Мойын бұлшықеттері

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ТАҚЫРЫБЫ:
«Бас пен мойын
бұлшықеттері»
ЖОСПАР:

1.Кіріспе
2.Негізгі бөлім
2.1. Бас бұлшықеттері
2.2. Мойын бұлшықеттері
3.Қорынытынды
Бұлшықеттер туралы ілім- МИОЛОГИЯ

Адам денесінің әрбір бұлшықеттері,
құрылысына және атқаратын
қызметтеріне байланысты: ерікті
көлденең жолақты және еріксіз бірыңғай
салалы бұлшықеттерге бөлінеді.
Бұлшықеттердің қызметы.
Бұлшықеттердің қызметы
жиырылғыштығы болып
табылады.
Бір бұлшықеттің өзі бірде
антагонист, бірде синергист
ретінде қимылдауы мүмкін.
Бұлшықеттің негізгі топтары :

1. Бас пен мойын бұлшықеттері
2. Тұлға бұлшықеті
3. Арқа бұлшықеті
4. Көкірек бұлшықеті
5. Қол және аяқ бұлшықеті
Бас бұлшықеті

Шайнау Ымдау
бұлшықеті бұлшықеті
Төменгі жақ
сүйекке бекінген. Бұлшықеттеріні
Бұлшықеттер ң бір шеті
жиырылғанда сүйектерге,
төменгі жақ екінші шеті
сүйек қозғалысқа терінің астынға
келіп, тамақты жағына бекінген.
шайнауға, Ыммен адам
сөйлеуге қуануды,
қатысады. ренжуді, ашуды
білдіреді.
Шайнау бұлшықеттері Қызметтері

Шайнау бұлшықеті Төменгі жақты көтереді

Самай бұлшықеті Жиырыла отырып төменгі жақты
көтереді

Медиалды қанат тәрізді бұлшықеті Төменгі жақсүйекті алға жылжыта
отырып жоғарыға көтереді.

Латералды қанат тәрізді бұлшықеті Екі жақты жиырылу кезінде төменгі
жақ алға жылжиды,ал бір жақты
жиырылу кезінде қарама қарсы жаққа
орын ауыстырып жылжиды.
Жалпы мойын бұлшық еттерін екі бүйір, алдыңғы және артқы
топтарға бөлінеді. Артқы тобы арқа еттерінің жалғасы болып
саналады. Мойын бұлшық еттері орналасуына байланысты беткей
және терең еттер болып бөлінеді. Беткей еттеріне а) төс-бұғана-
емізікше еті жатады, ол төс және бұғанадан басталып самай
сүйегінің емізікше өсіндісіне бекиді; б) тері асты-адамда қалдық ет
болып саналады, сүт қоректілерде жақсы жетілген. Ол үлкен көкірек
еттерінің жоғарғы жағынан басталып, жақтың төменгі жерінен
бекиді; в) жақ-тіл асты еті-ауыз қуысының түбін түзеді. Төменгі
жақ сүйектен басталып, тіл асты сүйегіне бекиді. Беткей еттеріне
иек-тіл асты без-тіл асты т.б. еттер жатады. Терең еттер мойын
омыртқаның алдынғы және бүйір жағында орналасқан. Бүйір еттерге
алдынғы ортанғы және артқы сатылы еттер жатады, олар 3-4
мойын омыртқалардың көлденең өсіндісінен басталып, 1-2
қабырғаларға бекиді. Мойынның алдынғы терең еттеріне бастың
және мойынның тік еттері мен ұзын бұлшық еттері жатады, олар
шүйде сүйегінен басталып, көкірек омыртқаларының көлденең
өсінділеріне бекиді.
Топографиялық орналасуына қарай

