Малдың арықтауы

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы университеті
Коммерциялық емес Акционерлік қоғам
Аграрлық факультеті
Ветеринария кафедрасы

СӨЖ
Тақырыбы: Парамфистомоз, эуритремоз, балау, ветеринариялық шаралары

Семей қаласы, 2021 жыл
Жоспар
• Кіріспе
• Негізгі бөлім
• Парамфистомоз. Балау, ветеринариялық шаралары
• Эуритремоз. Балау, ветеринариялық шаралары
• Қорытынды
• Пайдаланылған әдебиеттер
Парамфистомоз
• Күйістілердің арасында жіті және созылмалы ағымдарда,
қоздырушылардың мес қарны мен ұлтабарында
мекендеуінен туындаған аурулар.
• Жіті ағымы – жиі төлдерде, жас малда (1,5-2 жас)
тіркеледі.
• Дефинитивтік иелері: ІҚМ, қой, ешкі, буйвол, зебу, бұғы,
елік, сайғақ, марал.
Қоздырушысы
Марита күйістілердің мес
қарнында күнелтеді.
Пішіні – алмұрт тәрізді,
жіпше тәрізді.
Түсі – қызғылт-сұр, ауыз
емізігі жоқ, жақсы
дамыған құрсақ емізігі
дененің артқы жағында
жайғасады.
Тұрқы – 5-20мм.
Даму биологиясы
Парамфистомалар – диксенді паразиттер.
Аралық иесі тұшы су ұлулары.
• Жұмыртқада мирацидий 11-22 күнде дамып, ұлу денесінде 18
тәуліктен соң спороциста, редия және церкарий сатыларынан
өтеді.
• 1,5-2 айдан соң церкарии ұлу денесінен шығып су жиегіндегі
өсімдікке бекініп, зардапты адолескариге айналады.
Дефинитивтік иесі адолескариді су, шөппен жұтып залалданады.
Препатенттік даму мерзімі 3,5-4 ай.
Патогенезі

• Ішек пен мес қарын кілегей қабатының зақымдануы;
• Басқа микрофлораның ену қаупі;
• Ас қорыту жүйесі жұмысыың бұзылуы;
• Малдың арықтауы.
Клиникалық белгілері

Жайылымға шыққаннан кейін 2-3 аптадан соң малдарда күйзелу;
• Қимылы бәсеңдеу;
• Кілегей қабаттарының бозаруы.

Бұзау, қозылар арасында паразиттің балаңдары 5-30 күн өткенде
іші өту, домбығу, көтеремдіктен өлім-жітім тудырады.
Пат-анатомиялық өзгерістер
• Кахексия;
• 12-елі ішек пен ұлтабардың катаралды-
геморрагиялық қабынуы;
• Кілегей қабаттарының бозаруы;
• Хроникалық ағымда мес қарынның тоғышар
бекінген орындарындағы жалбыршақтары түсіп
қалады.
Емдеу
• Битионол - 0,07г/кг, екі рет;
• Фенбендазол (панакур) 4,5мг/кг 6 күн бойы;
• Сульфен - 0,08 г/кг, екі рет 6 күн өткенде;
• Альбазен – 23мл/40кг;
• Альбен – 5г / 100кг;
• Альвет – 50мг/кг;
• Вермитан – 2,5мг/100кг.
Профилактикалық шаралар

• Дегельминтизация жұмысын 3 рет (мал қорада
тұрғанда әр 10 күн сайын екі рет және жайылымға
шығар алдында 3-4 апта бұрын) жүргізу арқылы
өткізеді.
Эуритрематоз

