Бұлшықеттердің жиырылу түрлері

Презентация қосу

БҰЛШЫҚЕТ
ФИЗИОЛОГИЯСЫ
Орындаған: Аманбай Аида
Факультет: Жалпы медицина
ЖОСПАР
ВЖЖ-нің тіндер мен мүшелер қызметіне
әсері.
Бұлшық ет ұлпасының физиологиясы.

Бұлшықеттердің жиырылу түрлері.

Бұлшықеттің жиырылу механизмі.

Бұлшықеттің жиырылу режимдері.
БҰЛШЫҚЕТ ҰЛПАСЫ ДЕГЕНІМІЗ
НЕ?
Бұлшық ет ұлпасы –
организмнің қозғалысы
мен ішкі органдарының
жиырылу процестерін
қамтамасыз ететін
жоғары дәрежеде
мамандалған ұлпалар.
БҰЛШЫҚЕТ ТІНІНІҢ ТҮРЛЕРІ
Көлденең жолақты қаңқа бұлшықеті;
Көлденең жолақты жүрек бұлшықеті;

Бірыңғай салалы бұлшықет.

Қаңқа бұлшықетінің қызметтері:
- адам дене қалпын сақтауға қатысады;
- дененің кеңестікте қозғалысын
қамтамасыз
етеді;
- дене бөліктерінің бір-біріне
салыстырмалы
түрде қозғалысын қамтамасыз етеді;
- жылу көзі болып табылады (жылу
реттеуге
қатысады).
ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ
Қозғыштық –бұлшықеттің тітіркендіргішке
қозып жауап беруі;
Өткізгіштік – бұлшықет бойымен қозудың өтуі;

Жиырылу – бұл қозу кезінде ұзындығы немесе

кернеуінің өзгеруі;
Эластикалық (созылғыш, майысқақ) –

жиырылудан кейін бұлшықеттің бастапқы
пішініне келуі;
Автоматия - бұл тіннің сырттан тітіркендірусіз

өзінде пайда болатын серпіністер арқылы
қозуын айтамыз.
Пластикалық – бұл ұзындығы өзгерген пішінін

біраз уақытқа дейін сақтау.
БҰЛШЫҚЕТТІҢ ЖИЫРЫЛУ
ТҮРЛЕРІ
Еттің жиырылуы белгілі бір жағдайға
(тәуелділігіне) байланысты:
- изометриялық режим;
- изотониялық режим.
- ауксотониялық режим.
Сандық жағынан:

- бұлшықеттің дара жиырылуы;
- жинақы бұлшықет жиырылуы:
а) шала жинақталу;
б)толық жинақталу.
- тетанус (немесе сіреспе):
а) тісті тетанус;
б) тегіс (жайпақ) тетанус.
Еттің дара жиырылуы (ЕДЖ)
ЕДЖ – жеке импульс әсері нәтижесінде пайда
болады.
1. Латенттік (жасырын) кезеңі –0,01 сек;
2. Жиырылу кезеңі – 0,05 сек;
3. Босаңсу кезеңі – 0,05-0,06 сек.
Тетанус – бұл жиі 2 тітіркендіргішке

бұлшықеттің ұзақ және күштірек
жиырылып жауап беруі.
I. Тісті тетанус төменгі жиілікті тітіркендіргіш
әсер еткенде пайда болады (10 – 20 Гц).
II. Тегіс тетанус жоғары жиілікті тітіркендіргіш
әсер еткенде пайда болады (↑ 20 Гц).
ТЕТАНУС ПЕН ТОНУС
Бұлшық еттердің дара жиырылуы тек
лабораториялық жағдайларда кездеседі, ал
бүтіндігі жойылмаған организмде ол жоқ.
Организмге қалыпты күйде тән жиырылу – сіресіп
жиырылу.
Тетанусқа тән : тез арада пайда болып, таралатын

қозу толқыны.
Тонус- жергілікті ұзақ мерзімді, тұрақты

таралмайтын қозу.
Бұлшық ет – ұзын, цилиндр тәрізді көп ядролы

миоциттерден тұрады. Миоциттерде бұлшық еттің
жиырылғыш элементтері миофибриллалар
орналасады. Миофибрилла актин мен миозин
белоктарынан тұрады.
Тітіркендіргіш жиілігінің оптимумы мен
пессимумы (Н.В. Введенский)
Оптимум – бұл ең жоғары тетанусты

тудыратын тітіркендіргіш жиілігін
(оптималды) айтамыз.
Пессимум – бұл төмен тетанус тудыратын

ең жиі тітіркендіргішті айтамыз.
ЖИЫРЫЛУ МЕХАНИЗМІ

Тітіркендіру→ Әрекет потенциалының пайда болуы→
Оның жасуша мембранасы мен талшықтардың
көлденең түтікшелері бойымен өтуі→ Саркоплазма
ретикулум цистерналарынан Са2+ иондарының босап
шығуы және олардың миофибриллдерге енуі→ Са2+
ионының тропонинмен байланысы→ Тропомиозиннің
деформациясы→ Көлденең көпіршелердің белсенді актин
орталықтарымен байланысы→ Актин жіпшелерінің
жылжыуы, яғни миофибриллдер қысқарады→ Кальций
насосының белсенуі→ Саркоплазмадағы бос Са2+
иондарының концентрациясының төмендеуі→ Көлденең
көпіршелердің босауы→ Миофибриллдердің босаңсуы.
ҚАЖУ
Қажу – бұл жасушалар
мен мүшелердің немесе
тұтас организмнің
уақытша қызметінің
төмендеуі. Демалыстан
кейін қызметі қалыпына
келеді.
«Белсенді демалыс»
туралы түсінікті И.М.
Сеченов енгізген.
ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ
Қозу өткізу бұлшық ет ұзындығына байланысты, қысқа болса –
баяу өткізу;
Қозу бұлшық еттің ұзына бойына да, көлденең де өткізіледі;

Сфинктер функциясын атқарады.

Жиырылу және жазылу кезінде тонус өзгермейді пластикалық

тонус.
Ешбір қосымша тітіркендіргішсіз ұзақ уақыт жиырыла алады.

Тетанусы өте төмен жиілікті тітіркендіргішке пайда болады.

Псевдотетанусқа қабілетті босаңсу фазасы созылыңқы.

Химиялық заттарға сезімтал, өз медиаторларына

ацетилхолин.
Адекватты тітіркендіргіші – керілу, созылу.

Автоматия.
БҰЛШЫҚЕТ КҮШІ МЕН
ЖҰМЫСЫ
Бұлшық ет күшін – оның Бұлшық ет жұмысы –
көтера алатын жүк көтерілген жүк салмағы мен
салмағымен анықтайды. оны көтеру биіктігі
Күш бұлшық ет жуандығы
көбейтіндісімен анықталады.
мен оның
W=HP мұнда W – жұмыс, H –
көлденең қимасы ауданына
тәуелді. биіктік, P – жүктеме салмағы.
Бұлшық еттің абсолютті күші • Өлшем бірлігі – кг . м
– максималды Жұмыс түрлері:
дамытылған бұлшық ет
кернеуінің оның
• Динамикалық
көлден қимасы квадраты • Статикалық
қатынасына тең. Орташа жүктеме заңы:
Өлшем бірлігі кг/см2 Орташа ырғақты жұмыс
Екі түрлі көлденең қима бар: кезінде бұлшық еттер жұмыс
геометриялық қабілеті ұзаққа сақталып –
және физиологиялық. жұмыс көп жасалады.
ҚОРЫТЫНДЫ
Бұлшықет тіндері құрылысы мен шығу
тегі әртүрлі болғанымен атқаратын
қызметі ұқсас. Дененің орын ауыстыруы,
жүректің соғуы, қан мен лимфаның
жылжуы, асқазан, ішек бойымен
тағамның жылжуы, несептің шығу,
жатырдың жиырылуы (босаңсуы) т.б.
қозғалыс-қимылдарға қатысып, ағзадағы
жиырылғыш қызмет атқаратын ет тіндері.

Ұқсас жұмыстар

Жиырылу аппараты

Бұлшықет биомеханикасы

Бұлшықет морфологиясы

БҰЛШЫҚЕТ ЖИЫРЫЛУЫНЫҢ ТҮРЛЕРІ

Күш және жылдамдық сапаларының биомеханик асы

Бағытталған түрлі гимнастикалық жаттығуардың бұлшық еттерге әсері

Жасушалық регенерация

Дененің еркін қимылы

Бұлшықет тінінің биохимиясы

СӨЖ Бұлшықет ұлпалары эволюциялық динамикасының жалпы сипаттамасы

Пәндер