Беткей Терең орналасқан

Тіласты Тіласты сүйегінен Латеральды Медиальды
сүйегінен төмен жоғары
ТӨС-БҰҒАНА-ЕМІЗДІК БҰЛШЫҚЕТІ
Мойынның бүйір қапталында орналасып,жиырылған кезде айқын байқалатын
қос қарыншалы ірі бұлшықет.Бұл бұлшықеттің медиальды аяқшасы төс сүйегінің
тұтқасының алдыңғы бетінен, латеральды аяқшасы бұғана сүйегінің төстік
ұшынан басталады.Бұлшықеттің аяқшалары,өрлеме бағытта өтіп,бір-бірімен
өзара бұрыш құрап бірігіп,бұл бұлшықеттің қарыншасын құрап, самай сүйектің
еміздік тәрізді өсіндісі мен шүйде сүйегінің жоғарғы желкелік сызықшасының бүйір
қапталына барып бекиді.
Қызметі: Тұлғаны берік ұстап тұрып, жиырылған кезде ,басты бір жағына
қарай иеді.Екі жағы бірдей жиырылған кезде , басты артқа қарай
шалқайтады.Басты тік ұстап жиырылған кезде,кеуде қуысын кеңейтіп, терең
дем алуға ықпал етеді.
Нервтенуі:ХІ жұп қосымша нервтің талшықтары,мойын нервтің
тармақтары
Қандануы: шүйделік артерия,төс-бұғана-еміздік артерия.
Өте нәзік және жалпақтау келіп,тері
астында орналасқан.Ол куде бұлшықеттерінің
беткей фасциялық табақшасынан басталып,
МОЙЫННЫҢ ТЕРІ латеральды бұлшықет талшықтары меншікті
АСТЫ БҰЛШЫҚЕТІ шайнау бұлшықеттің және қалқанша бездің
фасциялық қабықшасына ұласса,медиальды
бұлшықеттік талшықтары ерінді төмен
түсіретін бұлшықет пен күлімсіреу
бұлшықеттің талшықтарына ұласады.
Қызметі: Жиырылған кезде мойынның
терісін төмен қарай тартып, тері астында
орналасқан веналардың қысылуынан қорғап,бас
аумағынан жинақталған вена қанын жүрекке
қарай өтуін қамтамасыз етеді.Ауыз езуін
төмен тартады.
Нервтенуі: VІІ жұп бет ми нервінің,
мойындық бұтағы арқылы.
Қанмен қамтамасыз етілуі: бет
артериясы,беткей мойындық артериясы
арқылы.
МОЙЫННЫҢ ТІЛАСТЫ СҮЙЕГІНЕН ЖОҒАРЫ
ОРНАЛАСҚАН БҰЛШЫҚЕТТЕР

Екі қарыншалы бұлшықет

Иек-тіластылық бұлшықеті

Жақ-тіластылық бұлшықеті

Біз-тіласы бұлшықеті
Бұл бұлшықеттің қарыншалары бір-бірімен
сіңірше арқылы байланысқан.
Алдыңғы қарыншасы– төменгі жақ сүйегінің екі
қарыншалы бұлшықеттік шұңқыршасынан басталып

