Аурушаңдықты зерттеу әдістері

Презентация қосу

«ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ӘЛЕУМЕТТІК МЕДИЦИНАЛЫҚ
САҚТАНДЫРУ ЖӘНЕ
МЕДИЦИНА
ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ
АКАДЕМИЯСЫ» АҚ КАФЕДРАСЫ

БӨЖ
Тақырыбы: Аурушаңдық көрсеткіштерін есептеу және талдау. Мүгедектік

Орындаған: Шоханқызы А.
Тобы: В-ЖМҚА-10-19
Қабылдаған: Токкулиева Б.Б.
Жоспар
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
● Аурушаңдық туралы мәлімет
● Аурушаңдықты зерттеу әдістері
● Мүгедектік
● Мүгедектікке әсер ететін факторлар
● Мүгедектік топтары
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Аурушаңдық (алғашқы аурушаңдық, incidence)
халық арасында немесе бөлек топтарда бір жыл
ішінде алғашқы рет анықталып, тіркеуге алынған
аурулардың жиынтығы;

Аурудың таралуы (сырқаттанушылық, жиналған
ауру – сырқаулық prevalence) – биылғы жылы
бірінші рет анықталған аурулар мен өткен жылдары
анықталып, биылғы жылы бірақ рет тіркеуге
алынған аурулар жинағы;
Қазақстан халқы арасында алғашқы аурулық
құрылымында негізгі рангтік орындарды тыныс алу
жүйесі аурулары, тері және тері асты шел қабаты
аурулары, жарақаттар мен уланулар, зәр шығару, ас
қорыту аурулары алады, жалпы аурулық құрылымында
– тыныс алу жүйесінің аурулары, ас қорыту, зәр
шығару, қан айналым жүйесі аурулары, көз және оның
қосалқылары аурулары алады.
Аурушаңдықты зерттеу статистикалық
зерттеудердің жалпы қабылданған схемасы және
қатаң кезекті этаптар бойынша жүргізіледі.
Халық аурушаңдығын бағалау үшін 1000,
10000, 100000 тұрғынға есептеліп шығарылған
орташа жылдық халық санына қатысты аурулар
саны ретінде есептелген көрсеткіштер
қолданылады. Аурушаңдықта себеп-салдарлық
байланысты анықтау үшін халықтың құрамын
(жасы, жынысы, жанұя жағдайы, әлеуметтік
статусы және т.б.) ескеру қажет.
Аурушаңдықты зерттеу әдістері
Басқа статистикалық зерттеулер тәрізді аурушаңдықты зерттеу
әдістері жаппай немесе таңдамалы болады. Жеке территориядағы
немесе оның жеке топтарында халық аурушаңдығын зерттеу әдісін
таңдау зерттеудің мақсаты мен міндеттеріне сай анықталады.
Аурулықтың деңгейі, құрылымы және динамикасы жөніндегі
бағдарлық мәліметті емдік-профилактикалық мекемелердің есебінен
немесе жаппай әдісті қолданатын басқару органдарының есептерінен
алуға болады. Аурулық заңдылығын және себеп-салдарлық
байланысты терең анықтау үшін таңдамалы әдіс кезінде алғашқы
тіркеу құжатынан қажетті мәліметтерді статистикалық картаға көшіру
арқылы анықтауға болады.
Аурушаңдықты зерттеудің негізгі әдістеріне
жатады:
- емдеу-профилактикалық мекемелерге өз бетімен қаралуы
бойынша;
- өлім себептері мәліметтері бойынша (Өлім туралы дәрігер
куәлігі (106/у);
- медициналық тексеру мәліметтері бойынша (профилактикалық
тексерулерді тіркеу картасы (131/у).
Сонымен, осы аталған үш әдісті жалпылау арқылы нақты
(дәлелденген) аурушаңдықты - өз бетімен қаралуы бойынша
аурушаңдық, медициналық тексеру кезінде анықталған аурушаңдықпен
толықтырылу және өлім себебі бойынша аурушаңдықты анықтауға
болады.
Денсаулық және аурушаңдықты зерттеудің қосымша әдісіне
сұрастыру (анкеталық немесе интервьюлік) әдісі жатады. Анкеталық
әдісті кейбір ауруларды анықтау үшін, мысалы жүректің ишемия
ауруларын және осы аурудың қатер топтарын қалыптастыру үшін
халықты жалпылай тексерудің бірінші кезеңінде қолдануға кеңес
береді.
Әрбір ауру сәйкесінше тіркеу мен есепке алудың қабылданған
талаптарына сай міндетті түрде тіркеуге алынады.
Мүгедектік-ағза қызметінің тұрақты бұзылысы мен
денсаулықтың бұзылуы салдарынан адамның
тыныс-тіршілігінің шектелісі. БҰҰ
сарапшыларының деректерi бойынша
мүгедектердiң жалпы әлемдiк саны 600,0 млн
адамды немесе халықтың 10% құрайды. Олардың
iшiнде 385 млн еңбек етуге қабiлеттi жастағы
адамдар болып табылады.
Мүгедектiк көрсеткiштерге әсер ететін факторлар:

Әлеуметтік-экономикалық даму деңгейі

Денсаулықтың жай-күйі

Медициналық қызмет сапасы

Оңалту қызметінің сапасы

Экологиялық ортаның жай-күйі
Мүгедектік топтары
• Мүлде немесе ұзақ • Басқа адамның • Еңбек ету қабілеті
уақыт еңбекке көмегін қажет төмен болғанымен
жарамсыз,үнемі етпейтін,жұмыстың жеңіл-желпі
басқа біреудің кейбір түрлерін жұмыстарды істей
күтімін,көмегін атқара алатын алатын,бірақ
немесе бақылауды адамдар жатады денсаулығына
қажет ететін байланысты жұмыс
адамдар жатады жағдайын оңтайлы
өзгертуді қажет
ететін адамдар
жатады
1 топ 2 топ 3 топ
Көрсеткіштер жылдар
2002 2003 2004
Алғаш рет мүгедек деп танылғандар 46727 44658 42825
(барлығы)
Оның ішінде: 7734 7081 7017
балалар арасында 38993 37577 35808
ересектер арасында
Алғашқы мүгедектің серпінді 31,2 29,9 28,4
көрсеткіші
(мүгедектердің барлық санаттары үшін)

Оның ішінде: 17,4 16,5 15,0
балалар арасында 36,9 35,0 34,4
ересектер арасында
Бірінші топ мүгедектерін бекіту
критерийлері
• Ағза функцияларының тұрақты маңызды түрде бұзылуы немесе
бұзылғанының анық көрінуі болып саналады. Топқа жататындығын белгілеу
мүгедектердің сырқаттануының арқасында, алған жарақаттарының
барысында өмірлік қызмет дәрежелері немесе олардың тіркестерінің
шектелуі, бірден көрінуіне әкеп соғатын төмендегі көрсетілген
ақаулықтарға байланысты жүзеге асады.
• үшінші дәрежедегі өзін өзі қамтамасыздандыруға мүмкіндігі;
• үшінші дәрежедегі қозғалуға мүмкіндігі;
• үшінші дәрежедегі тұспалға мүмкіндігі;
• үшінші дәрежедегі қарым-қатынасқа мүмкіндігі;
• үшінші дәрежедегі өзінің іс-қимылына жауап беру мүмкіндігі.
Екінші топ мүгедектерін бекіту
критерийлері
Ағза функцияларының тұрақты түрде бұзылуы, сырқаттануының
арқасында, алған жарақаттарының барысында өмірлік қызмет дәрежелері
немесе олардың тіркестерінің шектелуі, бірден көрінуіне әкеп соғатын
төмендегі көрсетілген ақаулықтарға байланысты табылады.
екінші дәрежедегі өзін өзі қамтамасыздандыруға мүмкіндігі;
екінші дәрежедегі қозғалуға мүмкіндігі;
үшінші, екінші дәрежедегі еңбекке қабілеттігі (еңбекке қабілеттігі);
үшінші, екінші дәрежедегі оқуға мүмкіндігі;
екінші дәрежедегі қарым-қатынасқа мүмкіндігі;
екінші дәрежедегі өзінің іс-қимылына жауап беру мүмкіндігі.
екінші дәрежедегі өзінің іс-қимылына жауап беру мүмкіндігі.
Үшінші топ мүгедектерін бекіту
критерийлері
Ағза функциялары бұзылуының баяу байқалуы, сырқаттануының
арқасында, алған жарақаттарының барысында өмірлік қызмет
дәрежелері немесе олардың тіркестерінің шектелуі, баяу байқалуына
әкеп соғатын төмендегі көрсетілген ақаулықтарға байланысты
табылады.
бірінші дәрежедегі өзін өзі қамтамасыздандыруға мүмкіндігі;
бірінші дәрежедегі қозғалуға мүмкіндігі;
үшінші, екінші дәрежедегі еңбекке қабілеттігі (еңбекке қабілеттігі);
бірінші дәрежедегі оқуға мүмкіндігі;
бірінші дәрежедегі қарым-қатынасқа мүмкіндігі;
бірінші дәрежедегі өзінің іс-қимылына жауап беру мүмкіндігі.
екінші дәрежедегі өзінің іс-қимылына жауап беру мүмкіндігі.
Қорытынды

2011 жылы 10 мың тұрғынға шаққанда 28,9-ді құраса,
2013 жылы бұл көрсеткіш 28,2-ге тең болды.

Қазақстан Республикасында мүгедектердi әлеуметтiк
қорғау туралы Қазақстан Республикасының 2005
жылғы 13 сәуірдегі №39 Заңы.
Пайдаланылған әдебиеттер
● Бөлешов, М. Ә. Қоғамдық денсаулық және денсаулықты сақтау:
оқулық / М. Ә. Бөлешов. - Алматы : Эверо, 2015.
● http://lib.ukma.kz
● Кэмпбелл, А. Медициналық этика : оқу құралы: ағылшын тілінен
ауд. / А. Кэмпбелл, Г. Джиллет, Г Джонс ; ред. Ю. М. Лопухин. - М. :
ГЭОТАР - Медиа, 2014.
● Рыманов, Д. М. Денсаулық сақтауды басқару этикасы : оқу-
әдістемелік кешен = Этика управления в здравоохранении : учебно-
методическиий
комплекс / - Алматы : Эверо, 2015.
● Общественное здравоохранение : учебник / А. А. Аканов [и др.]. - ;
Одобрено и рек. комитетом по контролю в сфере образования и науки.
Мин-ва образования и науки РК. - М. : "Литтерра", 2017.
● www.google.kz

Ұқсас жұмыстар

Аурушаңдық көрсеткіштері

БІРІНШІ РЕТ АНЫҚТАЛҒАН АУРУЛАР

ЖАЛПЫ АУРУШАҢДЫҚ

Эксперименттік зерттеулер

Жүйелі қызыл жегі

Астмоидты тыныс

Шикізат пен тағам өнімдерін зерттеу әдістері. Спектрлік зерттеу әдістері

Зертханалық зерттеулерге зәрді алу

Теориялық зерттеу әдістері

Әдістанымның жалпы сипаты

Пәндер