АТЛАСТАР КАРТОГРАФИЯС

АТЛАСТАР КАРТОГРАФИЯСЫ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

АЛЬ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Тексерген:Тумажанова С. О.

Орындаған: Абдимуталип Е.

Абуова Н.

Абылқасымова Ж.

Алимов Д.

Амандықұлы Д.

Ахмет Н.

Әзімбай Қ.

Бақытжан Б.

Жоспар

Кіріспе

Негізгі бөлім

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

XX-XXI ғ. басындағы атластық картография және оның дамуы

Атлас: анықтамасы, сипаттамалары

Атластардың жіктелуі

Атластың құрамдас бөліктері

Атласты картографиядағы модельдеу түрлері

Атластарды жобалау

Қазақстанның ұлттық атласы

Кіріспе

Географиялық Атлас-географиялық карталардың бірыңғай жүйелі жинағы. Олар көп салалы карталар үшін ортақ бағдарлама бойынша жасалады. Алғашқы қолжазба түріндегі карталар жинағын Клаудиус Птолемей 2 ғасырда жасаған. б. з. д. "Атлас" ұғымын алғаш рет (1595) фламандтық картограф Меркатор енгізді. "Атлас" атауы мифтік Король Либия Атластың есімімен аталады, ол аңыз бойынша алғаш рет аспан әлемінің глобусын құрды. Географиялық Атластың мынадай түрлері болады: аумақтық қамтылуына байланысты - әлем, жеке ел, облыс, аудан және өңір және т. б. атластар; мазмұны бойынша - жалпы геогр. Карталардың атласы, салалық атластар (мысалы., геол. және климаттық, а. ш. және т. б. ) ; көптеген өзара байланысты құбылыстар (мысалы. Мұхиттардың климаты мен океанографиясы) немесе көрсетілген аумақтың толық сипатын беретін күрделі атластар; - анықтамалық, Өлкетану, оқу, туристік атластар; көлемі бойынша - бірнеше томдық үлкен атластан қалта атласына дейін.

XX-XXI ғ. басындағы атластық картография және оның дамуы

ХХ ғасырдың басында КСРО-да әдістеме құрылды және жер бетін жазықтыққа жобалаудың бірыңғай әдісін қолдана отырып, бірыңғай координаталық негізде карталар жүйесі жасалды. Бұл геодезиялық өлшемдерді бір уақытта өңдеуге және масштабтағы картографиялық бейнені құруға мүмкіндік берді 1:5 000, 1:10 000, 1:25 000, 1:50 000, 1:100 000, 1:200 000, 1:500 000 және 1:1 000 000.

ХХ ғасырдың екінші жартысында КСРО-да 1:1 000 000 масштабты топографиялық картаның 2-ші басылымы аяқталды және 1:100 000 (XXI ғасырдың басындағы соңғы жаңарту) және 1:25 000 (1978 ж. ) масштабты топографиялық карталар жасалды.

Ақпараттық технологиялардың дамуы пайдаланушының да, картографтың да мүмкіндіктерін тең дәрежеде кеңейтті. Мұндай жағдайларда классикалық картографияның арнайы білімі бұрынғыдай маңыздылығын сақтайды.

ХХ ғасырдың ортасынан бастап карталарды жасау процестерін автоматтандыру әдістемесі әзірленуде, топографиялық карталарды жинауды, сақтауды, өңдеуді, жасауды және пайдалануды қамтамасыз ететін кешен - жергілікті жердің цифрлық моделі (МДМ) құрылуда. К. А. Салищевтің, В. Б. Сочаваның басшылығымен кешенді картографиялау негіздері әзірленуде. Елдің геодезия және картография Бас басқармасының жүйесінде (КСРО МГКБ) нормативтік-техникалық құжаттар (басшылық техникалық материалдар) әзірленеді және олардың негізінде одақтас республикалардың кешенді атластары, мектеп-өлкетану атластарының сериясы құрылады.

Кешенді жобаларды құру тек өз саласында ғана емес, сонымен қатар ұқсас салаларда да білімі бар, ұқсастықтарды қолдана алатын, күрделі модельдер құра алатын кең профильді мамандардың қатысуын қажет етті. Осы жобаларды әзірлеу кезінде әртүрлі салалар мамандануына қарамастан бірыңғай іс-қимыл алгоритмін жасады. Ақпараттық технологиялар салааралық технологияларға айналады.

