Қой брадзоты патаморфологиясы

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Жәңгір-хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлы-техникалық университеті

«Ветеринарлық медицина және мал шаруашылығы» институты
«Ветеринария және биоқауіпсіздік» жоғары мектебі
«Патологиялық анатомия» пәнінен
Курстық жұмыс
Тақырыбы:
Қой брадзоты патаморфологиясы

Орындаған: ВС-41 топ студенті
Нұрпейісов И.Ж.
Тексерген: а.о (Р.Ф) Сабыржанов А.У.

Орал, 2020ж.
Брадзоттың қоздырушысын тұңғыш рет
Пастер мен Жубер 1874 жылы сипаттады,
таза өсінін 1888 жылы И. Нильсон, 1892
жылы Арлуэн бөліп алды.

Л.Пастер И.Нильсон
Қоздырушысы. Брадзоттың негізгі қоздырушысы – Clostridium septicum
- полиморфты, грам оң, қозғалатын ірі таяқша, қауашағы жоқ. Брадзоттың
негізгі қоздырушысы да және онымен қосарланып жүретін басқа да
клостридиялар сыртқы ортада химиялық және физикалық әсерлерге төзімді.
Олар топырақта жылдар бойы сақталып, тиісті жағдай болғанда өсіп- өнеді.
Қайнатқан кезде 60 минутта өледі.
Дезинфекция үшін хлорлы әктің 3% хлоры бар тұндырылған ерітіндісі, күкірт-
карбол қоспасының 10% ыстық ерітіндісі, 5% күйдіргіш натрийдің ерітіндісі,
10% формальдегид ерітіндісі қолданылады.
Індеттік ерекшеліктері:
Секіртпемен қойдан басқа үй жануарларынан ешкі
ауырады. Ауру спорадия түрінде немесе шағын індет ретінде
байқалады. Табиғи жағдайда қой жынысы мен жасына
қарамай ауырғанымен көбінесе екі жасқа дейінгі, әдетте
қоңдылығы жоғары малдар шалдығады. Кейде тек қана жас
тоқтылар мен тұсақтар ауырса, кей жағдайда ересек қойлар
ғана ауырады. Ауру жылдың кез келген маусымында шығуы
мүмкін. Бірақ та, көбінесе қыста, немесе жаздың құрғақ
айларында байқалады.
Инфекция қоздырушысының бастауы - ауырған қой. Өлген
қойдың өлексесі жайылым мен суатты брадзоттың
қоздырушысымен ластайды. Ауру алиментарлы жолмен
және су арқылы жұғады.
Өтуі мен белгілері:
Емі:
Ауру өте қауырт өтетіндіктен ем әдетте
нәтиже бермейді. Созылмалы өткенде
антибиотиктер қолдану ұсынылған.
Биомицин, синтомицин, террамицин
ересек жануарларға 0,5-1 г, қозыларға
0,2 г, 1 кг массасына биоветинді жемге
қосып, тәулігіне 1 басқа 0,5-0,75 г
береді.
Иммунитет
Брадзотқа қарсы бірнеше вакциналар ұсынылған. Олардың
ішінде қазіргі уақытта кең қолдау тапқан аллюминий
гидрототықты поливалентті брадзотқа, жұқпалы
энтеротоксемияға, қатерлі домбығу, қозының
дизентериясына қарсы вакцина. Онымен аурудың алдын алу
үшін қозыны 3 айдан бастап, буаз саулықты 1-2 айлығында
егеді. Иммунитет 12-14 күннен кейін қалыптасып, 6 ай
сақталады. Вакцина негізгі зардаптылық факторы
экзотоксиннен нашар қорғайды. Бұл ретте қойдың
клостридоздарына қарсы полианатоксинді қолданған жөн.
Дауалау және күресу шараларлары
Секіртпені болдырмау үшін жайылымдар мен суаттардың
санитариялық жағдайын жеткілікті дәрежеде ұстау керек.
Ауру шыққан жерлерді мұқият тіркеуге алып, ондағы
қойларды уақытылы вакцинамен егіп отыру қажет. Брадзот
шыққан шаруашылыққа шектеу қойылып, қойды әкелуге
және әкетуге тиым салынады. Ауырған малды жедел
оқшаулап, ауырмағандарын жайылымға шығармай, қорада
ұстап вакцина егеді. Ауру мал тұрған қораны
дезинфекциялайды. Өлексе жатқан жерді, былғанған
кұралдарды зарасыздандырады. Өлексені терісін алмастан
