Қос бәйтерек достығы: Шыңғыс Айтматов пен Мұхтар Шахановтың рухани және мәдени бірлігі

Балалар қалай ойлайсыздар? Екі суреттегі адамдарды не байланыстыруы мүмкін?

Сабақтың тақырыбы:

Қос бәйтерек достығы

Мәтінді оқып шығып, оған тақырып қойыңдар. «Ойлан, Жұптас, талқыла» әдісімен қортынды пікір жазыңдар

Шыңғыс Айтматов пен Мұхтар Шаханов бірлесіп жазған «Құз басындағы аңшының зары»(Ғасыр айрығындағы сырласу) атты рухани философиялық, тарихи танымдық және махаббат хикаяларына құрылған эсселер кітабы дүние жүзінің көптеген тілдерінде аударылған.

Шыңғыс пен Мұхтардың бір-біріне деген шынайы, риясыз көңілі, ылғи да кездесу, жиын-тойларда бірін-бірі іздеп отыруы сирек кездесетін ерлер достығын құрайды. Өз басым нағыз достар деп мінезі, ниеті, ізгілігі жарасқандарды ғана емес, көп адамның өрісі жете бермейтін түйсік, сана билігінде бір-бірін терең түсіне алғандарды айтар едім.

Бұл екі дос -тіршілікте өте сирек ұшырасатын осы биіктіктің адамдары. Сондықтан д қырғыз елінде қанатты сөзге айналып кеткен:

Екі халық достассын,

Қазақ пенен қырғыздай.

Екі жігіт достассын,

Мұхтар менен шыңғыстай -деген жыр жолдары тегіннен -тегін айтылмаса керек.

Ойтүрткі 1. Шыңғыс айтманов пен мұхтар шаханов туралы білетіндеріңді айтыңдар? 2. Шыңғыс пен мұхтардың достығы қазақ пен қырғыз арасындағы достықтың көрсеткіші бола ала ма? 3. «мінез», «ниет», «терең түйсік» деген сөздердің мағынасын қалай түсінесіңдер?

Әдеби тіл нормалары.

Еліктеуіш сөз

Бейнелеуіш сөз

Түрлі дыбыстағы еліктеуден туындаған сөздер. Мысалы: тарс, сарт-сұрт, тасыр-тұсыр, салдыр-гүлдір т. б.

Көру арқылы сипаттайтын еліктеу сөздер. Мысалы: маң-маң, сылқ, жалт, күрт, морт, қисаң-қисаң т. б.

Еліктеу сөз мағынасына қарай екіге бөлінеді:

Жазылым

Төле бидің даналық сөздері туралы өз ойларыңды «қос жазба күнделігіне» жазыңдар

Үзінді

Түсіндірме (комментарий)

Сөзге шешен, ойға көсем Төле би өмірлік ұстанымын былай тұжырымдайды: «Өгізді өрге салма-қанатың талар, наданға сөзіңді салма -сағың сынар. Досыңа өтірік айтпа-сенімің кетер, дұшпаныңа сыныңды айтпа -түбіңе жетер. Жаманның малы үшін жақсының жағасынан алма, өрісің тарылар. Мақтаншақ жігіт жисаң, ұятқа қалдырар. »