Берілістер: фрикциялық берілістердің түрлері, сипаттамасы және тиімділігі

Қазақстан Республикасы білім және ғылым минстрлігі

Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды Мемлекеттік Университеті

БЕРІЛІСТЕР

Орындаған: Сарыбай Сандуғаш Талғатқызы

Тобы: ТФП-219

Тексерген: Асетова Лаура Серікқызы

Жоспар:

1. Берілістер дегеніміз не?

2. Берілістердің негізгі көрсеткіштері.

3. Фрикциялық берілістер және вариаторлар.

4. Фриқциялық берілістердің түрлері

5. Фрикциялық берілістердің артықшылықтары мен кемшіліктері

6. Фрикция берілісінің тиімділігі

7. Мүшелер кіндік сызықтары айқасатын механизмдер

Беріліс - қозғалысты (әдетте айналмалы қозғалысты) жетекші элементтен (мысалы, автомобиль қозғалтқышы) жетектелуші элементке (мысалы, автомобиль доңғалағы) жеткізуге арналған механизм. Беріліс арқылы: әр түрлі жетектерде жылдамдықтарды арттыруға (немесе азайтуға) ; жылдамдықтарды сатылы немесе сатысыз реттеуге; қозғалыс бағыттарын өзгертуге; бір қозғалтқышпен бірнеше механизмдерді қозғалысқа келтіруге; күш пен айналдыру моментін өзгертуге; қозғалыс түрлерін өзара түрлендіруге болады.

Гипоидтық беріліс

Берілістің негізгі сипаттамалары: берілетін күштер мен бұраушы моменттер, бұрыштық жылдамдық, жетектелуші буын (қозғалыстағы) мен жетектегі буынның жылдамдықтарының қатынасы (беріліс саны), пайдалы әсер коэфициенті.

Шынжырлы беріліс

Беріліс механикалық, гидравликалық, пневматикалық және электрлік болып ажыратылады. Механикалық беріліс іліністі (тісті беріліс, шынжырлы беріліс, бұралаңды беріліс т. б. ) және үйкелісті (белбеулі беріліс, фрикциялы беріліс, т. б. ) пайдалануға негізделген. Олар беріліс қатынасы тұрақты немесе өзгермелі, қуаты шағын және орташа жетектерде, сондай-ақ, станоктардың, автомобильдердің, тракторлардың, беріліс қораптары мен вариаторларында қолданылады.

Гидравликалық беріліс пен электрлік беріліс үлкен қуатты жеткізуге мүмкіндік береді. Мұндай берілістер техниканың әр түрлі саласында, әсіресе, ауыр көлік машиналарының жетектерінде қолданылады. Пневматикалық беріліс шығар жердегі буынның айналу жиілігі үлкен болған жағдайда (мысалы, ішкі бетті ажарлауыш станоктарда 3 айн. /мин-қа дейін жетеді) пайдаланылады. Техника мен өндірісте, көбінесе, электромеханикалық, гидропневматикалық сияқты аралас беріліс қолданылады.

Айналатын біліктердің (дискілердің) жұмыс беттері арасындағы үйкеліске байланысты бір біліктен екіншісіне қозғалу берілетін берілістер фрикциялық деп аталады.

Негізгі түсініктер. Фрикциялық берілістердің жіктелуі.

Фрикциялық берілістер екі білікшеден тұрады: жетекші 1 және жетекші 2, олар бір-біріне қарсы күшпен басылады (суретте - көрсетілген), осылайша роликтердің жанасу нүктесіндегі Ff үйкеліс күші берілген перифериялық айналу күші үшін жеткілікті болады.

Ff ≥Ft

Бұл жағдай фрикция берілісінің жұмыс қабілеттілігінің шарты болып табылады.

Бұл жағдайдың бұзылуы роликтердің сырғуына және тез тозуына әкеледі.

Бір мүшеден екінші мүшеге қозғалысты беру әдістері бойынша беріліс механизмдер бөлінеді:

- фрикционды (таспа беріліс, үйкеліс муфтасы) ;

Цилиндрлі

Конустық

Шоқша түрлі катоктармен

Мүшелер кіндік сызықтары (ось) өзара орналасқан мүмкін болу:

параллельді,

- қиылысып,

- айқасатын.

ілініс (шынжырлы, тісті) .

Қарапайым механизм екі қозғалмалы және бір қозғалмайтын мүшелерден тұрады, оны саты деп атайды.

Фрикциялық тісті доңғалақтың артықшылықтары мен кемшіліктері.

Фрикциялық берілістердің артықшылықтары:

Дизайндың қарапайымдылығы.

Жұмыс органдарының қарапайым формасы (білікшелер) .

Салыстырмалы түрде арзан.

Жұмыстың тегістігі және шуылсыздығы, оның ішінде жоғары жылдамдықта.

Тісті берілістер коэффициентін және қозғалыс кезінде беріліс қорабын тоқтаусыз қадамсыз реттеу мүмкіндігі.

Шамадан тыс жүктеме кезінде тайып кету мүмкіндігі, яғни үйкелісті беріліс қорабы, қымбат қондырғылар мен машина бөлшектерін күтпеген шамадан тыс жүктемелер кезінде істен шығудан сақтайтын механикалық қауіпсіздік құрылғысының функциясын орындай алады.

Фрикциялық берілістердің кемшіліктері:

Дизайнды қиындататын арнайы қысқыш құрылғыларды қолдану қажеттілігі.

Біліктер мен мойынтіректерге ауыр жүктеме, күштің әсерінен, бұл біліктер мен осьтердің көлемін ұлғайтуды, сондай-ақ күшейтілген мойынтіректер мен мойынтіректерді қолдануды талап етеді. Фрикциялық тісті доңғалақтың бұл кемшілігі көбінесе көп қуат беру мүмкіндігін шектейді және беріліс қорабын ауыр етеді.

Роликтің сырғуына байланысты беріліс коэффициенті сәйкес келмейді. Фрикция берілісіндегі сырғанау біліктердің беткі қабаттарының серпімді деформацияларымен, беттердің тозуымен, қысым құрылғыларының әлсіреуімен және роликтердің жұмыс бетіндегі үйкеліс коэффициентінің өзгергіштігімен байланысты.

Сырғанауға байланысты шығыршықтардың жұмыс беттерінің тозуы, сырғанау кезінде олардың бұзылу мүмкіндігі (таз дақтардың пайда болуы) .

Берілмеген қуат (ашық беріліс - 10-20 кВт дейін; жабық - 200-300 кВт дейін) ;

Ашық берілістер үшін салыстырмалы түрде төмен тиімділік;

Қуатты ашық беріліс үшін перифериялық жылдамдық аз (7 - 10 м / с) ;

Үйкелістің үлкен шығындары.