Алматы облысы, Талғар ауданы жағдайында майбұршақ аурулардан қорғау шараларының жүйесі

Презентация қосу

Алматы облысы, Талғар ауданы жағдайында
майбұршақ аурулардан қорғау шараларының
жүйесі
Шілде айының орташа
Алматы облысының климаты негізінен температурасы тау бөктерінде 21-23°С,
континенттік. Қысы қоңыржай салқын. Қаңтар тау аңғарларында 19-22°С. Жауын-
айындағы орташа температура солт. жазық бөлігінде шашын тау бөктерінде 400-600 мм, тау
— 10-16°С, оңтүстікте — 4-9°С. Жазы ыстық және аңғарларында 700-1000 мм. Облыс
қуаң. Шілде айының орташа температурасы жерінде жауын-шашын негізінен
солтүстігінде 25°С, оңтүстігінде 27°С. Бұл жазық көктем мен жаз айының басында
өңірлерде жауын-шашынның орташа жылдық мөлш. жауады. Солт. өңірдің жазығы мен тау
110-250 мм. Тау бөктерінің климаттық жағдайы бөктерлерінде қар жамылғысының
жұмсақ. Қаңтар айының орташа температурасы — 5- орташа қалыңд. 10-30 см, тау
9°С, жылымық жиі болып тұрады. беткейлерінде 40-100 см. Балқаш және
Алакөл жағалауларында бриз желі
соғады.
Талғар ауданы агроклиматтық жағдайлары бойынша тексерілген территорияның негізгі бөлігі
өте құрғақ тау алды ауданына, ал егіншіліктің шеткі оңтүстік бөлігі – құрғақ тау алды
жазықтығына жатқызылады. Климаты континенталдылығымен ерекшеленеді.

Ауаның орташа жылдық температурасы 7,2-8,7құрайды, ал түскен жауын-шашынның
мөлшері көп емес – жылына 456-629 мм. Оңтүстіктен күшті жылы ауаның келуіне байланысты
жиі жылымық болады. Қар жамылғысының ең көп оңтүстік биіктігі орташа 32см-ден аспайды.

Көктем қарқынды жылынуымен, қардың тез кетуімен және салыстырмалы ауа
ылғалдылығының төмендеуімен сипатталады. Жаз мезгілі ыстық және құрғақ. Жауын-шашын
79,1-127 мм түседі. Жауын нөсерлі сипатта болып, күн күркіреуімен жалғасады.
Салыстырмалы ауа ылғалдылығы өте төмен. Қыркүйектің ауа температурасының біршама
жылдам төмендеуі байқалады, яғни күз басталады . Қыркүйектің аяғында және қазанның
басында бірінші ачяздар байқалады.
Бұл территорияда оңтүстік-шығыс бағыттағы шағын күшті желдер басым болады.
Қатты желдер ( жылдамдығы 15м/сек жоғары) өте сирек болады. Климаттың
топыраққа әсерлі тіптен жоғары және тура немесе жанама (өсімдіктер арқылы,
геологиялық, гидрологиялық және геоморфологиялық факторлар) жолдармен
байқалады.
Аболютті нүктелердің жоғарылауына қарай түсетін жауын- шашын мөлшерінің
жоғарылауына байланысты тіктік табиғи зоналдық орын алады. Климаты өте құрғақ
шөлді-дала аймағының топырақтары ашық қара-қоңыр топырақтармен, ал климаты сәл
құрғағырақ тау алды аймағының топырақтары күңгірт қара-қоңыр топырақтармен
көрсетілген.

Талғар ауданының территориясыың климаттық жағдайлары осында
аудандастырылған дақылдарды өсіруге қолайлы. Жаз кезінде жеткіліксіз
ылғалдылықты өсірілетін дақылдарды суарумен орнын толтырады.
Майбұршақ егіс көлемі жөнінен Қазақстанда көп емес, Алматы, Оңтүстік Қазақстан, Қарағанды
және басқа да облыстардың шаруашылықтарында егіледі. Әр сортының ерекшеліктеріне
байланысты майбұршақ дәнінде 30-52% белок, 17-27% май болады. 1кг майбұршақ дәнінде 1,26
азық өлшемі бар. Бұл оның мал азығына бағалы екендігін көрсетеді. Майбұршақтың әрбір
гектарынан 28-30 центнерге дейін өнім алынады.

