Онтогенез кезеңдері

Презентация қосу

Тақырыбы: Қысқа мерзімді
және ұзақ мерзімді еске
сақтау онтогенездің
әртүрлі кезеңдеріндегі
ерекшеліктері.

Дайындаған: Дихан Мәдина
Тексерген: Суюндикова.Ж.Т
Жоспары:
• Ес оның түрлері.
• Қысқа мерзімді ес.
• Ұзақ мерзімді ес.
• Онтогенез.
• Онтогенез даму кезеңдері.
Ес - адамның бұрын көрген, естіген, білген нәрселері
мен бейнелерін ойында ұзақ уақыт сақтап, қажет
кезінде қайта жаңғырту қабілеті, жүйке жүйесінің
негізгі қызметтерінің бірі. Адамның есте сақтау
қабілеті үнемі дамып, жетіліп отырады.

Ес – сыртқы дүние заттары мен
құбылыстарының адам миында сақталып,
қайтадан жаңғыртылып, танылып,
ұмытылуын бейнелейтін процесс

Ес процесінің негізі болып табылатын
байланыстарды психологияда ассоциация
деп атайды
Ертедегі грек философы Аристотель әр түрлі
нәрселер мен бейнелердің есте әсерлесу (яғни
сақталу) сипаттарын үш топқа бөледі:

Әсерленген нысанның белгілі
бір кеңістік пен уақытқа ұштаса
қабылдануы;

Әсерленген нысанның басқа
бір нысанға өзара ұқсастығы;

Олардың бір-бірінен
айырмашылығы мен қарама-
қарсылығы .
материалдық есте сақтау
ұзақтығына қарай

Ұзақ
Қысқа мерзімді мерзімді ес-
ес— материалды салыстырмалы
есте сақтау белгілі аз түрде Оперативті ес –
кезеңге шектеулі ес. қабылданған өзімізге керекті
Қысқа мерзімді ес материалды есте материалдарды
ұзақтығы үлкен емес сақтаудың
дер кезінде еске
(бірнеше секунд ұзақтығымен
немесе минут), бірақ және беріктігімен түсіру, есте сақтау
қазір ғана сипатталады. Ұзақ және қайта
қабылданған заттар мерзімді ес жаңғыртуды
мен құбылыстарды ақпаратты есте айтамыз.
дәл қайта жаңғырту сақтаудың ұзақ
үшін жеткілікті үрдіс. мерзіміне
есептеледі.
Ес өте күрделі процесс, оның өзі бірнеше жеке
процестерден тұрады. Бұлардың негізгілері: есте қалдыру,
қайта жаңғырту, ұмыту.

Есте қалдыру – мәліметті белсенді қайта
өңдеу, жүйелеу, жалпылау және оны теру
процестері.

