Зұлмат деректі фильмінің сараптамасы: 1930-1933 жылдардағы ашаршылық, репрессиялар және Созақ көтерілісі

«Зұлмат» деректі фильмі бойынша сараптама

Орындаған: Қадылбеков Әділжан

Тексерген: Кариева Тоты

1925 жылы Сталин Қазақстан үкіметін басқаруға Голощекинді жіберді. Аз жылда Мәскеудің қолдауымен биліктегі қазақ зиялыларының тоз-тозын шығарып, дербес билікке қол жеткізген Голощекин 1928 жылы ел арасында «Үлы тәмпеске» аталған тәркілеу науқанын жүргізіп, қазақ халқын ауыр әубетке душар етті. Бұдан соң, Қазақстанда Кеңес үкіметі әлі орнамаған, ол үшін кіші Қазан төңкерісін жүзеге асыру керек деп ұрандаған Голощекин, асқан зұлымдықпен, адам естіп, көз көрмеген алапат ашаршылық ұйымдастырды. Асыра сілтеу болмасын, аса таяқ қалмасын деген ұрандармен 1930-1933 жылдары әдейі, қолдан жасалған бұл «Зұлматта» 6 миллион халықтың 3 миллионы қырылды. Большевиктік биліктің бұндай озбырлығына шыдай алмаған ашулы халықтың наразылығы бірте-бірте қарулы көтерілістерге ұласты. Соның айғағындай аталған жылдары қазақ даласында 300-ден аса көтерілістер орнады. Соның бірі атақты «Созақ» көтерілісі. Көтеріліс 1930 жылы ақпан айында басталды. Қалың бұқара өздері хан сайлаған Сұлтанбек Шалақұлы деген азаматтың соңынан ерді. Ашынған халық жергілікті милицияны басып алып, Созақ белсенділері үкімет адамдарын өлтірді. «Жойылсын Кеңес үкіметі», «Хандық билік жасасын!» деген адамдарға большевиктер жазалаушы отряд аттандырды. «Зұлмат» фильміне арқау болған, Созақ көтерілісіне қатысқан бір ғана әулеттің оқиғасы арқау болған.

Бас кейіпкерлер

Оқиға

Ана

Бас кейіпкер, 6 баланың анасы.

Әмір, Ілияс, Шәкетай, Байбол, Тілеу

Ерболсынның үлкен ағалары. Совет үкіметіне қарсы шыққаны үшін ату жазасына кесілгендер. Кенжелерін аман алып қалудың жолдарын ойластырды. Оқиға соңында ату жазасына ұшырады.

Көпеш

Коммунист. Совет үкіметінің адал қызметшісі.

Командир

Ату жазасын орындаушы. Ерболсынды аман алып қалған большевик.

Ерболсын

6 ағайындылардың ең кішісі, ағаларының және командирдің арқасында аман қалып, қашып кетеді.