Майбұршақтың сорттары: Алматы обылысында суармалы жерлерде Букурия және
Казахстанская 200, Мерит, Оңтүсік Қазақстан облысында Казахстанская 200, Қарағанды
облысында Альешеевский сорттары. Майбұршақтың астық тұқымдас дақылдардан кейін
еккенде аңызды сыдыра жыртады. Одан кейін учаске тегістеледі, суарылады, тыңайтқыштар
енгізеді. Сосын екі жеті өткесін топыраққа сәйкес тереңдікте айдалады.
Майбұршақты күздік бидайдан кейін ексе, жақсы өнім береді, ал оны сортаң жерге еккенде
өнімі қатты төмендеп кетеді. Майбұршақ өсімдігін аурулардан, әрі түрлі зиянкестерден сақтау
үшін мамандар бір жерге екі жыл қатар екпейді. Майбұршақты танапқа 5-6 жылдан соң қайта
егуге болады.
Май бұршақ – бұршақ тұқымдас, бір жылдық өсімдік. Май бұршақ универсалды,
тағамға, мал азығына, техникалық маңызы бар дақыл. Дәннің құрамында 30-45%
белок, 30% крахмал, 20% май бар. Құрамында көп белогы, майы бар, белогы мал
белогына жақын және қорытылуы сүт казеиніне жақын дақыл.

Негізгі шыққан жері, таралу, егілу аймақтары. Май бұршақтың
отаны Оңтүстік-шығыс Азия, Қытайда соя 6000 жыл бұрын белгілі
болған. Май бұршақ (соя) ертеден көптеген елдерде егіліп,
пайдаланылып келген Үндістанда, Қытайда, Жапонияда, Вьетнамда,
Азия елдерінде. Олар сояны негізгі тағам есебінде пайдаланып, одан
белок, май, соя ұнын алып келген.
Фузариум
Ауру Hyphomycetales бұйрығынан шыққан Fusarium тұқымының жетілмеген саңырауқұлақтарынан
туындайды.Ерте жұқтырған кезде көшеттерде субфамиллы тізе мен тамыр ұшының қызаруы
байқалады. Олар көбінесе топырақ бетіне жетпей өледі. Зардап шеккен көшеттер нашар өседі,
олардың жапырақтары сарыға айналады, тамырлары шіріп кетеді, сабақтарда қиындықтар пайда
болады. Қашу өледі. Кейінірек жұқтырған өсімдіктерде жапырақтары мен қашу қурап қалады.
Саңырауқұлақтар шығаратын токсиндердің қоңыр тамырлары сабақтар мен тамырлардың көлденең
қимасында байқалады. Ылғалды ауа-райында сабақтардың түбінде конидиальды споруляцияның
қызғылт жабыны пайда болады. Ауру гүлденудің басынан бұршақтың пайда болуына дейінгі кезеңде
дамиды.

Инфекция көзі-өсімдік қалдықтары мен тұқымдар. Фузариумның дамуына топырақтың
қышқылдығының жоғарылауы, ауылшаруашылық технологиясының төмендігі және жоғары температура
ықпал етеді.Қорғау шаралары. Ауыспалы егіс, қышқыл топырақты әктеу, тұқымдарды зарарсыздандыру,
өсімдіктердің дамуына оңтайлы жағдай жасау.Тамыр шірігіҚоздырғыштар-Fusarium, Pythium,
Rhizoctonia, Thielaviopsis, Aphanomyces және т. б. ұрпақтарынан алынған қосымша саңырауқұлақтар.Жиі
зақымданады проростки, олар буреют және өледі. У өскіндердің шіритін түбіртектері, семядоли,
стебельки. Ересек өсімдіктер тамырлары мен сабақтарының түбінде өліп, өледі.Қоздырғыштар
топырақта өсімдік қалдықтары мен тұқымдарда сақталады. Тамыр шіріктеріне қарсы қорғаныс
шаралары фузариумдармен бірдей.
Антракноза
Қоздырғыштар-melanconiales тәрізді жетілмеген саңырауқұлақтар, colletotrichum тұқымдасы,
бұршақ - C. lindemuthianum, Br. et Cav.Инфекция бүкіл вегетация кезеңінде жүреді. Көшеттер
зақымданған кезде котиледон жапырақтары қоңыр-қызыл дақтармен жабылады, олардың
ортасында жоғары ылғалдылық жағдайында қызғылт жастықшалар түрінде конидиальды
спорация пайда болады. Жапырақтарда дақтар ұзартылған, қараңғы, ортасында біртіндеп
жарқырайды. Сабақтарында қара жолақтар бар. Антракноз әсіресе бұршақтың пайда болу
кезеңінде зиянды. Оларда күлгін шекарасы бар дөңгелек Дат-қызыл дақтар пайда болады.