Еріксіз есте
қалдыру адам алдына Арнайы ырықты есте
арнаулы мақсат қоймайды, қалдыру арнаулы тәсілдерді
есте қалдырудың арнаулы қажет етеді, оны тудыратын тиісті
тәсілдерін мотивтер болады.
пайдаланбайды .
Ес түрлері
үш негізгі
белгіге
байланыст
ы бөлінеді: Мақсат
Психикал
ық
қа
белсенділ қарай
іке қарай
Материалд
ы есте
сақтау
ұзақтығына
қарай
Сөздік— логикалық
ес— ойлауды есте
қалдыруда және қайта
Естің негізгі түрлерінің жіктемесі жаңғыртуда
Бейнелік ес- бұл аңғарылатын ес.
дүниедегі заттар мен Сөздік-логикалық естің
құбылыстардың бұрын мазмұны біздің ойымыз
қабылданылған болып табылады. Ойлау
бейнелерін есте сақтау тілсіз өмір сүрмейді
Қозғалыс ес — бұл әр Эмоциялық ес- бұл сондықтан да ес тек
және қайта жаңғырту.
түрлі қозғалыстар және бастан кешкен қана логикалық
Бейнелік ес көру, есту,
олардың жүйелерін сезімдердің есі. делінбей, сөздік-
сипай сезу, иіс, дәм
есте қалдыру, есте Жағымды немесе логикалық деп
болып бөлінеді. Көру
сақтау және қайта жағымсыз сезімдер ізсіз аталады.
және есту естері дұрыс
жыңғырту. Естің басқа жойылып кетпейді, ал Сөздік-логикалық есте
дамыған адамдардың
түрлеріне қарағанда белгілі жағдайда есте негізгі орынды екінші
бәрінде анық
естің осы түрі анық қалады және қайта сигнал жйесі атқарады.
аңғарылады, ал сипай
байқалатын адамдар жаңғыртылады. Естің осы түрі ғылыми
сезу, иіс және дәм
кездеседі. Кейбір Эмоциялық ес адамның қызметкерлерге,
естері кәсіби қызметтің
адамдар өзінде жеке басының жоғары оқу орындары
әр алуан түрлерімен
қозғалыс есінің қалыптасуына ықпал оқушыларына тән
байланысты (мәселен,
барлығын байқамайды. етеді. Ол бұрын бастан болып табылады.
тамақ өнеркәсібінің
Естің бұл түрінің кешкен сезімдерге Сөздік-логикалық есті
дегустаторларды
ерекше мәні зор, байланысты адамға өз меңгерген адам
немесе көру, есту
қозғалыс есі әр түрлі мінез-құлқын реттеп оқиғалардың мәнін,
орғандарынан
практикалық және отыруға мүмкіншілік қандай да болсын
айырылған адамдарда
еңбек дағдыларын береді. дәлелдеудің
байқалады).
қалыптастыру үшін логикасын, оқыған
негіз болып табылады. мәтіннің мәнін және
т.б. тез және дәл есте
қалдырады.
Ассоциацияның 3 түрі бар:

Іргелестік – бір- Қарама-
біріне іргелес қарсылық – бұл
жатқан заттар қарама-қарсы екі
мен құбылысты
құбылыстардың байланыстырады
біреуін қабылдаса .
екіншісі өзінен-өзі Ұқсастық
еске түсіреді. ассоциация – бұл
ұқсас сипатты екі
құбылысты
біріктіреді.
Онтогонез(грек. on –
табыс септігінің
жалғауы, ontos – нағыз,
нақты және генез) –
организмнің жеке дара
дамуы. Онтогенез ұрық
болып түзілуінен
бастап, тіршілігінің
соңына дейінгі барлық
өзгерістердің
жиынтығы. Онтогенез
терминін неміс биологы Геккель Эрнст (1834–1919)
Э.Геккель үсынған
Онтогенез
Эмбриондық Постэмбриондық

Зиготадан бастап Туылған сәттен
жұмыртқаны жарып бастап тіршілігін
шыққанға немесе жойғанға дейінгі
туылғанға дейінгі кезең.
кезең.
Эмбрион
дық даму
кезіндегі
өзгешелі
ктер.
Жануарларда Онтогенез процесін реттеуде жүйке
және эндокрин жүйелері маңызды рөл атқарады.

