өлкетану, оқу, туристік атластар; көлемі бойынша — бірнеше
томдық үлкен атластан қалта атласына дейін.
XX-XXI ғ. басындағы атластық картография
және оның дамуы
Ақпараттық технологиялардың дамуы пайдаланушының да, картографтың да мүмкіндіктерін
тең дәрежеде кеңейтті. Мұндай жағдайларда классикалық картографияның арнайы білімі
бұрынғыдай маңыздылығын сақтайды.

ХХ ғасырдың басында КСРО-да әдістеме ХХ ғасырдың екінші жартысында КСРО-да 1:1
құрылды және жер бетін жазықтыққа 000 000 масштабты топографиялық картаның 2-
жобалаудың бірыңғай әдісін қолдана ші басылымы аяқталды және 1:100 000 (XXI
отырып, бірыңғай координаталық негізде ғасырдың басындағы соңғы жаңарту) және 1:25
карталар жүйесі жасалды. Бұл геодезиялық 000 (1978 ж.) масштабты топографиялық
өлшемдерді бір уақытта өңдеуге және карталар жасалды.
масштабтағы картографиялық бейнені
құруға мүмкіндік берді 1:5 000, 1:10 000,
1:25 000, 1:50 000, 1:100 000, 1:200 000,
1:500 000 және 1:1 000 000.
ХХ ғасырдың ортасынан бастап карталарды жасау процестерін
автоматтандыру әдістемесі әзірленуде, топографиялық карталарды
жинауды, сақтауды, өңдеуді, жасауды және пайдалануды қамтамасыз
ететін кешен – жергілікті жердің цифрлық моделі (МДМ) құрылуда. К.
А. Салищевтің, В. Б. Сочаваның басшылығымен кешенді
картографиялау негіздері әзірленуде. Елдің геодезия және картография
Бас басқармасының жүйесінде (КСРО МГКБ) нормативтік-техникалық
құжаттар (басшылық техникалық материалдар) әзірленеді және
олардың негізінде одақтас республикалардың кешенді атластары,
мектеп-өлкетану атластарының сериясы құрылады.
Кешенді жобаларды құру тек өз саласында ғана емес, сонымен қатар
ұқсас салаларда да білімі бар, ұқсастықтарды қолдана алатын, күрделі
модельдер құра алатын кең профильді мамандардың қатысуын қажет
етті. Осы жобаларды әзірлеу кезінде әртүрлі салалар мамандануына
қарамастан бірыңғай іс-қимыл алгоритмін жасады. Ақпараттық
технологиялар салааралық технологияларға айналады.
Картографиялаудың мәні емес, картографиялаудың жалпы
стратегиясы өзгеруде. Бұрын картографтар негізінен атластар
жасау үдерістерімен айналысатын, қазіргі кезде олар:

- пайдаланушылардың сұранысын зерттейді;

- күрделі емес карталар жасауда мол тәжірибесі жоқ
пайдаланушыға әдістемелік қолдау әзірлейді;

- графикалық қосымшаларды, карталарды жасауды
жеңілдететін және қосымша деректерді іздеуді қамтамасыз
ететін мамандандырылған автоматтандырылған жүйелерді
жасайды;

- әр түрлі деректерді картаға түсіру үшін картографиялық негіз
жасайды.

Ақпараттық технологиялардың дамуы пайдаланушының да, картографтың да
мүмкіндіктерін тең дәрежеде кеңейтті. Мұндай жағдайларда классикалық
картографияның арнайы білімі бұрынғыдай маңыздылығын сақтайды.
Атлас: анықтамасы, сипаттамалары
▸ Картографиялық туындыларға "басты бөлігі картографиялық бейнелеу болып табылатын туындылар"жатады. Ең күрделі
картографиялық жұмыстар-бұл ақпаратты ұсынудың белгілі бір құрылымы мен формасы бар карталар жиынтығы. Оларға
атластар, карталар сериясы, атластар сериясы, жапырақты (көп жапырақты) карталар жатады.
▸ Атлас белгілі бір құрылымы мен ұсыну формасы бар картографиялық туындыларға жатады. Атлас-аумақты картографиялық
бейнелеудің басқа картографиялық туындылардан ерекше сапалық ерекшелігі.

