Картопты тасымалдау ерекшеліктері

Презентация қосу

«ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУШІ УНИВЕРСИТЕТІ»

Тақырыбы: Картоп. Өнімді сақтау, тасымалдау

Қабылдаған: Қалықбай Н
Орындаған: Мұқан А
Тобы: ТПП -305
Жоспар

І Кіріспе

ІІ Негізгі бөлім

а) Картоп дегеніміз не ?

в) Картопты сақтау және тасымалдау

ІІІ Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер
Картоп- картофель (немісше
Kartoffel), түйнекті алқа, ақтүйнек (
лат. Solanum tuberosum ) – алқалар
тұқымдасына жататын көп жылдық
дақыл.
150-ге жуық түрі белгілі.
Бір жылдық дақылдық негізінен, 2
жақын түрге бөлінеді.
Анд картобы (andіgenum) Колумбия,
Эквадор, Перу, Боливия және
Аргентинада өседі.
Чили (Еуропа) Картобы (tuberosum)
климаты қолайлы елдерде өседі.
Қазақстанға Еуропадан әкелінген,
республиканың барлық
аймақтарында өсіріледі.
Жарықсүйгіш, ылғалсүйгіш (әсіресе,
гүлдеу және түйнектүзілу кезінде),
суыққа төзімді дақыл.
Оңтүстік Америкадан Еуропаға 1565 жылы әкелінген. Ең алғаш Франция
ханшайымы Мария-Антуанетта картопты насихаттау үшін оның гүлін
шанына қыстырған екен. Бұл сәндік король сарайы қызметкерлерінің
барлығына лезде мода болып, кеңінен тараған. Осыдан кейін Францияда
картоп өсіру қолға алынады. Тіпті король ХVІ Людовик картопты кеңірек
наихаттау мақсатында қала маңындағы өз бақшасына тек қана картоп
отырғызып, оны күзетуді бұйырды. Бір қызығы: картоп ұрлаушыларды тек
қана айыптап, «ұрыларды ұстамауға» міндеттейді. Бұл әрекет картоптың
сол елде кең таралуына қолайлы жағдай туғызған. Картоптың отаны Чили
болып саналады. 1560 жылдары Испанияға әкелінген картоп кейін Еуропа
мен Азияға таралады. Ал Ресейге ол І Пертдің ұсынуы бойынша 1765 жылы
әкелінген. Қазіргі заманда дүние жүзінің бырлық елдерінде егіледі.
Күтімі
Картопты вегетативтік тәсілмен, картоптың түйіндері
арқылы көбейтеді. Картопты бірнеше бөліктерге бөліп,
5-10 см тереңдікке егеді. Егілген түйіндер өну үшін, 15-
20 °C температурада ұстау қажет. Ал сабағының өсуіне,
жапырақтардың өсіп шығуы мен гүлдеуі үшін 16-22 °C
температура жеткілікті. Картоп гүлдеу кезінде және түйін
салу кезінде суды көп мөлшерде қажет етеді. Дегенмен,
судың шамадан артық болуы да картопқа зиян.
Картоптан көп өнім алу үшін, сабағын топыраққа көміп 2-
3 рет түптеу қажет. Картоптың жер бетіне өсіп шығуы
үшін және гүлдеу, түйін салу уақытында өте көп
тыңайтқыш пайдаланылады. Мысалы, 1 гектар жерден
өсіп шыққан 200-250 ц картопқа 100-175 кг азот, 40-50 кг
фосфор және 140-230 кг калий жұмсалады. Сонымен
қатар қопсыту жұмыстарын жиі жүргізу керек.
Сақтау
Картоптың қыста қаншалықты
жақсы сақталатындығы тек
әртүрлілікке және сақтау
жағдайларына ғана емес,
сонымен қатар жинауға да
байланысты.Картопты сақтау
үшін жинау 25 тамыздан кейін
басталады. Ауа температурасы
15 - 20 °С болған кезде жылы,
құрғақ ауа-райында жақсы.
тазалауды кешіктірмеу керек-
егер топырақ температурасы 7
°С-тан төмен болса, түйнектер
кейбір қоректік заттарды
жоғалтады және нашар
сақталады. Күзгі жылу егін үшін
де қауіпті: картоп жаңа қашу
мен балаларды шығара
бастайды, яғни ол қоректік
заттардың бір бөлігін
жоғалтады.
Картопты сақтаудың орташа оңтайлы
температурасы 2-3 °C. Алайда, әртүрлі
сорттар үшін ол әртүрлі болуы
мүмкін.Мысалы, Берлихинген, Бородянский
қызғылт, Приекулский ерте, Фаленский
сорттары 1,5–2°C температурада жақсы
сақталады. ауысым, Жарық, Темп,
Лошицкий, Домодедовский – 2 - 3 °C. Лорх,
үстел 19, Гатчинский, Любимец, Петровский
– 3 - 4 °C.Егер қатты аязда жертөледегі
температура кенеттен рұқсат етілген
мәндерден төмендей бастаса, картопты
сабанмен, қырынумен, бөренемен немесе
төсенішпен жабу керек.
Шикі картопты жаппай тасымалдау шарттары
Көлік құралын картопқа тиеу кезінде тіркеме +13 градус
Цельсий температурасын ұстап тұруы керек.Егер картопты
жүктеу кезінде тіркеме ішіндегі температура қажетті
деңгейден төмен түссе, тасымалдауды бастамас бұрын
оның қажетті деңгейін орнату қажет.Шикі картоп тіркеменің