ЕКІ тіласты сүйегінің денесіне бекінген.
Артқы қарыншасы –алдыңғы қарыншаның
ҚАРЫНШАЛЫ сіңіршесінен басталып, еміздік тәрізді өсіндісіне
бекиді.
БҰЛШЫҚЕТ Қызметі: Тіласты сүйегін бекемдеп ұстаған
жағдайда, төменгі жақ сүйегін төмен қарай
тартады.Керісінше, төменгі жақ сүйегін мықтап
ұстаған жағдайда, тіласты сүйегін жоғары қарай
көтереді.
Нервтенуі: алдыңғы қарыншасын V жұп үшкіл ми
нервтің төменгі жақ-тіласты нервісі.
Артқы қарыншасы- артқы құлақтық нерв арқылы.
Қанмен қамтамасыз етуі: Алдыңғы қарыншасы –
иектің төменгі артериясы-a.submentalis
Артқы қарыншасы- шүйделік және артқы
құлақтық артерия арқылы қанмен қамтамасыз
етіледі.
Жалпақтау және жіңішкелеу
БІЗ-ТІЛАСЫ келген.Самай сүйектің біз тәрізді
БҰЛШЫҚЕТІ өсіндісінен басталып, төмен және
алға қарай бағыт алып, екі қарыншалы
бұлшықеттің сіңіршесін екі жағынан
орап, тіласты сүйегінің денесіне
бекиді.
Қызметі: Жиырылған кезде тіласты
сүйегін артқа, жоғары қарай
тартады.
Нервтендірілуі: VII жұп ми нервінің
біз-тіласты бұтағы арқылы
нервтендіріледі.
Қанмен қамтамасыз етілуі: бет
артериясы, шүйделік артерия
Ол төменгі жақтың иектік
қылқанынан (spina mentalis)
басталып, артқа және төмен
ИЕК-ТІЛАСТЫЛЫҚ бағытта жақтіластылық
БҰЛШЫҚЕТІ бұлшықеттің жоғарғы бетінен
жанай өтіп, тіласты сүйегі
денесіне барып бекиді.
Қызметі: тіласты сүйегін алға
және жоғары қарай жылжытса,
тіласты сүйегін бекемдеп ұстаған
жағдайда төменгі жақ сүйегін
төмен бағытта қозғалтады.
Нервтендірілуі: мойын
нервтері nn.cervicales арқылы
нервтенеді.
Қанмен қамтамасыз етілуі:
Иекастылық және тіластылық
артериялар
Сыртқы пішіні жалпақтау,
үшбқрыш тәрізді болып, ол төменгі
жақтың жақ-тіластылық
сызықшасынан жоғарыдан төмен,
артынан алға қарай қиғаш бағытта
өтіп, жақ-тіластылық сіңірлі тігісін
ЖАҚ-ТІЛАСТЫЛЫҚ құрайды.Артқы талшықтары :тіласты
БҰЛШЫҚЕТІ сүйегіне бекиді.
Қызметі: төменгі жақ сүйегін
берік ұстаған жағдайда , тіласты
сүйегін көтеруі.Керісінше тіласты
сүйегін жылжытпай мықтап ұстаған
жағдайда төменгі жақсүйегін төмен
тартады.
Нервтенуі: V жұп үшкіл ми нервтің
жақ-тіластылық нерві.
Қанмен қамтамасыз етілуі:
Иекастылық және тіластылық
артериялар.
Жалпақ енсіз келіп, төс
сүйегі тұтқасының кеуде
қуыстығына қараған бетімен
ТӨС-ТІЛАСТЫ және төс-бұғана буынының
артқы бетінен басталып,
БҰЛШЫҚЕТІ өрлеме бағытта өтіп тіласты
сүйегінің денесіне барып
бекиді.
Қызметі: Жиырылған кезде
тіласты сүйегін төмен тарту.
Нервтенуі: Мойын
ілмегінің жоғары түбіршегі
арқылы нервтенеді.
ТӨС-
Жалпақтау келіп, төс-
ҚАЛҚАНША тіласты бұлшықеттің артқы
БҰЛШЫҚЕТІ қапталында орналасқан. Бұл
бұлшықет төс сүйегінің
тұтқасы мен І қабырғаның
шеміршектік бөлігінен
басталып, өрлеме бағытта
өтіп, қалқанша шеміршегінің
қиғаш сызықшасына, linea
obligua барып бекиді.
Қызметі: көмейді төмен
тарту.
Нервтенуі: мойын ілмегінің
жоғарғы түбіршектері арқылы
нервтенеді.
Ол төс-қалқанша
бұлшықеттің тікелей
жалғасы болып саналады. Ол
КӨМЕЙ – ТІЛАСТЫ
қалқанша
БҰЛШЫҚЕТІ шеміршегінің қиғаш
сызықшасынан
басталып, өрлеме бағытта өтіп
тіласты сүйегінің үлкен мүйізінің
бүйір қапталына барып бекиді.
Қызметі: көмейді тіласты
сүйегіне қарай тарту
Нервтенуі: мойын ілмегінің
көмей –тіластылық бұтақтары
арқылы нервтендіреді.
Кейбір кезеңде
ҚАЛҚАНША байқалмайтын сирек
БЕЗІН кездесетін нәзік бұлшықет.
КӨТЕРУШІ Ол,жоғарыда айтылып
