Қанның қорғаныш қызметі

Презентация қосу

Қанның қорғаныш
қызметі
ОРЫНДАҒАН: АМАНБАЙ АИДА
ФАКУЛЬТЕТ: ЖАЛПЫ МЕДИЦИНА, 101-Б
ҚАБЫЛДАҒАН: АСАН Г.Қ.
Жоспар

Қанның негізгі Қызметтері
Қаннын ҚорғаныштыҚ Қасиеті
Қан топтары
Резус фактор
Қан

Қан – денені оттегімен қамтамасыз ететін ең
маңызды сұйықтық. Бұл тромбоциттер, ақ қан
клеткалары, қызыл қан клеткалары және плазма
бар арнайы дәнекер тін. Қан дене салмағының
шамамен 8% (орта есеппен 5 литр) алады және
көздің кіндікінен басқа әр органда болады. Дененің
бұл бөлігі ауадан оттегімен қамтамасыз етеді, көз
жасында ерітіледі.
ҚанныҢ негізгі Қызметтері

Тасымалдаушы — қанды айналдыру;
Демалу – оттегіні тіндерден және көмір қышқылды газды тіндерден өкпеге тасымалдау;
Қоректендіру — қоректендіру заттарды тіндер жасушаларына жеткізеді;
Экскреторлық — зат алмасудың қажетсіз заттарын ағзадан шығару үшін өкпе мен
бүйрекке тасымалдау;
Термореттегіш — дене температурасын реттейді;
Реттеуші — оларда пайда болатын заттарды (гармондар) тасымалдай отырып, түрлі
ағзалар мен жүйелерді өзара байланыстырады.
Қорғаныс — бөтен антигендерден жасушалық және гуморалдық қорғанысты қамтамасыз
ету;
Гомеостатикалық — гемеостазды (ағзадағы ішкі ортаның тұрақтығы) – қышқылды-негізгі
тепе-теңдікті, су-электролиттік балансты және тағы басқаны сүйемелдеу;
Механикалық — ағзаларға қан келу арқылы тургорлық кернеуді беру.
Қорғаныштығы

Иммунды жүйенің орталық фигурасы лимфоциттер болып
табылады.Иммунды
жүйе дененің барлық лимфоидты жасушаларының жиынтығы және
лимфоидты ағзалардың бірлестігі болып саналады.Ағзалардың лимфоидты
жүйесі
иммунды жүйенің морфологиялық синонимі түрінде көрініс
табады.Лимфоидты ағзалардың және адам денесінің ұлпаларының
лимфоидты ағзалардың бірлестігі(айырша без,көк бауыр,лимфа
түйіні,топтық лимфатикалық фоллткулдар,пейер табақшалары) сүйек кемігі
лимфоциттері және перифериялық қан лимфоциттері басқада лимфоидты
жүйелер) иммуннологиның бірегей мүшесін құрайды.Бұл диффузды
ағзалардың жалпы салмағы адамдарда 1,52 кг.Лимфа жасушаларының
жалпы салмағы 10-12 дәрежелі құрайды.
Қорғаныш қызметі
- Ауру тудыратын микробтарды зиянсыз етеді
- Тромбоциттер қан ұюына қатысады
- Иммунитет антидене түзеді

Қанның қорғаныштығы – қанның құрамында фагоцит қабілеті бар жасушалар
болады және арнайы ақуыздар - антиденелер болады, олар улы ағзалардың
көбеюіне кедергі жасайды да оларды бөліп шығарады.
Ұю – қанның биологиялық қасиеті,қорғаныс қызметінің бір түрі.Осы
қасиеттің арқасында қанның сыртқа шығуы тоқтайды.Мұны гемостаз,яғни
қан тоқтау дейді. Гемостаз деп қанның сұйық қалпын және эндотелийдің
бүтіндігін,тамырдағы қан ағысының сақталуын,сондай-ақ сыртына
шықпауының не ағып тұрған қанның тоқтауын қамтамасыз ететін күрделі
биологиялық және биофизикалық үрдіс. Ұйыған кезде қан қоюланып,
тромбыға айналады.Тромбы қан тамырларының жарасын бітейді де, сыртқа
қан кетуін тоқтатады.
Гемофилия . Ұдайы қан ағып, тоқтатуы қиынға соғатын, көбінесе
еркектерге тән тұқым қуалайтын ауру.
Лейкоциттің қорғаныштық қасиеті

