Қан кетуді диагностикалау: түрлері, клиникалық белгілері және алғашқы жәрдем

Тақырыбы: «Қан кетудің диагностикасы: жергілікті және жалпы сиптомдар»

Қан кету (лат. Haemorrhagia compensatio - қан кету, ағу) - қан кету. Қан кету деп қанның тканьдерде жиналуын айтады. Оның түрлері гематома, геморрагиялық сіңбе, қан сүйелері, петехия, экхимоздар. Қан тканьдерде жиналады деген ұғым бойынша қанның іге құйылуы, қанның кілегей қабықтарға құйылуы деп айтады. Дұрысында қан кілегей қабықтың астында, эпидермис астында жиналады

ҚАН КЕТУ ( ҚАНСЫРАУ ) . • Қан кету - қан тамырлардын зақымдалуы кезінде немесе олардың қабырғасының өткізгіштігі бұзылғанда қанның ағуы. • Қан кетудің негізгі қаупі - жедел қан кетуің дамуы: 10% 450 -500 мл қан кету болса қан айналуының (ОЦК) бұзылуына әкелмейді. • Қан кетудің 30% мөлшерінде болса, қанның қысымы сынап АҚ 70 мм. с. б. науқастың өміріне қауіп төндіреді, науқастың ағзасында күрт өзгерістер байқалады.

Қан кетулердің жіктелуі Пайда болу себебіне байланысты:

• механикалық зақымдануы, қан тамырлардың жарылуы (кесілуі, жыртылуы, жарылуы) ;

• аррозионды қан кету, қан тамырларының қабырғасының патологиялық өзгерістері (ірінді қабынуы, тамыр қабырғасының іріндеп немесе қатерлі ісікпен іруі және өліеттенуі, өткір қабынуы)

• қанның химиялық құрамның өзгерісі (травматиқалық шок, ДВС-синдромы, гемофилия, тромбоцитарлық пурпура, Шенлейн-Генох ауруы)

Қан кетіп жатқан тамырдың түріне қарай:

• артериалды;

• артериовенозды;

• капиллярлы;

• аралас;

• паренхиматозды;

Сыртқы ортаға қатынасы байланысты:

• сыртқы;

• ішкі;

• жасырын.

Пайда болу уақытына қарай:

• біріншілік;

• екіншілік

Артериялық қансырау, аққан қанның түсі алқызыл, қан қысымы жоғары болғандықтан атқылап, шапшып ағады. Қан қолқа, сан жөне қолтық асты артерия тамырларынан ақса, адам өміріне өте қауіпті жағдай тууы мүмкін. Сондықтан көрсете білу әрбір мейірбикенің борыпты міндеті.

Веналық қансырау. Вена қанының түрі шие түстес қызыл қошқыл болады. Егер мойындағы немесе кеудедегі веналар зақымданса, тамырлардың бойына ауа кіріп / эмболия/ ауыр асқынуларға әкеліп соқтыруы мүмкін.

Аралас кету - ұзақтығына қарай - жедел және созылмалы; қайталануына байланысты- бір рет қайталанған, көп рет қайталаған болып бөлінеді.

• Капиллярлық қан кетуі.

• Жараның барлық беті қанайды. Ұан түрі бойынша артериялық және көк тамыр қандарының арасындағы орталық жағдайда болады. Қан кетуі қауіпті, мысалы, гемофилияда, сепсисте, бұнда қан ұюының бесәңдеуі байқалады. Әдетте капиллярлық қан кетулер өз-өзінен тоқтап қалады.

Қан кетуді уақытша тоқтатудың бірнеше тәсілі бар. • Таңғыш қысып байлау. Қысып таңғыш салу және аяқ-қолдардың көтеріңкі жағдайлары көк тамырлардан және жіңішке артерия тамырларынан қан кетуінің уақытша тоөтатудыі жақсы әдісі болып табылады. Жараға зарарсыздандырылған марліні бірнеше қабаттап, оның үстіне зарарсыздандырылған мақта салынады, ол марлімен бірге аяқ-қолдарды орап бинттеу арқылы бекітіледі.