МОДАЛЬДІ ЕТІСТІКТЕРДІ ҚОЛДАНУ ЕРЕЖЕЛЕРІ

Презентация қосу

MODAL
VERBS
Уалиева Салтанат
МОДАЛЬДІ ЕТІСТІКТЕР — СӨЙЛЕМГЕ ҚАТЫСАТЫН
НЕГІЗГІ ЕМЕС (КӨМЕКШІ ЕСІМДІКТЕРМЕН (DO, DOES,
DID) ШАТАСТЫРМАҢЫЗ) ЕТІСТІКТЕРДІҢ ТОБЫ.

• Модальді етістік қатысқан сөйлемнің мағынасы
толық болуы үшін, ол сөйлемде міндетті түрде
негізгі етістік болуы тиіс. Мысалы: You can play
(Сіз ойнай аласыз). Сұраулы сөйлемге жауап
ретінде тек модальді етістікті қолдануға болады.
Мысалы: — Can you speak English? — Yes, I can.
МОДАЛЬДІ ЕТІСТІКТЕРДІ ҚОЛДАНУ
ЕРЕЖЕЛЕРІ
• Модальді етістіктерді
• Модальді етістіктер негізгі етістік қарапайым етістіктерге қатысты
болмағандықтан қосымша мағына ережелерге сай қолдануға
беру үшін ғана қолданылады.
болмайды. Бұл топтағы
Мысалы, бір әрекетті істеуге тыйым
салынғандығы, істей алатындығыңыз етістіктер жіктелмейді, есімше
(мүмкіншіліктің болуы), істегеніңіз түрінде келмейді, герундий
жөн болатындығы, әрекеттің және инфинитив түрінде
ықтималдылығы жайлы қосымша (infinitive) кездестіре алмайсыз.
мағына беру үшін модальді етістіктер Енді осы айтылғандарды
қолданылады.
мысалмен өрнектейік.
CAN, COULD, MAY, MIGHT, WILL,
WOULD, SHALL, SHOULD, MUST
САN МОДАЛЬ ЕТІСТІГІ БЕЛГІЛІ БІР ІС- ӘРЕКЕТКЕ ҚАБІЛЕТТІЛІКТІ, МҮМКІНДІКТІ БІДДІРЕДІ:
I САП WRITE IT TODАУ. — МЕН МҰНЫ БҮГІН ЖАЗА АЛАМЫН.
САN МОДАЛЬ ЕТІСТІГІ АУЫЗЕКІ ТІЛДЕ ІС- ӘРЕКЕТГІҢ РҰҚСАТ ЕТІЛУІН ДЕ БІЛДІРЕДІ.
CAN YOU GIVE ME SOME MORE THINGS?- СІЗМАҒАН ТАҒЫ ДА БІР НӘРСЕ БЕРЕ АЛАСЫЗ БА?
СОULD — САN МОДАЛЬ ЕТІСТІГІНІҢ
ӨТКЕН ШАҚ ТҮРІ. СОULD МОДАЛЬ
ЕТІСТІГІ ТҰЙЫҚ ЕТІСТІКПЕН (TО
ДЕМЕУЛІГІНСІЗ) ҚОСЫЛЫП БЕЛГІЛІ БІР
ІС-ӘРЕКЕТТІҢ ӨТКЕН УАҚЫТТА БОЛҒАН
МҮМКІНДІГІН БІЛДІРЕДІ.
НЕ СОULD SWIM VЕГУ WELL WHEN HЕ
WАS УОUNG. — ОЛ ЖАС КЕЗІНДЕ ӨТЕ
ЖАҚСЫ ЖҮЗЕ АЛАТЫН.
МАУ МОДАЛЬ ЕТІСТІГІ ӘЛДЕ БІР ІС-
ӘРЕКЕТТІҢ РҰҚСАТ ЕТІЛУІН ЖӘНЕ
БОЛЖАМДЫ, СЕНІМСІЗДІКТІ
БІЛДІРЕДІ:
МАУ I СОMЕ ІN? — КІРУГЕ БОЛА МА?
НЕ MАУ BE AT SHOOL — ОЛ
МЕКТЕПТЕ БОЛУЫ МҮМКІН. МҮМКІН,
ОЛМЕКТЕПТЕ ШЫҒАР.
MIGHT— MАУ МОДАЛЬ ЕТІСТІГІНІҢ ӨТКЕН ШАҚ ТҮРІ. MIGHT МОДАЛЬ ЕТІСТІГІ ТҰЙЫҚ ЕТІСТІКПЕН (TО
ДЕМЕУЛІГІНСІЗ) ҚОСЫЛЫП БЕЛГІЛІ БІР ІС-ӘРЕКЕТТІҢ ӨТКЕН УАҚЫТТА БОЛҒАН МҮМКІНДІГІН БІЛДІРЕДІ. НЕ
SAID THAT SHE MIGHT KNOW THEIR АDRESS. — ОЛ ОНЫҢ АДРЕСІН БІЛЕТІНДІГІН АЙТТЫ.
MIGHT — РҰҚСАТ ЕТУДІ БІЛДІРМЕЙДІ,ШАРТТЫ БАҒЫНЫҢҚЫ СӨЙЛЕМДЕ ҚОЛДАНЫЛАДЫ.
ІF УОU WЕГЕ HЕГЕ, УОU MIGHT HELP US. — ЕГЕР СІЗ ОСЫ ЖЕРДЕ БОЛҒАНДА, БІЗГЕ КӨМЕКТЕСЕР ЕДІҢІЗ.
MUST – МОДАЛЬ ЕТІСТІГІ БЕЛГІЛІ БІР ІС- ӘРЕКЕТТІҢ КЕРЕКТІГІН, МІНДЕТТІЛІГІН БІЛДІРЕДІ: ҮОU MUST
REАD THIS BООК. — СІЗ МЫНА КІТАПТЫ ОҚУЫҢЫЗ КЕРЕК.
MUST МОДАЛЬ ЕТІСТІГІНІҢ ОРНЫНА КЕЙДЕ (TО ДЕМЕУЛІГІ БАР ТҰЙЫҚ ЕТІСТІК АЛДЫНДА) ОСЫ
ШАҚТАҒЫ TО HАVЕ ЕТІСТІГІ ҚОЛДАНЫЛАДЫ. БҰЛ ӘСІРЕСЕ БЕЛГІЛІ БІР ЖАҒДАЙҒА БАЙЛАНЫСТЫ
ТИІСТІ ҚИМЫЛ- ӘРЕКЕТТІҢ МІНДЕТТІ ТҮРДЕ ІСТЕЛУ, БОЛУ КЕРЕКТІГІН АЙТУ ҮШІН ҚАЖЕТ. МЫСАЛЫ:
I MUST DО ІT NОW. = I HАVЕ TО DО ІT ПОW. — МЕН МҰНЫ ҚАЗІР ІСТЕУІМ КЕРЕК.
SHOULD МОДАЛЬДІ ЕТІСТІГІН АҚЫЛ-КЕҢЕС БЕРУ ҮШІН, ОСЫЛАЙ
ІСТЕГЕНІҢ ЖӨН БОЛАР ДЕГЕН МАҒЫНАДА ҚОЛДАНАДЫ.
МЫСАЛЫ: YOU LOOK TIRED. YOU SHOULD GO TO BED. – ШАРШАҒАН
СИЯҚТЫСЫҢ. ТӨСЕККЕ ЖАТЫП ДЕМАЛҒАНЫҢ ЖӨН БОЛАР ЕДІ.
КӨБІНЕСЕ, I THINK/I DON’T THINK/DO YOU THINK ФРАЗАЛАРЫМЕН
БІРГЕ ҚОЛДАНЫЛАДЫ. МЫСАЛЫ: I THINK YOU SHOULD SEE A
DOCTOR. – МЕНІҢ ОЙЫМША ДӘРІГЕРГЕ ҚАРАЛҒАНЫҢЫЗ ЖӨН
БОЛАР. БОЛЫМСЫЗ ТҮРІ: SHOULDN’T НЕМЕСЕ SHOULD NOT.
СҰРАУЛЫ ТҮРІНДЕ SHOULD БАСТАУЫШТЫҢ АЛДЫНДА ТҰРАДЫ.
МЫСАЛЫ: WHAT SHOULD I DO? - НЕ ІСТЕСЕМ ЕКЕН? ӨТКЕН ШАҚТА
БОЛҒАН ІС-ӘРЕКЕТТІ СЫНАУ НЕМЕСЕ БІР АДАМҒА РЕНІШІН,
ӨКІНІШІН БІЛДІРУДЕ SHOULD HAVE + V3 ҚҰРЫЛЫМЫН ҚОЛДАНА
АЛАМЫЗ. МЫСАЛЫ: YOU MISSED A GREAT PARTY LAST NIGHT. YOU
SHOULD HAVE COME. – КЕШЕ ТАМАША БІР КЕШТІ ӨТКІЗІП
АЛДЫҢЫЗ. КЕЛГЕНІҢІЗ ДҰРЫС БОЛАР ЕДІ.
WILL КӨМЕКШІ ЕТІСТІГІ КЕЛЕР ШАҚТА МАҒЫНАЛЫ
ЕТІСТІКТІҢ АЛДЫНДА ҚОЛДАНЫЛАДЫ. АЛ, МОДАЛЬДІ
ЕТІСТІК РЕТІНДЕ ОЛ ҰСЫНЫС ЖАСАУ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛАДЫ.
МЫСАЛЫ: WILL YOU GO TO THE CINEMA WITH ME TONIGHT? –
МЕНІМЕН КЕШКЕ КИНОҒА БАРУҒА ҚАЛАЙ