Лейкоциттер иммундық жүйенің денсаулығын сақтауда маңызды рөл
атқарады. Макрофагдар – ақ қан клеткалары – жүктілікте әсіресе маңызды.
Олар репродукциялық жүйенің тіндеріне таралып, аналық бездің қан
тамырларының дамуына ықпал етеді. Мұндай процесс прогестерон
жеткілікті өндіру үшін қажет. Бұл гормон эмбриондарды жатыр аймағына
енгізгенде маңызды функцияны орындайды. Егер денеде макрофагтардың
жеткіліксіз саны бар болса, онда прогестеронның деңгейі төмендейді, бұл
дұрыс емес және жеткіліксіз эмбрион немесе ұрықтандырылған жұмыртқа
процесі, жатырдың мембранасына енеді.
Ми жасушаларының қалдықтары капиллярлар
арқылы жойылады
Ми жасушаларының қалдықтары капиллярлар арқылы
шығарылады. Бұл артық заттар әдетте қанның, холестериннің,
кальций тұздарының тұрады. Даму процесінде капиллярдағы қан
клеткалары бұл қоқысты өздігінен сіңіреді. Капилляр қабырғасы
ашылғаннан кейін, қалдықтарды денеден шығарып тастау үшін
тамырлардан қоршаған тінге ауысады. Бұл маңызды процесс
жасына байланысты баяулатады, бұл когнитивті функциялардың
нашарлауына әкеледі. Егер қалдықтар капиллярлардан шықпаса,
онда оттегі жетіспеушілігі орын алуы мүмкін және нервтердің
зақымдануы мүмкін.
Адамның қан ақуызы көміртегі
тотығынан қорғауды қамтамасыз етеді

Көміртек тотығы түстің, иіс пен дәмдің болмауымен
ерекшеленеді, бірақ ол адамдар үшін өте улы. Ол организмге тек
вагондардың шығатын буларымен ғана емес, сонымен қатар
ағзаның құрамында жасушалардың өмірлік белсенділігі жанама
өнімінің түрінде енеді. Бірақ адам оларды уландырмайды, өйткені
денеде ол төмен концентрацияда жасалады, ал жасушалар улы
қасиеттерден жақсы қорғалған. Бұл адамның қанымен
айналысады. CO газы гемоглобинмен біріктіріледі және бұл
органда өмірлік процестердің бұзылуын болдырмау үшін оттегіні
белок молекуласына байланыстыруға мүмкіндік бермейді.
Қан топтары

1900жылы-бір адамның қанының
екінші адамға сәйкес келе
бермейтіні
анықталды.1901жылы австриялық
ғалым К.Ландштейнер қанның
үйлеспеушілігін
зерттеу негізінде адам қанының 4-
тобын ашты.Олар:
Эритроциттердің бірігіп қалуын
аглютинация деп атады.
Донор-қан беретін адам..
Реципиент-қанды қабылдайтын
адам.Егер донор мен реципиенттің
қаны сәйкес келмесе қан үйлеспейді.
Эритроциттерінде агглютиногендер жоқ, бірақ
плазмасында екі агглютининдері ά, β де бар
кісілер. Мұндай адамдар 40%, олар І-топқа
жатады;

Эритроциттерінде Қанының
агглютиноген А және В эритроциттерінде
бар, плазмасында агглютиноген А,
Қан топтары
агглютининдер жоқ плазмасында
кісілер 6%, олар IV- агглютинин β бар
топқа жатады адамдар 39%, олар II-
топқа жатады;

Эритроциттерінде агглютиноген В, плазмасында
агглютинии ά бар кісілер 15%, олар Ш-топқа
жатады;
Қан құюдың
негізгі
көрсеткіштері
ІІ А

І0 ІV АВ

Салыстырмал
ы
Созылмалы
ІІІ В Абсолютті
анемия,
Міндетті интоксикация,
түрде қан құю операцияға
керек дейінгі, кейінгі
кезеңде қан
құю
Резус фактор

Резус-фактор — ерекше нәруыздық зат. Оны ең
алғаш 1940 жылы К. Ландштейнер макака-резус
маймылының (атау осыдан алынған) қанынан аныктаған.
Адамдардың 85%-ының канында резус-фактор бар,
оларды оң-резус (Rh+) деп атайды. Ал адамдардың 15%-
ында резус-фактор жок, оларды теріс-резус (Rh-) дейді.
Егер құрамында резус-фактор бар канды резус-факторы
жоқ адамға кұйса, онда бегде нөруызға ерекше антидене
түзіледі. Резусы теріс адамға резусы оң канды кайталап
кұйғанда, эритроциттер бірігіп калуы мүмкін
(агглютинация). Осының салдарынан жүйке кызметі,
қанайналым бұзылып, адам өліп кетеді. Сондықтан кан кұю
кезінде канда резус-фактордың болу-болмауын ескеру
керек. Әсіресе үйленетін жастар резус-факторын
аныктауға кан тапсыруы кажет. Анасының резусы — теріс,
әкесінікі — оң отбасында көп киындыктар болуы мүмкін.

Ұқсас жұмыстар

ҚАН ЖАСУШАЛАРЫ. ҚАН ПЛАЗМАСЫ

Қан түсі

Ағзаның ішкі сұйықтығы

Қан клеткаларының сипаттамалары

Қанның сілтілік қорын, қышқылдық сиымдылығын және қан сарысуындағы катинды анықтау

Қаннын құрамы мен қызметі

Қан ұюына қарсы жүйе

ҚАННЫҢ ИММУНДЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ

Қанның пішіндік элементтері

Гемоцитопоэз - қан жасушаларының түзілу процесі

Пәндер