Алматы облысы, Талғар ауданы жағдайында майбұршақ аурулардан қорғау шараларының жүйесі

Алматы облысының климаты негізінен континенттік. Қысы қоңыржай салқын. Қаңтар айындағы орташа температура солт. жазық бөлігінде - 10-16°С, оңтүстікте - 4-9°С. Жазы ыстық және қуаң. Шілде айының орташа температурасы солтүстігінде 25°С, оңтүстігінде 27°С. Бұл жазық өңірлерде жауын-шашынның орташа жылдық мөлш. 110-250 мм. Тау бөктерінің климаттық жағдайы жұмсақ. Қаңтар айының орташа температурасы - 5-9°С, жылымық жиі болып тұрады.

Шілде айының орташа температурасы тау бөктерінде 21-23°С, тау аңғарларында 19-22°С. Жауын-шашын тау бөктерінде 400-600 мм, тау аңғарларында 700-1000 мм. Облыс жерінде жауын-шашын негізінен көктем мен жаз айының басында жауады. Солт. өңірдің жазығы мен тау бөктерлерінде қар жамылғысының орташа қалыңд. 10-30 см, тау беткейлерінде 40-100 см. Балқаш және Алакөл жағалауларында бриз желі соғады.

Талғар ауданы агроклиматтық жағдайлары бойынша тексерілген территорияның негізгі бөлігі өте құрғақ тау алды ауданына, ал егіншіліктің шеткі оңтүстік бөлігі - құрғақ тау алды жазықтығына жатқызылады. Климаты континенталдылығымен ерекшеленеді.

Көктем қарқынды жылынуымен, қардың тез кетуімен және салыстырмалы ауа ылғалдылығының төмендеуімен сипатталады. Жаз мезгілі ыстық және құрғақ. Жауын-шашын 79, 1-127 мм түседі. Жауын нөсерлі сипатта болып, күн күркіреуімен жалғасады. Салыстырмалы ауа ылғалдылығы өте төмен. Қыркүйектің ауа температурасының біршама жылдам төмендеуі байқалады, яғни күз басталады . Қыркүйектің аяғында және қазанның басында бірінші ачяздар байқалады.

Бұл территорияда оңтүстік-шығыс бағыттағы шағын күшті желдер басым болады. Қатты желдер ( жылдамдығы 15м/сек жоғары) өте сирек болады. Климаттың топыраққа әсерлі тіптен жоғары және тура немесе жанама (өсімдіктер арқылы, геологиялық, гидрологиялық және геоморфологиялық факторлар) жолдармен байқалады.

Аболютті нүктелердің жоғарылауына қарай түсетін жауын- шашын мөлшерінің жоғарылауына байланысты тіктік табиғи зоналдық орын алады. Климаты өте құрғақ шөлді-дала аймағының топырақтары ашық қара-қоңыр топырақтармен, ал климаты сәл құрғағырақ тау алды аймағының топырақтары күңгірт қара-қоңыр топырақтармен көрсетілген.

Талғар ауданының территориясыың климаттық жағдайлары осында аудандастырылған дақылдарды өсіруге қолайлы. Жаз кезінде жеткіліксіз ылғалдылықты өсірілетін дақылдарды суарумен орнын толтырады.

Майбұршақ егіс көлемі жөнінен Қазақстанда көп емес, Алматы, Оңтүстік Қазақстан, Қарағанды және басқа да облыстардың шаруашылықтарында егіледі. Әр сортының ерекшеліктеріне байланысты майбұршақ дәнінде 30-52% белок, 17-27% май болады. 1кг майбұршақ дәнінде 1, 26 азық өлшемі бар. Бұл оның мал азығына бағалы екендігін көрсетеді. Майбұршақтың әрбір гектарынан 28-30 центнерге дейін өнім алынады.

Майбұршақтың сорттары: Алматы обылысында суармалы жерлерде Букурия және Казахстанская 200, Мерит, Оңтүсік Қазақстан облысында Казахстанская 200, Қарағанды облысында Альешеевский сорттары. Майбұршақтың астық тұқымдас дақылдардан кейін еккенде аңызды сыдыра жыртады. Одан кейін учаске тегістеледі, суарылады, тыңайтқыштар енгізеді. Сосын екі жеті өткесін топыраққа сәйкес тереңдікте айдалады.

Майбұршақты күздік бидайдан кейін ексе, жақсы өнім береді, ал оны сортаң жерге еккенде өнімі қатты төмендеп кетеді. Майбұршақ өсімдігін аурулардан, әрі түрлі зиянкестерден сақтау үшін мамандар бір жерге екі жыл қатар екпейді. Майбұршақты танапқа 5-6 жылдан соң қайта егуге болады.

Май бұршақ - бұршақ тұқымдас, бір жылдық өсімдік. Май бұршақ универсалды, тағамға, мал азығына, техникалық маңызы бар дақыл. Дәннің құрамында 30-45% белок, 30% крахмал, 20% май бар. Құрамында көп белогы, майы бар, белогы мал белогына жақын және қорытылуы сүт казеиніне жақын дақыл.

Негізгі шыққан жері, таралу, егілу аймақтары. Май бұршақтың отаны Оңтүстік-шығыс Азия, Қытайда соя 6000 жыл бұрын белгілі болған. Май бұршақ (соя) ертеден көптеген елдерде егіліп, пайдаланылып келген Үндістанда, Қытайда, Жапонияда, Вьетнамда, Азия елдерінде. Олар сояны негізгі тағам есебінде пайдаланып, одан белок, май, соя ұнын алып келген.