- карталардың ең жақсы
- карталарды генерациялау және
орналасуын қамтамасыз ететін
ресімдеу қағидаттарының
және картографияланатын
- жіктелімдердің келісушілігімен бірлігімен; карталар картаның
аумақтың географиялық
және біртекті объектілердің атауына сәйкес келетін
тұтастығын көрсететін
біркелкі бейнесімен; мазмұнның тұтастығымен
масштабтар мен
ерекшеленеді, мысалы, "Батыс
проекциялардың бірыңғай
Сібір".
жүйесімен;
Атластардың жіктелуі
Мазмұны бойынша Жалпы географиялық-өзгермелі
аумақтық қамту кезінде біртекті
атластар: мазмұнды жалпылаудың әртүрлі
деңгейі;

Комплексты - бір аумақтың
кешенді, жан-жақты
сипаттамасы;

Тематикалық - жалпылаудың
әртүрлі деңгейлеріндегі негізгі
тақырыптың жан-жақты
сипаттамасы (мысалы, әлем халқы-
континенттер халқы-ірі елдердің,
аудандардың халқы)
Атластардың жіктелуі
Картография пәні бойынша Көлемі бойынша

үстел үсті (15 м2 астам)40×60 см,
жалпы әлем ∼200 бет

саяси-әкімшілік құрылымы бойынша: кітап (5-тен 15 м2 дейін)30×50 см,
(мемлекеттер) немесе әкімшілік бөлініс ∼100 бет
бірлігі (1-ші және 2 - ші реттегі әкімшілік
бірліктер)

қалта кітабы (5 м2 кем)10×15 см,
табиғи (Байкал, Валдай көлдері) немесе 7×10 см, 50-ден 200 бет
әлеуметтік-экономикалық (Қала,
қалалық аудан) объектілер бойынша
Мақсаты бойынша: ғылыми-анықтамалық,
кеңінен қолданылатын, арнайы мақсаттағы
оқу және басқа атластар. Қатарына арнаулы
Басылым түрі бойынша: бір немесе көп томдық,
басылымдар жатады, сондай-ақ, атластар
соқыр (тактильдік), олардың оқу арқылы
кітапша немесе жиналмалы (парақтар бойынша).
орындалады иіс сезу арқылы саусақпен
түрту бетінің картасы.

Көлемі бойынша (карталардың
пайдалы ауданы): үстел үсті (15
м2 астам), кітап (5-тен 15 м2
дейін), қалта кітабы (5 м2 кем).
Атластың құрамдас бөліктері
Атластардың алуан Атластың ресми
түрлілігінде олардың құрамы айқын,
осы жұмыстағы өйткені оның әр бөлігі
жалпы әртүрлі
ерекшеліктерін функцияларды
анықтау үшін біз орындайды. Атластың
ресми әдіске ішкі гетерогенділігі
жүгінеміз, бұл олардың атқаратын
қарапайым әдістермен функцияларына
әртүрлі типтегі байланысты
атластардың салыстырмалы түрде
ерекшеліктерін үлкен біртекті бөліктерді
дәрежеде көрсетуге бөлуге мүмкіндік
Атласты картографиядағы модельдеу
түрлері

Классикалық картографияда түрлі- Мұндай модельдерге атлас макеті
түсті түпнұсқаларды орындау кіреді, ол редакторлық және дизайн-
кезінде және атластарды жобалау Дизайн жұмыстарының алдында
кезінде графикалық жүктемемен болады. Орналасуды құрудың
эксперименттер жүргізу кезінде мақсаты-Атластың таңдалған сыртқы
нақты модельдеу тәжірибесі бар. параметрлерін және Атлас
Басқа түрімен модельдеу атласты құрамының жасалған моделін
картография құру болып табылады бақылау. Орналасу атласты өнім
көрнекі моделі, отображающей ретінде көрнекі түрде көрсету үшін
құрамы және жүйелілігі карт жүзеге асырылады, оның сыртқы
атласта. параметрлері аяқталған түрінде
ұсынылған.
Атластарды зерттеу мен құруды модельдеу әдісі:

картаға түсіру тақырыбын оқып
үйренуге жеткілікті болатын атластың
ең маңызды қасиеттерін бөліп көрсету;

зерттеуді, атластарды зерттеуді және
оны жетілдіру бағыттарын анықтайтын
модельді қолдана отырып, атластың
күрделі құрылымын жеңілдету. Атлас
моделі нақты атластың қасиеттерін
алуға мүмкіндік береді.
Атластарды жобалау

Атласты картаға түсіру практикасында атлас құрамының моделі мен мазмұны
құрылымының моделі оны жобалау кезеңінде жасалады. Жалпы ғылыми
әдебиеттерде дизайн дегеніміз-кең мағынада-жобаны құру процесі, болжамды
немесе мүмкін өнімнің прототипін сипаттайтын ақпарат жиынтығы.
Картографиялық әдебиетте "жоба" терминімен авторлардың көпшілігі
картографиялық жұмысты құрудың бастапқы дайындық кезеңін білдіреді.
"Картографиялық жобалау" ұғымы "координаталарды қайта есептеу, егер бір
координаталық жүйе геодезиялық, ал екіншісі тегіс болса (ГОСТ Р 2572-2006)"деп
анықталады.
Бұл анықтаманы атласты "жобалаудың" бүкіл кезеңіне тарату қиын, өйткені ол
картографиялық кескінді жобалаудың тек бір бөлігін – оның математикалық негізін,
картографиялық кескіннің ең күрделі және әр түрлі бөлігін – мазмұнын қозғамай
қарастырады.
1 кезең. Барлық қол жетімді ақпарат 3 кезең. Атлас концепциясын /
тұжырымдамалық модель арқылы техникалық тапсырмасын құру
реттеледі. Тұжырымдамалық жобалау кезеңін аяқтайды. Бұл
деңгейде картографиялау деңгейіне, кезеңде орындалады:
олардың өзара байланысы мен - атласты құрастыру, атлас
шектеулеріне баса назар құрылымы нәтижелерін жалпылау;
аударылады. Аумақтың - бастапқы материалдар мен
географиялық ерекшеліктері, деректер мазмұнының толықтығын
картаға түсірілетін тақырып осы бағалау (мазмұн элементтерін
жобалау кезеңінен тыс қалады. жіктеу және объектілер бейнесінің
Атластың тұжырымдамалық моделі ең аз мөлшері);
2 жобалау кезеңі
қарапайым графикалық - жинақтаудың әртүрлі
түсіндірмелермен логикалық модельдеу деңгейлеріндегі мазмұн
(диаграммалармен) бірге мәтіндік түрінде де жүзеге элементтерін өзгерту, редакциялау
түрде жасалады. асырылады, оның бойынша ұсынымдар.
барысында атлас
Тұжырымдамасы жүзеге
асырылады (1 кезең).
Бастапқы ақпарат атласты
пайдалану әдісіне,
мақсатына сәйкес
ұйымдастырылады.
Қазақстанның ұлттық атласы