Атлас: анықтамасы, сипаттамалары

Картографиялық туындыларға "басты бөлігі картографиялық бейнелеу болып табылатын туындылар"жатады. Ең күрделі картографиялық жұмыстар-бұл ақпаратты ұсынудың белгілі бір құрылымы мен формасы бар карталар жиынтығы. Оларға атластар, карталар сериясы, атластар сериясы, жапырақты (көп жапырақты) карталар жатады.

Атлас белгілі бір құрылымы мен ұсыну формасы бар картографиялық туындыларға жатады. Атлас-аумақты картографиялық бейнелеудің басқа картографиялық туындылардан ерекше сапалық ерекшелігі.

Атластардың жіктелуі

Мазмұны бойынша атластар:

Атластардың жіктелуі

Картография пәні бойынша

Көлемі бойынша

Мақсаты бойынша: ғылыми-анықтамалық, кеңінен қолданылатын, арнайы мақсаттағы оқу және басқа атластар. Қатарына арнаулы басылымдар жатады, сондай-ақ, атластар соқыр (тактильдік), олардың оқу арқылы орындалады иіс сезу арқылы саусақпен түрту бетінің картасы.

Басылым түрі бойынша: бір немесе көп томдық, кітапша немесе жиналмалы (парақтар бойынша) .

Көлемі бойынша (карталардың пайдалы ауданы) : үстел үсті (15 м2 астам), кітап (5-тен 15 м2 дейін), қалта кітабы (5 м2 кем) .

Атластың құрамдас бөліктері

Атластардың алуан түрлілігінде олардың осы жұмыстағы жалпы ерекшеліктерін анықтау үшін біз ресми әдіске жүгінеміз, бұл қарапайым әдістермен әртүрлі типтегі атластардың ерекшеліктерін үлкен дәрежеде көрсетуге мүмкіндік береді.

Атластың ресми құрамы айқын, өйткені оның әр бөлігі әртүрлі функцияларды орындайды. Атластың ішкі гетерогенділігі олардың атқаратын функцияларына байланысты салыстырмалы түрде біртекті бөліктерді бөлуге мүмкіндік береді.

Атласты картографиядағы модельдеу түрлері

Классикалық картографияда түрлі-түсті түпнұсқаларды орындау кезінде және атластарды жобалау кезінде графикалық жүктемемен эксперименттер жүргізу кезінде нақты модельдеу тәжірибесі бар. Басқа түрімен модельдеу атласты картография құру болып табылады көрнекі моделі, отображающей құрамы және жүйелілігі карт атласта.

Мұндай модельдерге атлас макеті кіреді, ол редакторлық және дизайн-Дизайн жұмыстарының алдында болады. Орналасуды құрудың мақсаты-Атластың таңдалған сыртқы параметрлерін және Атлас құрамының жасалған моделін бақылау. Орналасу атласты өнім ретінде көрнекі түрде көрсету үшін жүзеге асырылады, оның сыртқы параметрлері аяқталған түрінде ұсынылған.

Атластарды зерттеу мен құруды модельдеу әдісі:

Атластарды жобалау

Атласты картаға түсіру практикасында атлас құрамының моделі мен мазмұны құрылымының моделі оны жобалау кезеңінде жасалады. Жалпы ғылыми әдебиеттерде дизайн дегеніміз-кең мағынада-жобаны құру процесі, болжамды немесе мүмкін өнімнің прототипін сипаттайтын ақпарат жиынтығы.

Картографиялық әдебиетте "жоба" терминімен авторлардың көпшілігі картографиялық жұмысты құрудың бастапқы дайындық кезеңін білдіреді. "Картографиялық жобалау" ұғымы "координаталарды қайта есептеу, егер бір координаталық жүйе геодезиялық, ал екіншісі тегіс болса (ГОСТ Р 2572-2006) "деп анықталады.

Бұл анықтаманы атласты "жобалаудың" бүкіл кезеңіне тарату қиын, өйткені ол картографиялық кескінді жобалаудың тек бір бөлігін - оның математикалық негізін, картографиялық кескіннің ең күрделі және әр түрлі бөлігін - мазмұнын қозғамай қарастырады.