ҚАРАЙСЫҢ? WILL МОДАЛЬДІ ЕТІСТІГІН ӘҢГІМЕ БАРЫСЫНДА
ТЕЗ АРАДА ОЙЛАНБАСТАН ШЕШІМ ҚАБЫЛДАҒАН КЕЗДЕ ДЕ
ҚОЛДАНАДЫ, МЫСАЛЫ: A: - CAN I TALK TO MR. SMITH, PLEASE?
B: - HE’S NOT IN THE OFFICE NOW. A: - WELL, I’LL CALL HIM
BACK LATER. БҰЛ СӨЙЛЕМДЕ АЙТУШЫ ҚАЙТАДАН
ХАБАРЛАСАМЫН ДЕГЕН МАҒЫНАДА ТЕЗ АРАДА ШЕШІМ
ҚАБЫЛДАП ТҰР.
WOULD БОЛАР ЕДІ ДЕГЕН МАҒЫНАДА ҚАЛАУ РАЙДА
ҚОЛДАНЫЛАДЫ. МЫСАЛЫ: IT WOULD BE NICE TO BUY A NEW CAR,
BUT WE CAN’T AFFORD IT. – ЖАҢА КӨЛІК САТЫП АЛСАҚ ЖАҚСЫ
БОЛАР ЕДІ, БІРАҚ ОҒАН БІЗДІҢ ШАМАМЫЗ КЕЛМЕЙДІ. СОНЫМЕН
ҚАТАР ШЫНДЫҚҚА ҰЛАСПАЙТЫН ЖАҒДАЙЛАРДЫ АЙТУ ҮШІН
ШАРТТЫ СӨЙЛЕМДЕРДІҢ ЕКІНШІ ТҮРІНДЕ ДЕ ҚОЛДАНА АЛАМЫЗ.
МЫСАЛЫ: IF I HAD A LOT OF MONEY, I WOULD TRAVEL ALL OVER THE
WORLD. – ЕГЕР МЕНІҢ КӨП АҚШАМ БОЛСА, МЕН БҮКІЛ ӘЛЕМГЕ
САЯХАТ ЖАСАЙТЫН ЕДІМ. ШАРТТЫ СӨЙЛЕМДЕРДІҢ ҮШІНШІ
ТҮРІНДЕ WOULD HAVE + V3 ҚҰРЫЛЫМЫН ҚОЛДАНАМЫЗ.
МЫСАЛЫ: I WOULD HAVE PHONED YOU IF I HAD KNOWN YOUR
PHONE NUMBER. – ЕГЕР СЕНІҢ ТЕЛЕФОН НОМЕРІҢДІ БІЛЕТІН
БОЛСАМ, МЕН САҒАН ХАБАРЛАСАР ЕДІМ.
SHALL МОДАЛЬДІ ЕТІСТІГІ
ТЕК I ЖӘНЕ WE ЕСІМДІКТЕРІМЕН ҰСЫНЫС
ЖАСАУ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛАДЫ.
МЫСАЛЫ: SHALL I OPEN THE WINDOW?
ТЕРЕЗЕНІ АШАЙЫН БА?
СОНЫМЕН, ҚОРЫТЫНДЫЛАЙ КЕЛЕ МОДАЛЬДІ
ЕТІСТІКТЕРДІҢ БАСҚА ЕТІСТІКТЕРДЕН ҚАНДАЙ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ БАР ЕКЕНІНЕ ТОҚТАЛЫП ӨТСЕК:
МОДАЛЬДІ ЕТІСТІКТЕР ЖІКТЕЛМЕЙДІ, ЕСІМШЕ,
ГЕРУНДИЙ ЖӘНЕ ИНФИНИТИВ (ТҰЙЫҚ ЕТІСТІК)
ТҮРІНДЕ КЕЗДЕСТІРЕ АЛМАЙМЫЗ. МОДАЛЬДІ
ЕТІСТІКТЕРДІҢ ЖІКТЕЛМЕЙТІНДІГІН, ЖЕКЕШЕ ЖӘНЕ
КӨПШЕ ТҮРІНДЕ ЕШ ЖАЛҒАУСЫЗ, “TO”
ҚОСЫМШАСЫНЫҢ КӨМЕГІНСІЗ ЖАЗЫЛАТЫНДЫҒЫН
ТӨМЕНДЕГІ КЕСТЕДЕН КӨРЕ АЛАМЫЗ.

Ұқсас жұмыстар

Тілдік бірліктер және контекст

Бастауыш сыныпта етістікті оқыту тәсілдері

Модальділік қандай категория

Нақ осы шақ

Дара етістіктерді күрделі етістікке айналдыр

Дара және күрделі етістіктер

Жеңімпаз Олимпиада жеңімпазы

МАҚСАТТЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ

Көсемшені табу Көсемшені қолдана

Бейнелеу өнері

Пәндер