2010 жылы шығарылған
"Қазақстан
Республикасының Ұлттық
атласы" үш томнан тұрады
және қазақ, орыс және
ағылшын тілдерінде
шығарылды. Атлас жүреді
трехтомной монографией
"Қазақстан Республикасы".
• "Табиғи жағдайлар мен ••Атластың
Атластың екінші томы ••"Экология
"Экология және қоршаған
ресурстар" Ұлттық "әлеуметтік-экономикалық орта" Ұлттық атласының
атласының бірінші томы даму", ол 10 бөлімнен үшінші томы 119 картаның
12 бөлімнен тұрады, онда және 116 картадан 9 бөлімінде табиғи ортаға
геофизикалық жағдайлар, тұрады. Онда 2010 жылға антропогендік әсер ету
тектоника, арналған Қазақстан халқы факторлары, табиғи
сейсмикалылық, туралы жан-жақты жүйелердің экологиялық
геологиялық құрылым, деректер көрсетілген, жағдайы, қауіпті табиғи
минералды ресурстар, индустрияның, ауыл процестер мен төтенше
жер асты суларының шаруашылығы мен жағдайлар, жердің
ресурстары, жер бедері, көліктің барлық түрлері, шөлейттенуі мен тозуы,
климат, агроклиматтық туризм мен сыртқы экология мен адамның
ресурстар, гидрологиялық экономикалық өзара байланысы,
жағдайлар, жер үсті байланыстың өңірлердің экологиялық
суларының ресурстары, мүмкіндіктері сипатталған, жағдайы, табиғатты қорғау
мұздану, топырақ, жер Қазақстан облыстарының және экологиялық
ресурстары, жануарлар экономикасы мен қауіпсіздік көрсетілген.
әлемі, өсімдіктер мен әлеуметтік саласы, тарих
аймақтық ландшафттар пен археология жеке
көрсетілген. қаралған.
Атлас тақырыптық карталардың
3 түрін қамтиды:

инвентаризациялық, олар табиғи орта
элементтері мен оған әсер ететін антропогендік
көздерді көрсетеді;

инвентаризациялық-бағалау, олар антропогендік
әсерге табиғи ортаның реакциясын сипаттайды;

кешенді-бағалау, жеке компоненттер мен тұтас
ортаның жағдайын сипаттайтын экологиялық
жағдайлардың бағалануын көрсетеді.
Картографиялаудың аумақтық бірлігі
ретінде мыналар алынды:
саяси-әкімшілік бөліну;

ландшафттық-географиялық бөліну;

алаптық аудандастыру;

таңдамалы аумақтық бөліну;

аумақтық бөлінудің болмауы (изосызықтар әдісі).
20

Қазақстанның ұлттық картасы
21
Атласты құрастыруға 14 ұйымның
мамандары қатысты.
1. ҚР Қоршаған ортаны қорғау министрлігі Атласты құрастыруға 153 адам
2. ҚР БҒМ МГГИ География институты 3. қатысты. Оның ішінде 6 ҚР ҰҒА
Атындағы Геологиялық ғылымдар академигі, 1 Әзірбайжан ҒА
институтының Сәтпаев К.И. 4. Сейсмология
корресондент мүшесі, 26 ғалым
институты 5. Гидрогеология және
гидрофизика институты. Ахмедсафина 6. докторы, 27 ғалым кандидаты болды.
Ботаника және фитоинтродукция институты
7. ҚР БҒМ Оби Зоология институты; 8.
Топырақтану институтының Успанова 9. ҚР
Қоршағанортаминінің "Қазгидромет" РМҚК
10. Қазақ экология және климат ғылыми-
зерттеу институты 11. Қазақ ұлттық
университеті. әл-Фараби 12. ЖРБА
"Картография" РМҚК 13. ҚР Ауыл, орман
және аңшылық шаруашылығы министрлігі
14. Халықаралық ұйымдардың қазақстандық
өкілдіктері.

Ұқсас жұмыстар

карта және атластар

Географиялық Атлас - географиялық карталардың біртұтас жүйелі жинағы

ХИМИЯ ЖӘНЕ БИОЛОГИЯ ПӘНІ

Кәсіби саладағы ақпараттық технологиялар

Франция шаруашылығы

Франция шаруашылығы. Сыртқы экономикалық байланыстары

Ежелгі карталар

Картографиялық жұмыстардың түрлері

Цилиндрлік проекция

Ежелгі адамдардың географиялық карталары

Пәндер