Дақтардың ортасында спорация пайда болады.Саңырауқұлақтар бұршақ
жапырақтарына еніп, тұқымдарды жұқтырады, оларда сарғыш немесе
қоңыр түсті дақтар көрінеді. Патоген тұқымдармен және өсімдік
қалдықтарымен сақталады. Қайта зарядтауды жаңбыр, жел, жәндіктер
алып жүретін кондидиялар жүзеге асырады.3 және антракнозадан
қорғайтын қалқан тұқымдарды дәрілеуге, өсімдік қалдықтарын жоюға
және аурудың күшті дамуы үшін фунгицидтерді қолдануға дейін азаяды.
Аскохитоз
Ауру жетілмеген Ascochyta pisi саңырауқұлақтарынан
болады. Lib., A. pinoides Jones, A. pisicola Sacc.
Sphaeropsidales бұйрығынан. Зақымданады жапырақтар,
сабақтар, бұршақ тұқымы. Сонымен, бұршақ
жапырақтарда, сабақтарда және бұршақтарда қара жиегі
бар сары-қоңыр дақтар пайда болады. Дақтардың
ортасында пикнидтер қара нүктелер түрінде орналасады

Патогеннің түріне байланысты аскохитоздың
3 түрі бөлінеді-
бозғылт,
қараңғы,
біріктірілген.
Біртекті қоздырғыштарда уре-достадия
Тат (жаздың ортасында) ең зиянды. Уре-допула
Бұршақ дақылдарындағы бұл ауруды қызғылт-қоңыр, ұнтақ, споралар қайта
Basidiomycetes класындағы зарядтауға әкеледі. Соңына қарай өсіп-өну
саңырауқұлақтардың жоғары пустулы айналады, қара-қоңыр, дерлік қара
мамандандырылған түрлері тудырады. жылғы түзілген, олардың біржасушалы
Бұршақ, бұршақ, Люпин, Ветчина, ағзалардан пайда болуының телиоспор.
жасымықта бір фермадағы тот Қатты зақымданған жапырақтар сарғаяды
саңырауқұлақтары паразитке және кебеді. Бұршақ пен шенде ауру
ұшырайды. Бұршақ пен дәрежеге әсер уредопустулдың пайда болуынан
ететін патогендерде сүт түрлері басталады және жоғарыда сипатталғандай
аралық хост ретінде қызмет етеді. жалғасады.
Ұндық шық

Қоздырғышы-Erysiphe communis Grev-жоғары
мамандандырылған. Жапырақтарда, сабақтарда, бұршақтарда
алдымен ақ өрмекші, кейінірек ұнтақты жабын пайда болады.
Вегетациялық кезеңнің соңында жеміс денелері пайда болады —
қыста сақталатын клейстотеция. Көктемде олардан алғашқы
инфекцияны тудыратын сөмкелер босатылады. Екінші инфекция
конидиямен жүзеге асырылады. Аурудың дамуы құрғақ және
ыстық ауа-райында күшейеді.
Пероноспороз
Қоздырғышы-Oomyce-tes класындағы Peronospora manshurica Sydow, көбінесе
сояға әсер етеді. Аурудың 2 түрі бар: жалпы диффузды және жергілікті немесе
жергілікті. Кезінде диффузном өсімдіктер угнетены нашар облиствены, жапырағы
ұсақ.

Маталар қоңыр түсті, жарылып кетеді, жапырақтарда хлоротикалық дақтар
пайда болады. Жапырақтардың астыңғы жағында киізден жасалған сұр-
күлгін жабын бар. Аурудың бұл ағымы тұқым инфекциясы кезінде және
өсіп шыққан ооспоралардан көшеттерді жұқтырған кезде байқалады.
Майбұршақты аурулардан қорғау іс шарасы

Бұршақты татқа қарсы қорғаудың негізгі әдістері:
ауруға төзімді сорттарды егу, олардың ішінде Стандартты 2,
Капитал, өнімді, майлы дақылдар және басқалар;
жақын жерде және тікелей бұршақ өсетін жерде арамшөптерді
жою, әсіресе инфекцияның аралық қожайыны — сүт сүті;
топырақты зябльмен жырту; егудің мерзімінен бұрын мерзімі;
бақылаудың химиялық әдістерінен фунгицидтермен уақтылы
емдеуді ажыратуға болады, атап айтқанда 1% Бордо сұйықтығы
немесе арнайы цинеб ұнтағы, оны жинау басталғанға дейін бір
айдан кешіктірмей 1 га-ға 5-7 кг құрайды.

Ұқсас жұмыстар

Жел эрозиясы

Ноқат дақылы

Экологиялық білім берудегі этикалық және эстетикалық проблемалар туралы ақпарат

Майбұршақ

Алматы облысының экологиялық жағдайы

Қазақстан Республиккасындағы қорықшалар

Ауыл шаруашылығы

Наурызым мемлекеттік табиғи қорығы - Қостанай облысы Науырзым және Әулиекөл аудандарында орналасқан мемлекеттік қорық

ОҚО, Сайрам ауданы, Көмешбұлақ ауылы жағдайында дәндік жүгері дақылынан жоғарғы өнім алудың технологиясын жасау

Станция негізгі міндеттері

Пәндер