ҚУЫҚ ЗАҚЫМДАНУЫ

НЕСЕП ЖОЛДАРЫНЫҢ
АУРУЛАРЫ
НЕСЕПАҒАРДЫҢ ЖАРАҚАТЫ
Ашық және жабық жарақаттауы мүмкін. Несепағар сирек
зақымдалады, себебі париетальды құрсақ қуысына жіне ірі
қантамырларға, омыртқаға жақын орналасуына байланысты.
Клиникалық көрінісінде: гематурия, бел аймағының ісінуі,
дене температурасының жоғарылауы, құрсақ қуысы
клетчаткасының зәр инфильтрциясы.
Диагностикасы:
• Хромоцистоскопия
• экскреторлы урография
• Индигокарминнің бөлінуіне қарау
• Катетерлеу
• Ретрограттық пиелоуретрография
• Фистулография
НЕСЕПАҒАРДЫҢ АШЫҚ ЖАРАҚАТТАРЫ
Ашық жарақаттардың оқ тигеннен, пышақтан және ятрогенді түрлері
болады. Ятрогенді жарақаттар:
1. Екі несепағарды байлау- анурия;
2.Бір несепағарды байлау- гидронефроз және үдемелі бүйрек атрофиясы;
3. Жарақаттанған несепағардан зәрдің таралуы(құйылымы). Зәрдің
құйылымы екіге бқлінеді: а) ішперде қуысына құйылым: ішперде қуысында
еркін сұйық, дренаждау түтікшесінен немесе ішперде қуысынан зәрдің
бөлінуі; б) ішперде қуысынан тыс құйылым: жамбас және бел аймағындағы
тіндердің ісінуі, домбығуы, қынаптан немесе бұтаралығынан зәрдің бөлінуі
(несепағар- қынап жыланкөзі).
Емі.
- Оперативтік ем. Тек қана несепағардың кішігірім толық емес жыртылысында
немесе тесілгенде несепағар катетерін немесе стент орналастырумен шектелуге
болады.
ҚУЫҚ ЖАРАҚАТЫ
Қуықтың зақымданулары
біршама сирек болатынына
қарамастан, бұл жарақатты білу
хирург пен уролог үшін өте
маңызды, өйткені мұндай
зақымданулардың көпшілігі
ауыр болады, мұндай науқастың
тағдыры дер кезінде
диагностика жасалып, оңтайлы
ем қолдануына едәуір дәрежеде
байланысты болады
Қуық зақымдануларының классификациясы
• Ішперде қуысына қатысы жөнінен: ішперде
ішіндегі, ішпердеден тысқары және аралас
зақымданулар
• Зақымданудың түрі бойынша: а - жабық : соғылу,
толық емес жыртылу, толық жыртылу, екі кезеңдік
жыртылу. Ә – ашық: соғылу, толық және толық емес
жаралану: жанама жаралану, тесіп өткен жаралану,
тұйықталған жаралану.
• Зақымданулардың шоғырлануы жөнінен: алдыңғы,
бүйір, артқы қабырға, түбі, шоқтығы, қуық мойны,
несеп – қуық ұшбұрышы
ҚУЫҚ ЗАҚЫМДАНУЫ
Ашық зақымданулар
Жабық зақымдану Қуық жараланған кездегі
патологиялық процесс жараланған
Қуықтың жабық снарядтың тікелей әрекетімен
зақымдануларының жамбас байланысты тіндердің бұзылуы
сүйектерінің сынуымен бірге
болатыны біршама жиі дәрежесіне бұл тіндердегі
кездеседі.Негізгі себептері: жарақатқа жауап ретіндегі
Босану кезіндегі операциялар реактивтік өзгерістерге тәуелді:
қан айналысының бұзылуы, ісік,
Кесарь тілігі
қабыну және регенеративтік
Гинекологиялық операциялар процесстер. Айналадағы тіндерге
Жатыр мен оның сағақтарының немесе ішперде қуысына несептің
қатерсіз жаңа түзілімдері ағып келуі несеп инфильтрациясына,
Қуықтың тым толып кетуі несептік және одан кейінгі іріңдік
іркілмелерге, ішперде сыртындағы
Қуықты қоршап тұрған
және жамбастағы клетчатканың
клетчатканы сөгу кезінде
флегмондарына, перитонитке себеп
болады.
КЛИНИКАЛЫҚ КӨРІНІСІ