БҰЛШЫҚЕТІ көмей-тіласты
бұлшықеттің ішкі
қапталында орналасып,
тіласты сүйегі мен
қалқанша шеміршегінен
басталып, қалқанша бездің
дәнекер тканды қабатына
барып бекиді.
Қызметі: Қалқанша без бен
оның қабын көтеру болып
табылады.
Пішіні ұзын және жалпақтау келген 2
қарыншалы бұлшықет.
ЖАУЫРЫН- 1)Төменгі қарыншасы –venter inferior –
ТІЛАСТЫ жауырын сүйегінің жоғарғы тілігінің
БҰЛШЫҚЕТІ көлденең байламынан басталады.
2)Жоғарғы қарыншасы-venter superior-
төменгі қарыншаның тікелей жалғасы
болып саналады.
Қызметі: Жауырын сүйегін ықшамдап
ұстаған жағдайда, тіласты сүйегін
төмен және артқа қарай
тарту.Мойын қан тамырлары мен
нервтерінің қынабын құрау.
Нервтенуі: Мойын ілмегінің жоғарғы
түбіршектері арқылы
Қанмен қамтамасыз етілуі: Қалқанша
артериясыж және мойынның беткей
артериясы.
Ол V-VІ мойын омыртқаларының
қабырғалық
АРТҚЫ САТЫЛЫ өсінділерінен басталып, ортаңғы сатылы
БҰЛШЫҚЕТ бұлшық еттің артқы бетін жанай төмен
қарай бағытта өтіп, ІІ қабырғаның
сыртқы бетіндегі сатылық бұлшықеттік
бұдырына барып бекиді.
Қызметі: омыртқа бағанасын тіктеп
ұстаған жағдайда, ІІ қабырғаны көтеріп,
кеуде қуысын кеңейтіп, терең тыныс алу
қызметін атқарса, кеудені берік ұстаған
жағдайда екі жақтық бөлігі бірдей
жайылған кезде, мойын омыртқаларды
алға қарай тартады.
Нервтенуі: Мойын нервтері
Қандануы:Мойынның терең және көлденең
артериялары және қабырға аралық артқы
артерия
Ол ІІІ-VІ дейінгі мойын омыртқалардың
көлденең өсіндісінің алдыңғы төмпешігінен
басталып, төмен және алға қарай
бағытталып, І қабырғаның жоғарғы бетінде
АЛДЫҢҒЫ орналасқан сатылы бұлшықеттің
САТЫЛЫ төмпешігіне барып бекиді.
Қызметі: Омыртқа бағанасын тіктеп
БҰЛШЫҚЕТ ұстаған жағдайда,І қабырғаны көтеріп, кеуде
қуысын кеңейтіп, терең тыныс алуға ықпал
етсе, керісінше, кеуде торын ықшамдап
ұстаған жағдайда бір жақты жиырылған
кезде , мойын омыртқаларын жиырылған
жағына қарай бұрады. Бұл бұлшықеттің екі
жақтық бөлігі бірдей жиырылған кезде,
омыртқа бағанасын алға қарай иеді.
Нервтендіруі: Мойын нервтендіруі
Қанмен қамтамасыз етілуі: Мойынның
өрлеме артериясы және қалқанша безінің
төменгі артериясы
ОРТАҢҒЫ Ол жоғары 5-6 мойын омыртқалардың
қабырғалық өсінділерінің
САТЫЛЫ төмпешігінен басталып, төмен алға
қарай бағыт алып, қабырғаның
БҰЛШЫҚЕТ жоғарғы бетіндегі бұғана астылық
артерия жүлгесінің sulcus arteriae ,
артқы қапталына барып бекиді.
Қызметі: Кеуде торын мықтап
ұстаған жағдайда, мойын
омыртқасын алға қарай
бүксе,керісінше омыртқа
бағанасының мойын бөлігін тік
ұстаған жағдайда, бірінші қабырғаны
жоғары көтеріп, терең тыныс алуға
көмектеседі.
Нервтенуі: Мойын нервтері
Қандануы: Омыртқа артериясы,
Мойынның терең артериясы.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

1. Атлас Адам анатомиясы 1том-2005
2. Бас және мойын қлиникалық анатомиясы-
2012
3. https://ru.wikipedia.org-интернет
4. Атлас Адам анатомиясы 2-том-20015
5. http://present5.com/prezentaciya-gajvoronskij-
lekciya-10-myshcy-golovy-i-shei/

Ұқсас жұмыстар

Мойын үшбұрыштары

Аяқ бұлшықеттері

Арқа бұлшықеттері

Тірі адамда тәжрибелік маңызды қанқаның шығынқы бөліктерін сипап қарау орындары

Қаңқа бұлшықеті

Нәрестенің бас қаңка сүйектері

Қысқыш бұлшықеттер

Кеуде бұлшық еті

Көлденең жолақты жүрек бұлщықет

Бұлшықет ішіне енгізудің ауырсынуы азырақ

Пәндер