өртейді, Өлексені тек қана диагнозын анықтау үшін арнайы
жерде союға рұқсат етіледі. Ауырған малдың көңі де,
жемшөптің қалдығы да өртелуі тиіс. Шектеу ең соңғы қой
брадзоттан өлген соң екі апта өткеннен кейін алынады.
Өтуі мен симптомдары
Аурудың жасырын кезеңі өте қысқа, бірнеше сағат қана, клиникалық
байқалуы кенеттен басталады. Ең басты көзге түсетін белгісі - ауырған малдың
қозғалыс координациясы бұзылып, денесі құрысып, аяғын басып тұра алмай
құлап қалады. Құлағаннан кейін аяқтарын бос сермеп, бұлшық еттері құрысып,
жыбырлап жатады. Осындай айрықша белгілері, аурудың "жыбырлақ" атауына
себеп болған. Бұндай құрыстанумен қатар ауырған малдың мәңгіріп, есеңгіреп
қалуы мүмкін. Энтеротоксемия аса жіті, жіті және жітіден төмен өтеді.
Аса жіті өткенде ауырған мал , сыртқы әсерге ешқандай қатысы болмай, іші
кеуіп, аяқ астынан тәлтіректеп құлайды, дірілдеп, қалшылдап, тісін
қышырлатып, ентігіп, ауызынан көбік, мұрынынан сора ағып, іші өтеді. Көп
ұзамай өліп қалады. Кейде отардағы қойдың 40 % қырылады.
Жіті өтуі. Алдында ғана сау қойдың кенеттен дене қызуы 41°С-тан жоғары
көтеріледі, ал түйенің температурасы әдетте көтерілмейді. Малдың іші өтеді,
нәжісі сұйылып, иісі жағымсыз, қан немесе жалқақ аралас болады. Кейде
несептің түсі қоңыр қошқыл болады. Ауырған мал жүргенде сенделектеп,
маңайын дұрыс болжай алмай бөгеттерге соғыла береді. Кейде денесі
құрыстанып, есеңгірейді. Ауырған мал тез жүдейді. Көзге көрінетін кілегейлі
қабықтары бозарып, анемияға ұшырайды. 1-2 күн өткенде өліп кетеді.
Кейбір жануарлар ұзақ уақыт есеңгіреп, бір орынында тұрады.
Ауызына алған шөбін шайнамай, не жұтпай мелшиіп қалады.
Терісінің сезімталдығы төмендейді. Кейінірек тіпті бей-жәй күйге
түседі, айналасында не болып жатқанын сезбейді. Осылай сілейген
қалпы бірер күн тұрып, өледі.
Жітіден төмен өтуі әдетте індеттенудің беті қайтқан соңғы кезінде
ересек қойларда немесе күйі нашар малдарда індеттің кез келген
сатысында бай- қалады. Энтеротоксемияның жітіден төмен өтуі
түйеде жиірек ұшырасады. Ауру бұлай өткенде көбінесе малдың іші
өтіп, жемшөпке онша қарамайды.
Кілегейлі қабықтары басында анемиядан бозғылт тартып, кейіннен,
әсіресе, конъюнктивасы сарғайып кетеді. Денесінің әр жерінде жүні
түсе бастайды. Буаз мал іш тастайды. Кейбір жануардың жүйке
қызметі бұзылып, бірде қозынып, бірде жабырқау тартады. Осындай
белгілер басталған соң ауырған мал 4-5 күн ішінде өледі.
Кейбір жануарларда ауру 15-20 күнге созылып, өлмей қалады.
Жазылған малдың қоңы бәрібір оңалмайды, сондықтан, оларды
шаруашылықта қалдыру тиімсіз болады.
Жарып сою хаттамасы
Қой 27.10.2020ж ауырды.Емханаға 28.10.2020ж түсті.Өлген күні 02.11.2020
Жарып союды: 04.11.20ж сағ.10:00. Батыс Қазақстан облыстық ветеринариялық
зертханасында, Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық
университетінің Ветеринария және биоқауіпсіздік жоғары мектепбінің 4 курс студенті:
Нұрпейісов И. жасады.Ауырған қара құйрық атты қой,малдың иесі Ақжайық ауданы "Көк
бұлақ" жеке шаруашылығының қожайыны Алмасбаев Әділ Сәкенұлы
Анамнез
Қой қызба белгілерімен ауырады (40-41°C). Бір мезгілде ауыз бен мұрыннан көбіктің
бөлінуімен, тыныстың жиілеуі, тыныс алудың, ентігу жағдайын, азықтанудан бас тартуды