Ашық
Жабық зақымдану
зақымданулар
кіші дәреттің ауыртып жиі
қасаға үсті өңірінің ауруы келуі
несеп шығарудың тежелуі
несептің жүрмей қалуы
бірнеше тамшы қан немесе
гематурия
кіші дәреттің нәтижесіз қанға боялған несеп шығуы
гематурия,ол жараланғаннан
белгілерінің жиі болуы
бірнеше тамшы қан немесе қанды кейін алғашқы сағаттарда
жара саңылауларынан несеп
несеп шығуы
қуықта несептің жоқтығы бөлініп шығуы
тік ішектен қан мен несептің
катетерлеумен анықталып тұрған
бөлініп шығуы немесе несеп
жағдайда *қанды анутрия*
шығару кезінде нәжіс пен
симптомы деп аталады
газдардың шығуы болады.
ДИАГНОСТИКАСЫ:

Ашық
Жабық зақымдану
зақымданулар

Қуықтың жарақаттануы Диагностиканың жақсы бір
жағдайында ерекше бағалы көмекші әдісі саусақпен ректальдық
диагностикалық әдіс – ретроградтық тексеру кезінде қолғапта жараның
цистография. не қанның білінуі болып табылады
Кірер және шығар тесіктерді
Қуықтың жыртылғанын локализациялау, демек жара арнасын
айғақтайтын негізгі рентгенологиялық проекциялау белгілі бір көмек беруі
симптомы контраст заттың қуық мүмкін.
шекарасынан асып ішперде қуысына Шұғыл лапаротомия
немесе жамбас клетчаткасына Қуық қабырғасының ақаулары көп
құйылу болып табылады. болып, жараның жиектері езілген
кезде немесе тігістің
Цистограммада кейде қуық герметизациялығына сенімділік
қабырғасының зақымдалған жерін болмаған кезде қуықты
байқау мүмкін болады. экстраперитонизациялау ұсынылады.
ЕМІ

Ашық
зақымданулар
Оперативтік:
Несеп инфильтрациясы
Хирургиялық : болмаса,қуық жарасын екі
Алдын ала қатар кетгутпен тігіп,
эпицистостомиямен аяқтайды
лапароцентезімен Несеп немесе ірің
лапаротомия немесе инфильтрациясы болса, оны
ішпердеден тыс жарып жабушы тесік арқылы немесе
басқа тәсіл арқылы
ашып, қуықты ревизиялау. дренаждайды
Толық зақымданулар әр Тік ішек жарақаты болса,
уақытта хирургиялық сигмоколостома жасалады
Ішперде іші қуық
әдіспен емделуге тиіс. жарақатында- лапаротомия.
УРЕТРА ЖАРАҚАТЫ
Несеп-жыныс мүшелерінің
жарақаттарының ішінде уретра
жарақаттары жиілігі жөнінен бірінші орын
алады.
Жарақаттану кезінде өлімге ұшырау және
оның асқынулары көп кездеседі: зардап
шеккендерді ұзақ уақыт
мамандандырылған емдеу керек
болады,осының өзінде көптеген науқастар
қайсыбір дәрежедегі мүгедектікке душар
болады.Зардап шеккендердің жартысынан
астамына қалпынна келтіру
операцияларын жасап араласу керек
болатыны да мұның ауыр жарақат
екендігінің бір дәлелі болып табылады.
Уретраның жарақаттары