• Ұсақ және ірі қара, түйе және көптеген жабайы мүйізді
жануарлардың ауруы.
• Олар шошқаның қоздырғышынан жұқтырады, оған адамдар да
сезімтал келеді.
• Локализациясы – ұйқы безінің каналдарында. Бауырда сирек
кездеседі.
Қоздырғышы - Euritrema pancreaticum.
Эуритремалар – айқын ауыз сорғыштары бар
қызыл түсті өте массивті трематодтар. Дене
ұзындығы 13,5—18,5 мм, ені 5,5-8,5 мм. Ауыз
сорғысы іш қуысына қарағанда едәуір үлкен.
Жұтқыншақ ішінара ауыз сорғышымен
жабылған, өңеші қысқа. Екі ішек
магистральдары дененің бүйірлерінде
орналасқан және артқы жағында аяқталады.
Ұрықтар сопақша, вентральды сорғыштың
бүйірлерінде симметриялы орналасқан. Аналық
без тұрақты емес. Сары денесі көптеген
фолликулалардан тұрады, дененің бүйірлеріндегі
ұрықтың артында орналасқан. Түтік тәрізді
жатыр трематод денесінің артқы жартысын
алады (сурет. 1). Жұмыртқалары қоңыр,
қалыптасқан мирацидиямен бірге. Жұмыртқа
мөлшері(0,045... 0,052) x (0,029...0,033) мм.
Даму биологиясы
• Ауру жануарлардың нәжісімен трематодтардың жұмыртқалары сыртқа шығып, шөптермен
бірге ұлулармен жұтылады.
• Олардың ішектерінде мирацидий жұмыртқадан шығып, бауырға енеді, онда ол бір ай
ішінде спороцистаға (аналық) айналады. Олардағы церкария 5 айда дамиды (кейбір
мәліметтер бойынша, бұл бір жылға созылады).
• Содан кейін церкарийлері бар спороцисттер моллюсканың денесін мантия қуысы арқылы
тастап, өсімдіктер мен топыраққа енеді. Болашақта оларды шегірткелер жейді, олардың
денесінде метацеркария дамиды — инвазивті личинкалар. Олардың дамуы 21-ден 60-90
күнге дейін жалғасады.
• Жануарлар жайылымдарда инвазивті шегірткелерді жеу арқылы жұқтырады.
• Жануарлардың ұйқы безіндегі трематодтар жыныстық жетілуге 2-3 айдан кейін жетеді
(кейбір мәліметтер бойынша, 50-100 күннен кейін). Өмір сүру ұзақтығы 4 жылдан асады.
Патогенез және иммунитет
• Ұйқы безінің каналдарында жиналған гельминттер олардың
кеңеюіне ықпал етеді.
• Органның паренхимасы альвеолярлы құрылымын жоғалтады,
лимфоидты элементтердің ісінуі және инфильтрациясы дамиды,
дәнекер тін бірге өседі, осы өте маңызды органның секреторлық
қызметі бұзылады.
• Нәтижесінде бүкіл ас қорыту жүйесі патологиялық процеске
қатысады.
• Жануарлардағы иммунитет салыстырмалы, толық емес.
Клиникалық белгілері

• Ауру жануарларда прогрессивті эмаксия, созылмалы
диарея, интермаксилярлы кеңістік пен бастың ісінуі
байқалады.
• Көрінетін шырышты қабаттар бозғылттанады;
• Ас қорыту каналының қызметі жиі бұзылады, диарея іш
қатумен ауыстырылады.
Емдеу

• Шет елдерде нитро - ксинилді тері астына немесе бұлшықет ішіне
10 мг/кг дозада интервалмен үш рет (20 мг/кг — 48 сағаттан кейін
екі рет) қолдану туралы мәліметтер бар.
• Празиквантелді ішке 30 мг/кг дозада үш рет береді.
• Ірі қара малдың эуритрематозы кезінде құсу тасын (рвотный
камень) аптасына екі рет 1-2% ерітінді түрінде 15-20 мл дозада
көктамыр ішіне қолданылады.
Алдын алу шаралары

• Қолайсыз шаруашылықтарда, Н.М.Городовичтің ұсынысы
бойынша, емдік-профилактикалық дегельминтизация жүргізіледі.
• Сиырлар мен құнажындар шілде айының бірінші жартысына
дейін жайылымның барлық түрлерінде жайылады, бірақ ересек
шегіртке пайда болған кезде — ашық шалғындар мен жасанды
жайылымдарға ауыстырылады.
Қорытынды

Трематода (грек сөзі Trema – сорғыш, емізік + edos - түр) – Plathelmintes жалпақ
құрттар типіне, Trematoda класына жататын 3000-нан астам түрлерден құралған,
жануарлардың әртүрлі мүшелері мен ұлпаларында тоғышарлық ететін өкілдер.

Құрттар туғызатын қандай да бір ауру болмасын, сол аурудың алдын алу
маңызды. Ауру пайда бола қалған жағдайда емдік шараларды дұрыс, уақытылы
жүргізу қажет. Малды емдеуден бұрын аурудың алдын алу өте маңызды.
Пайдаланылған әдебиеттер

• http://studvet.ru/euritrematoz-krupnogo-i-melkogo-rogatogo-skota/
Эуритрематоз крупного и мелкого рогатого скота
• https://www.nita-farm.ru/vetvracham/krs/disease-paramfistomatoz/
Парамфистомоз животных

Ұқсас жұмыстар

Инфекция қоздырушысының бастауы - ауру жэне микроб алып жүретін жануарлар

Аурудың дамуы

Жануарлардың жануар тектес улы заттардан улануы

Құс шаруашылығы өнімдерін инфекциялық және инвазиялық аурулар кезінде ветеринариялық - санитариялық сараптау

Сыртқы жыныс мүшелерінің аурулары

Аналық ұрық безінің аурулары

Мал шаруашылығының маңызы

Ауыл шаруашылық малының дене бітімі, сыртқы пішіні және ішкі құрылысы

Малдың өсіп жетілуі

Терең рефлекстер

Пәндер