Фузариум

Ауру Hyphomycetales бұйрығынан шыққан Fusarium тұқымының жетілмеген саңырауқұлақтарынан туындайды. Ерте жұқтырған кезде көшеттерде субфамиллы тізе мен тамыр ұшының қызаруы байқалады. Олар көбінесе топырақ бетіне жетпей өледі. Зардап шеккен көшеттер нашар өседі, олардың жапырақтары сарыға айналады, тамырлары шіріп кетеді, сабақтарда қиындықтар пайда болады. Қашу өледі. Кейінірек жұқтырған өсімдіктерде жапырақтары мен қашу қурап қалады. Саңырауқұлақтар шығаратын токсиндердің қоңыр тамырлары сабақтар мен тамырлардың көлденең қимасында байқалады. Ылғалды ауа-райында сабақтардың түбінде конидиальды споруляцияның қызғылт жабыны пайда болады. Ауру гүлденудің басынан бұршақтың пайда болуына дейінгі кезеңде дамиды.

Инфекция көзі-өсімдік қалдықтары мен тұқымдар. Фузариумның дамуына топырақтың қышқылдығының жоғарылауы, ауылшаруашылық технологиясының төмендігі және жоғары температура ықпал етеді. Қорғау шаралары. Ауыспалы егіс, қышқыл топырақты әктеу, тұқымдарды зарарсыздандыру, өсімдіктердің дамуына оңтайлы жағдай жасау. Тамыр шірігіҚоздырғыштар-Fusarium, Pythium, Rhizoctonia, Thielaviopsis, Aphanomyces және т. б. ұрпақтарынан алынған қосымша саңырауқұлақтар. Жиі зақымданады проростки, олар буреют және өледі. У өскіндердің шіритін түбіртектері, семядоли, стебельки. Ересек өсімдіктер тамырлары мен сабақтарының түбінде өліп, өледі. Қоздырғыштар топырақта өсімдік қалдықтары мен тұқымдарда сақталады. Тамыр шіріктеріне қарсы қорғаныс шаралары фузариумдармен бірдей.

Антракноза

Қоздырғыштар-melanconiales тәрізді жетілмеген саңырауқұлақтар, colletotrichum тұқымдасы, бұршақ - C. lindemuthianum, Br. et Cav. Инфекция бүкіл вегетация кезеңінде жүреді. Көшеттер зақымданған кезде котиледон жапырақтары қоңыр-қызыл дақтармен жабылады, олардың ортасында жоғары ылғалдылық жағдайында қызғылт жастықшалар түрінде конидиальды спорация пайда болады. Жапырақтарда дақтар ұзартылған, қараңғы, ортасында біртіндеп жарқырайды. Сабақтарында қара жолақтар бар. Антракноз әсіресе бұршақтың пайда болу кезеңінде зиянды. Оларда күлгін шекарасы бар дөңгелек Дат-қызыл дақтар пайда болады.

Дақтардың ортасында спорация пайда болады. Саңырауқұлақтар бұршақ жапырақтарына еніп, тұқымдарды жұқтырады, оларда сарғыш немесе қоңыр түсті дақтар көрінеді. Патоген тұқымдармен және өсімдік қалдықтарымен сақталады. Қайта зарядтауды жаңбыр, жел, жәндіктер алып жүретін кондидиялар жүзеге асырады. 3 және антракнозадан қорғайтын қалқан тұқымдарды дәрілеуге, өсімдік қалдықтарын жоюға және аурудың күшті дамуы үшін фунгицидтерді қолдануға дейін азаяды.

Аскохитоз

Ауру жетілмеген Ascochyta pisi саңырауқұлақтарынан болады. Lib., A. pinoides Jones, A. pisicola Sacc. Sphaeropsidales бұйрығынан. Зақымданады жапырақтар, сабақтар, бұршақ тұқымы. Сонымен, бұршақ жапырақтарда, сабақтарда және бұршақтарда қара жиегі бар сары-қоңыр дақтар пайда болады. Дақтардың ортасында пикнидтер қара нүктелер түрінде орналасады

Патогеннің түріне байланысты аскохитоздың

3 түрі бөлінеді-

бозғылт,

қараңғы,

біріктірілген.

Тат

Бұршақ дақылдарындағы бұл ауруды Basidiomycetes класындағы саңырауқұлақтардың жоғары мамандандырылған түрлері тудырады. Бұршақ, бұршақ, Люпин, Ветчина, жасымықта бір фермадағы тот саңырауқұлақтары паразитке ұшырайды. Бұршақ пен дәрежеге әсер ететін патогендерде сүт түрлері аралық хост ретінде қызмет етеді.

Ұқсас жұмыстар

Жел эрозиясы

Ноқат дақылы

Майбұршақ

Экологиялық білім берудегі этикалық және эстетикалық проблемалар туралы ақпарат

Алматы облысының экологиялық жағдайы

Қазақстан Республиккасындағы қорықшалар

Ауыл шаруашылығы

Наурызым мемлекеттік табиғи қорығы - Қостанай облысы Науырзым және Әулиекөл аудандарында орналасқан мемлекеттік қорық

ОҚО, Сайрам ауданы, Көмешбұлақ ауылы жағдайында дәндік жүгері дақылынан жоғарғы өнім алудың технологиясын жасау

Станция негізгі міндеттері

Пәндер