Ашық Жабық

Соғылу;толық емес жыртылу
Соғылу;уретра не ыдырау(уретра
қабырғасының барлық қабырғасының барлық
қабаттары қабырғалары бірдей
заымдалмайды);толық
зақымдалмай,жанама
жыртылу (уретра
және тұйық қабырғасының барлық
жаралану;уретра қабаттары
қабырғасының барлық зақымдалады,саңылауы
қабаттары зақымдалған айналасындағы тіндермен
жанама,тұйық және тесіп қатынасады);уретраның
өткен үзілуі,езіліп кетуі
жаралану;уретраның
езілуі,үзіліп кетуі
УРЕТРАНЫҢ АШЫҚ ЗАҚЫМДАНУЫ
Симптомдары. Несептің күрт журмей қалуы,несеп шығарудың
қиындап ауыратыны,қуық молшерінің ұлғаюының қабаттасуы,несеп
шығарудың ауыртатын белгілері,уретроррагиялар,ұма және шат
аралығы өңірінде гематомалардың түзілуі,кіші дәрет сындыру актісі
кезінде жарадан несеп ағуы,іштің төменгі тұсы мен шат аралығының
ауыруы.
Диагностикасы. Негізгі зерттеу әдісі – уретрография. Уретраның артқы
бөлімінің жарақатын қуық жарақатынан ажырату қажет.
Емі. Жараны біріншілік хирургиялық өңдеу. Қуыққа жедел дренаж
қою қажет. Урогематоманы дренаждау, гамостаз және уретраның
жарақаттанған орнына дренаж қою. Уретраға біріншілік тігіс салу
УРЕТРАНЫҢ ЖАБЫҚ ЖАРАҚАТЫ
Симптомдары:
• Уретроррагия
• Ишурия (зәр тұтылуы)
• Урогематома (аралықтағы гематома)

Диагностикасы
Науқасты тік ішек арқылы тексеру
- парапростаталық клетчатканың домбығуы
- простата безінің контурының анық еместігі, пальпацияда
аурушаңдық
- уретрадан қанның бөлінуі
Ретроградтық уретрография
- рентгенконтрастты заттың парауретральды тіндерге құйылуы
айқындалады
ЕМІ.
1. Консервативтік ем
Уретроррагияда –хлорлы кальций, викасол, дицинон,
қабынуға қарсы антибиотиктер
Жеңіл жарақат ишуриямен ұштасса - 4-5 тәулікте
катетер енгізу немесе қасаға үстінен қуық пункциясын
жүргізу
2. Хирургиялық ем
Эпицистостома
Гематоманы, урогематоманы ашу және дренаждау
Уретраның бүтіндігін және өткізгіштігін қалыптастыру
ҰМА ЖӘНЕ ОНЫҢ ОРГАНДАРЫНЫҢ
ЗАҚЫМДАЛУЫ
Ұма және оның органдарының жабық және ашық
зақымданулары деп ажыратамыз. Ұма мен оның
органдарының жабық жарақаттанулары соққы тиген, қатты
заттарға құлаған кезде, ұма қысылып қалған жағдайда және
т.б. Мұндай жарақаттанулар үшін тез дамитын кең көлемде
жайылған қан құйулар, жарақаттану кезінде пайда болған ауру
көп ұзамай ауырсыну және кернеу сезімімен ұласады. Қан
құйылу және тез арада ісіктің пайда болуы есебінен ұманың
бір жақ жартысы не түгелдей бүкіл ұма көлемі жағынан
үлкейіп қатпарлары жазылып кетеді. Қан көп аққанда
гематомалар түзіледі. Ұманың зақымданулары кезінде
гематома беткей орналасады.
ЕМДЕУІ.
Ұманың жабық зақымданулары кезінде көбінесе
консервативті ем қолданады.Шұғыл түрде
операция жасап араласу қажет болатын
жағдайлар жүргізіп жатқан консервативтік
шараларға қарамастан гематоманың одан әрі тез
ұлғаюы.Операция құйылған қанды алып тастау,
гематома қуысын егжей – тегжейлі қарау, қан
ағып тұрған тамырларды байлау, кейін жараны
тігу және дренаждау.

Ұқсас жұмыстар

Бүйрек туберкулезі

Эпицистостома - зәр шығару үшін арнайы катетер

Холангиттің этиологиясы, патогенезі және емдеу

БҮЙРЕККЕ ТАСТЫҢ ЖИНАЛУЫ БҮЙРЕК ТАС

Вегенер гранулематозы

Зәр жолдары аурулары

Жүйелі қызыл жегі ауруы

Бүйрек және несеп шығару жолдарының патологиясымен пациенттерді тексеру схемасы

Простата аденомасы

ЗӘР БӨЛУ МҮШЕЛЕР ЖҮЙЕСІ

Пәндер