Гаструля
ция(1 -
бластула
,2-
гаструла
).
Адам онтогенезінің кезеңдерге бөлінуі
Кезендер Сатылар Фазалар
1.Ұрық пайда
Сперматозоидтардың, жұмыртқа
болғанға дейінгі 1. Сперматогенез 2. Овогенез
жасушасының пайда болуы
кезең
2. Дүниеге келгенге
1.Ұрықтық саты / а/ зигота б/ бөлшектену в/ бластула
дейінгі
ұрыктанғаннан-8 аптаға г/ гаструланың пайда болуы д/ гисто-
/антенаталдық/
дейін/ органогенез
кезең
3. Құрсақтағы бала
сатысы /9 аптадан -
өсу
дүниеге келгенге
дейін/
а/ нәрестенің дүниеге келуі б/ емізулі
4.Дүниеге
бала — 11 күннен 1-жас в/ сәби — 2-3
келгеннен кейінгі 1.Балалық шақ — 13-15
жаска дейін г/бөбек 4-6 жас д/
/постнаталдык/ жасқа дейін
бүлдіршін 7-11 жас е/ жеткіншек 11-
кезең
13 /12-15/ жас
а/ бозбала 14-20 /16-20/жас б/ жігіт
2.Жетілген шақ /жыныстық
/бойжеткен/ 21-35 жас в/орта жас-36-
жетілген кез/
50 жас г/ жігіт ағасы 51-60 жас
а/ қария 61—75 жас б/ егдеадам- 75-
З.Кәрілік шақ 90 жас в/ ұзак жасаушылар -90 —
артық г/ дүние салу
Онтогенез кезеңдері
Әр түрлі ағзалардың жұмыртқа жасушаларында сары уыз түрліше
жинақталуы мүмкін. Осыған орай, олардың 3 түрін ажыратады:

• сары уызы аз жеке цитоплазмада біркелкі таралған. Мұндай жұмыртқалар төменгі
изолецетал сатылы сүтқоректілерде, инетерілілерде кездеседі.
ьды
жұмыртқал
ар

• сары уызы ете көп және ол вегетативтік полюсінде орналаскан, ал анимальдық
телолецета полюсте сарыуыз болмайды. Бұндай жұмыртқалар былқылдакденелілерде,
қосмекенділерде, жорғалаушыларда және құстарда кездеседі.
льды
жұмыртқал
ар

• сары уызы жұмыртқаның ортасына орналасқан, ал цитоплазма оны қоршап жатады.
• Жұмыртқа жасушаларының түзілу (гаметогенез) құбылысында қоректік заттар -
центролеце сарыуыздың жинақталуымен қатар басқа да күрделі процестер жүреді. Мысалы,
тальды ооплазмалык сегрегация, гендердің амплификациясы, жұмыртқа жасушасының
полярлығы т.с.с.
жұмыртқал
ар
Адамның туғаннан кейінгі
жеке дамуында бірнеше
кезеңдерді ажыратылады.
1.Нәрестелік кезең.
2.Емшектік кезең.
3.Мектепке дейінгі сәбилік кезең.
4.Мектепке дейінгі естияр кезең.
5.Мектеп жасындағы ересек кезең.
6.Жасөспірімдік кезең.
7.Балғын жастық кезең.
8.Кемелденген кезең.
9.Мосқалдық кезең.
10.Қарттық кезең.
Іс-әрекет мақсатына байланысты ес

ырықты ырықсыз
Ырықсыз зейін
физиологиялық
Ырықты зейінде тұрғыдан барлау
қызығу орын алуы (ориентировочный)
тиіс. Бірақ ырықты рефлексінің жемісі
зейін де жанама, болып табылады.
дәнекерлі қызығуды Зейіннің бұл түрі
керек етеді. Мұнда жануарлар мен
адам істен шығатын адамдардың сыртқы
нәтижеге қызығады, ортамен
оны орындау үшін байланысында үлкен
күш жұмсайды. рөл атқарады.
Өйтпесе іс өнбейді, Ырықсыз зейін кез
күткен нәтиже келген тітіркендіргіш
Назарларыңызға рахмет

Ұқсас жұмыстар

Дамудың қауіпті кезеңдері

Реттелу кезеңдері

БАСТАПҚЫ КЕЗЕҢІ

Жүктілікпен байланнысты гипартензиялар

ОНТОГЕНЕЗ ТУРАЛЫ МӘЛІМЕТ

Онтогенез эмбрионизациясы

ЖҰМЫРТҚА КЛЕТКАСЫНЫҢ ҰРЫҚТАНУЫ

Дамуының қауіпті кезеңдері

Мүшелердің және мүшелер жүйелерінің туа біткен ақаулықтары

Онтогенездің эмбрионалдық кезеңі

Пәндер