байқады. Қанды диарея, зәр шығару, тимпания, шаншу, гравидар гиперемиясы, бас пен
тамақтың ісінуін байқалды.5 күннен кейін қой өлді. Өлген уақыты 02.11.2020 ж өлді.
Клиникалық балау
Жануар Брадзоттан 02.11.2020ж өлді
Сыртқы қарау.
Қой өлексесі 1,5 жаста,ұрғашы жынысты,етті тұқымды,белгілері сол құлағы
кесілген,қондылығы жақсы.Өлексенің сіресуі әлсіз, тез ыдырайды және шірік иісі
шығады,өлексе үрілген.Табиғи тесіктен қан аққан.
1. суық мәйіт
2. мәйіттің толық, бірақ әлсіз білінетін қабығы
3. Жүн және мүйіз түзілімдері: оңай тігіледі
4. тері және тері асты клетчаткасы: бас, мойын, кеуде және басқа облыстардың тері асты
клетчаткасы газ көпіршіктері бар без тәрізді консистенцияның серозды-геморрагиялық
инфильтратымен өтеді.
5. Бұлшық ет және сіңірлер: бұлшық ет тіні өзгеріссіз қалады.
6. Сүйектер мен буындар:қалыпты жағдайда
7. Соматикалық лимфа түйіндері: некроз ошақтары байқалады. Лимфа түйіндері ісік, сұр
немесе сұр-қызыл, гиперемирленген.
8.Түгі мен жүні қалыпты
Ішкі қарау.
мүшелердің орналасуы: анатомиялық дұрыс, ішектің жылтыр, тегіс, көк-қызыл.
сероз жабынының жағдайы: көкшіл шырышты қабықтар
Жұтқыншақ және бадам: дифтерит қабынған, қою қызыл, көгілдір түсті
Өңеш: көзге көрінетін өзгерістер жоқ
Қалқанша және қалқанша бездері: ашық қоңыр, қабыну
Мойын лимфа түйіндері: сәл ісік
Жүрек, қан тамырлары, қан: шеткі қан тамырларында қан ұйытылмайды, жүрек босаған, қан құйылу
бар.
Көмей және кеңірдектің шырышты қабығы инфильтрленген, дақ және жолақ қан құйылулары бар.
Бронхиальді және орта қабырғалы лимфа түйіндері: үлкейген, ісік, шырынды, қызыл, бірнеше нүктелі
қан құйылулары бар.
Өкпе: үлкейген, ісік, қан толтырылған.
Құрсақ және жамбас қуыстарының органдары.
Көкбауыр аздап өсті .
Бауыр: қара-қызыл түсті, үлкейген және қан кесіндінің бетінен көп ағады. Қан толтырылады, бетінде
некроз ошақтары көрінеді, ал кесілген кезде ашық сарғыш ошақтар анықталады
Ұйқы безі: бозғылт-қызғылт, жекелеген нүктелі қан құйылулары бар
Асқазан: асқазанның алдыңғы бөлімдері тамаққа толы
Жіңішке ішек, оның брыжейка және лимфа түйіндері: ісік, қан құйылу қабынуы
Көрінетін өзгерістерсіз қалың ішек
Бүйрек және несепағарлар: босаған, ісінетін, гиперемирленген
Қуық және несеп шығару арнасы: сабан түсті мөлдір несеппен орташа толтырылған, шырышты
қабығы бозғылт-қызғылт.
Гениталиялар: көзге көрінетін өзгерістер жоқ .
Патоанатомиялық диагностика
Конъюнктивит
Геморрагиялық диатез
Қанды диарея
Тимпания

Хаттама қорытындысы
Аурудың симптоматикасын, патоанатомиялық өзгерістерді,
эпизоотологиялық, эпидемиологиялық деректерді және зертханалық
зерттеулерді ескере отырып: брадзот он екі елі ішектің геморрагиялық
қабынуымен және паренхиматозды органдардың дегенерациясымен
сипатталады.
Назарларыңызға рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Қойлардың жұқпалы ауруларын (брадзот, жұқпалы энтеротоксемиясы) дауалау, індет ошағынан арылу шаралары

Нутталиоз патаморфологиясы

Қой малын азықтандыру

Қой шаруашылығын өндірістік негізде дамытудың еліміздегі ұтымды мысалдары

ҚОЙ ТҰҚЫМДАРЫ

Қой шаруашылығы гигиенасы

Қой шаруашылығы - мал шаруашылығының негізгі саласы

Қазақ қойы арқар мериносы

Қой шаруашылығы

Атырау облысы өңіріндегі қой шаруашылығы

Пәндер