ішінде болған кезде тіркеменің ішіндегі температураның
белгіленген температурадан +1/-1 градус Цельсий
ауытқуына жол беріледі.Шикі картопты тасымалдау кезінде
әр 4 сағат сайын, 30 минут ішінде тіркемеге таза ауа
ағынын қамтамасыз ету қажет.Тасымалдаудың бірінші
күнінен бастап тіркемедегі ауаның ішкі айналымын 24 сағат
бойы қамтамасыз ету қажет. Тасымалдаудың бірінші
тәулігінде сағатына бір айналым жүргізу қажет;
тасымалдаудың екінші тәулігінен бастап әрбір 24 сағат үшін
тіркемедегі ауа айналымының кемінде 5 циклі жүргізілуге
тиіс. Тіркеме ішінде конденсация пайда болған жағдайда
(төбеде, қабырғада, тікелей картоппен) ауа айналымы
циклдарының санын сағатына 1 циклге дейін арттыру
арқылы ауа айналымын күшейту қажет.
Тасымалдауға
қойылатын талаптар.
Негізінде, картопты
жеткізу үшін арнайы
ережелерді сақтау
қажет емес. Алайда,
картопты ерте
тасымалдаудың шекті
мерзімі 14, ал кеш-20
күн екенін есте ұстаған
жөн. Сондықтан алыс
өңірлерге тасымалдаған
кезде барынша
жеделдікке қол жеткізу
үшін бағытты мұқият
пысықтау қажет.
Картопты тасымалдау ерекшеліктері
Жүктің сипаттамасы. Картоп-бұл көбінесе маусымдық жүк. Жаңадан
жиналған өнім санитарлық ережелер мен температура режимін қатаң
сақтауды қажет етпейді. Бірақ жыл бойы қоймалардан сауда нүктелеріне
жеткізілетін жуылған картоп азық-түлік тасымалдау ережелерін сақтауды
талап етеді.Автомобильге қойылатын талаптар. Картопты кез-келген
көлікпен тасымалдауға болады. Шағын партиялар Газельге
орналастырылады. Торлардағы жуылған оралған картоп көбінесе
Тоңазытқыш қондырғысымен жабдықталған арнайы вагонға жеткізіледі.
Жаңа жиналған өнім борттық жүк машиналарында тасымалданады.
Ерекше жағдай — қыста картопты тасымалдау. 5 градустан төмен
температурада өнім қатып, нашарлайды, сондықтан изотермиялық көлік
немесе өте жақсы оқшауланған дене қажет.Тиеуге/түсіруге қойылатын
талаптар. Өнімнің қай контейнерге жеткізілетіні үлкен маңызға ие.
Картопты сөмкелерде тасымалдау жаппай тасымалдау үшін әлдеқайда
қолайлы. Өйткені, қолмен шелектермен тиеу жүргізілсе де, көкөністердің
1 м-ден астам биіктіктен құлауына жол бермей, өнім жеткізу кезінде
инертті материалдардың сапасына ие болады. Яғни, картоп өз
салмағының астына құйылады, бұрылыстарда бортқа соғылады және
жолға түседі.Тасымалдауға қойылатын талаптар. Негізінде, картопты
жеткізу үшін арнайы ережелерді сақтау қажет емес. Алайда, картопты
ерте тасымалдаудың шекті мерзімі 14, ал кеш-20 күн екенін есте ұстаған
жөн. Сондықтан алыс өңірлерге тасымалдаған кезде барынша жеделдікке
қол жеткізу үшін бағытты мұқият пысықтау қажет.
Қорытынды
Картоп - (нем. Kartoffel ) — алқа тұқымдасына
жататын көп жылдық дақыл. Картоптың 150-ге жуық
түрі белгілі..Картоп жарықсүйгіш, ылғалсүйгіш
(әсіресе, гүлдеу және түйнек-түзілу кезінде), суыққа
төзімді дақыл. Картоптың биіктігі 40 — 80 см, кейде
150 см-ге дейін жетеді. Картоп түйнегінде 23,7%
құрғақ зат болады, оның ішінде: 17,5% крахмал, 0,5%
қант, 1 — 2% белок, 1%-ке жуық минералды тұздар, С,
Вр В2, В6, РР, К витаминдері бар. Казақстанда
картоптың 20-дан астам сорттары аудандастырылған
(оның ішінде 10-ы жергілікті селекциядан шыққан), 1
га-дан орта есеппен 100 — 200 ц өнім түседі. Картоп
B1, B2, B6, PP және C дәрумендерінің бай көзі болып
табылады. Оның құрамында сондай-ақ белок және
көмірсулар, кальций, калий, фосфор және магний
бар.Картоп тағам, мал азығы және өнеркәсіпте
техникалық шикізат ретінде пайдаланылады.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Құлжабаева Г.Ә.;«Өсімдіктер әлемі» оқу-
әдістемелік кешені, Көкөністер: Дидактикалық
материал.- Алматы, 2011.
2. Долинов Н. В.: Картоыель хранение и
перевозка Артишок, 2008

Ұқсас жұмыстар

Картоптың халық шаруашылығындағы маңызы және таралуы

Вегетативті көкөністерді сақтау ерекшеліктері

КРАХМАЛ АЛУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Тамыр түйнектілерді және балауса картопты сараптау

Картоп зиянкестерімен күресу шаралары

Тамақ өндірісіндегі биотехнология

Пәндер