Өзге айналым капиталы

Пәні: Экономика және өндірісті ұйымдастыру

Орындаған: Ыбрай Қадыржан

Тобы: ИП-17-5К-1

Оқытушысы: Айдарова А. Д.

Қазақстан республикасының ғылым және білім министрлігі М. ӘУЕЗОВ

АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН УНИВЕРСИТЕТІ

КӘСІПОРЫННЫҢ АЙНАЛЫМ КАПИТАЛЫ

Айналым капиталы

дегеніміз не?

Айналым капиталы (айналым қаражаты) - кәсіпорын капиталының өзінің ағымдағы активіне салынған бөлігі. Айналым капиталы - кәсіпорын капиталының өзінің ағымдағы активіне салынған бөлігі. Айналым капиталының мүліктік элементтері әрбір өндірістік циклде тұтынылады. Ол өзінің табиғи нысанын толықтай жоғалтады, сондықтан жасалған өнімнің құнына толықтай енгізіледі.

Айналым капиталыныңқұрамына:

еңбек заттары (шикізат, материал, отын және т. б. )

кәсіпорын қоймасындағы даяр өнім

қайта сатуға арналған тауар

ақшалай қаражат және есептердегі қаражат

Айналым капиталының мәні - ұдайы өндірістік процестердің қажеттілігін қамтамасыз етудегі экономикалық ролімен анықталады.

Айналым капиталын жоспарлау, есептеу және

талдау практикасында

келесі белгілер бойынша топтастырылады:

өндірістік айналым қоры (құрал-жабдық) және айналыс қоры

нормаланатын айналым капиталы және нормаланбайтын қарыз капиталы

меншік айналым капиталы және қарыз айналым капиталы

абсолютті өтімді қаражат, жылдам сатылатын айналым қаражаты, баяу сатылатын айналым қаражаты

салу тәуекелі барынша аз айналым капиталы, салу тәуекелі шамалы айналым капиталы, салу тәуекелі орташа айналым капиталы, салу тәуекелі жоғары айналым капиталы

енбек құралы (шикізат, материал, отын, аяқталмаған өндіріс және т. б. ), даяр өнім мен тауар, есептердегі ақшалай қаражат пен құрал-жабдық

Өндіріс процесіндегі функционалдық рөліне байланысты:

Өндірістік айналым қоры(өндіріс саласындағы және өндіріс процесіндегі айналым қаражаты)

Өндірістік запас: шикізат, негізгі материал, сатып алынатын жартылай фабрикат, қосалқы материал, арзан бағалы және тозғыш зат;

Өндіріс процесіндегі құрал-жабдық: аяқталмаған құрылыс, меншікті өндіріс жартылай фабрикат, алдағы кезеңнің шығысы.

Өндірістік запас

Шикізат

Негізгі материал

Арзан бағалы және тозғыш зат

Қосалқы материал

Сатып алынатын жартылай фабрикат

Айналым қаражатының топтары

Енгізілетін қаражаттың құрамы

Ең өтімді актив

Ақшалай қаражат:

касса;

есеп айырысу шоты;

валюталық шот;

өзге де ақшалай қаражат;

Қысқа мерзімді қаржы салымдары

Жылдам сатылатын актив

Жөнелтілген тауар

Дебиторлық берешек:

тауар, жұмыс, қызмет үшін

алынған вексель бойынша

еншілес кәсіпорындармен

бюджетпен

қызметкерлермен өзге операциялар бойынша

өзге дебиторлармен

Өзге айналым капиталы

Баяу сатылатын актив

Алдағы кезеңде шығысы шегерілген запас және сатып алынған құндылық бойынша ҚҚА

Айналым қаражатының өтімділік дәрежесі

бойынша құрамы мен құрылымы

Айналыс қор ( айналыстың айналым қаражаты) :

Сатылмаған өнім: кәсіпорын қоймасындағы, алайда әлі төленбеген даяр өнім, қайта сатуға арналған тауар.

Ақшалай қаражат: касса, есеп айырысу шоты, валюталық шот, бағалы қағаз, өзге ақшалай қаражат, басқа кәсіпорындармен және ұйымдармен есеп айырысу.

Кәсіпорынның айналым қаражатына қажеттілігі мына факторларға

Айналым капиталының айналымдылығын бағалау үшін мына көрсеткіштер пайдаланылады:

Нормативэл = (Оэл/Тд) *Нэл Нэл - элемент бойынша меншікті айналым қаражатының нормативі Оэл- осы элемент бойынша кезеңдегі айналым Тд - кезеңнің күнмен есептелген ұзақтығы

Айналым қаражатының жекелеген элементінің нормативін есептейтін жалпы формула: