Жануарларды тірі кезінде гельминтоздарды диагностикалау және дегельминтизация принциптері

ҚAЗAҚCТAН PECПУБЛИКACЫНЫҢ AУЫЛ ШAРУAШЫЛЫҒЫ МИНИCТPЛІГІ «ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ» КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ Ветеринария факультеті Биологиялық қауіпсіздік кафедрасы

Орындаған: ВМ-405.

Жұмахан Н

Тексерген: Жантелиева Л.

Тақырыбы: Жалпы гельминтология. Гельминтоздарды жануарлардың тірі кезде балау.

Жоспар

Кіріспе

Негізгі бөлім

А) Гельминтоздарды жануардың тірі кезінде балау

Б) Жануарлар гельминтозымен күресудің жалпы түсінік.

Гельминтология - бұл паразиттік құрттарды зерттейтін ғылым, гельминттер ретінде танымал. Медицинаның бұл саласы гельминттердің ғылыми классификациясын құруға және адамдар үшін қандай салдары болатындығын анықтауға жауапты.

Бұл паразиттік құрттар бүкіл әлемде көптеген аурулардың себебі болып табылады. Гельминттердің шағын тобы ғана іс жүзінде қауіпті организмдер болып саналса да.

Гельминтология - медициналық зерттеулердің бір бағыты, ол қолда бар ақпаратқа тез өсіп отырды. Жаңа медициналық емдеу әдістерін, дәрі-дәрмектерді әзірлеумен және иесі мен паразиттің өзара әрекеттесуі туралы біліммен болған жағдай

Гельминтоздарды тірі кезінде балау

Эпизоотологиялық мәліметтер - яғни географиялық жағдай, маусымдық ерекшеліктерін, малдың түрі мен жасына қарай таралуын талдайды.

Клиникалық белгілерін талдау. Көбінесе гельминтоздар жасырынды, созылмалы түрде өтеді, оларда басқа ауруларға ұқсас клиникалық белгілер байқалады. Яғни іш өту, анемия, тәбеттің жоғалуы, күйінің нашарлауы.

Зертханалық зерттеу. Бұл зерттеудің мақсаты -гельмиттердің бір немесек бірнеше сатысын табу, яғни гельмиттің өзін, балаңқұртын немесе жұмыртқасын табу.

Гельминтоовоскопиялық әдіс

Нативті жұғындының әдісі.

Нәжістің сынамасын қарапайым заттық шыныға салады, оған сумен жартылай араласқан глицериннің бір тамшысын қосады. Зерттелетін массаны араластырғаннан кейін, оны жапқыш шынымен жауып, микроскоппен қараймыз. Бұл әдісті зақымдалу қарқыны жоғары болғанда қолдануға болады.

Берман және Орлов әдiсi.

Нәжiс сынамасын (10 г) Берман аппараты воронкасына металл торда немесе марлыда оралған күйiнде салады. Алдын-ала воронкаға бөлме температурасында суды құяды. Сынамамен толтырылған аппаратты бөлме температурасында 3-6 сағатқа қалдырылады. Осы уақытта диктиокаулюс личинкалары сынамадан сұйықтыққа жылжып шығады да, түтiк бойымен пробирка түбiне түседi. Сосын абайлы резеңкелi түтiктен ағытып, жылдам қозғалыспен, тұнбаны араластырмай әр пробиркадағы сұйықтықты тұнбаға дейiн төгiп алады (суды пипеткамен сарып алуға болады) . Пробиркаларды штативке қояды. Тұнбаны араластырғаннан кейiн төсенiш шыныға құяды да, кiшi өлшемде микроскоппен қарайды. Нематода личинкалары қозғалмалы, оңай байқалады.

Флотация әдісі

Фюллеборн әдісі Калантарян әдісі

Күрделі әдістер

Флотациялық-седиментациялық

Седиментациялық-флотациялық

Бұл әдістерде кезекпен қалқыту және тұндыру әдістері пайдаланылады.

3. Қалқыту үшін жиі- Дарлинг, Щербович, Демидов, Вишняускас ұсынған әдістер.

Гельминтоз ауруларына қарсы күресудің жалпы поринциптері

Гельминтоз ауруларына қарсы малдың азығына арнайы химиопрепараттарды беруiң ұсынады. Олар ие организмiнде личинкаларды, құрттарды немесе гельминттердiң дамуын тоқтатады.

Кейбiр протозойлық аурулардын алдын-алу үшiң малдың қанына немесе терi астына белгiлi препараттарды еңгiзедi, олар қоздырушыны жойады немесе белсендiгiң шектейдi. Химиопрепараттын әсерiнен паразиттiң биологиялық белсендiгi томендейдi және стерильдi емес иммунитет, немесе премуниция өндiрiледi.

Гельминттоздарға қарсы шараларының ең негiзгi жолы - дегельминтизация, яғни химиопрепараттарды қолдану арқылы организмдi гельминттерден босату.

Бүкiл жануарларға дегельминтизация жасайды. Дегельминтизацияның мақсаты - жануарларды гельминттерден босату және инвазияны таратудан ескерту (сақтау) . Бүл дегельминтизацияны малды қорада бағу кезеңiнде өткiзедi, осы уақытта антгельминтиктердiң әсерiнен болiнген гельминттердiң жұмыртқалары мен личинкалары сыртқы ортада дамымайды.

Дегельминтазация өткiзу кезiнде диетаның белгiлi шарттарың және азықтандыру, суарту режимiң сақтау керек. Осылай, коп iшек гельминтоздарында антгельминтиктердi беру алдында 12-18 сағат бойы аш үстау керек. Дегельминтизацияны арнайы болiнген қорада немесе жайляуда өткiзедi. Препаратты бергеннен кейiн жануарларды 3-5 күн сабыр үстайды осы уақытта нәжiспен бiрге бөлiнген гельминттердi жинап жойады.

Шабдарбаева Г. С. Ветеринариялық гельминтология: Оқу құралы. - Алматы: «Аргоуниверситет» баспасы, 2007. - 194 бет. 2

Сабаншиев М. С. Паразитология және жануарлардың инвазиялық аурулары. - Оқулық. Алматы «Дәуір» баспасы, 2011. - 479 б. 3. Сабаншиев М. С. Ветеринариялық паразитология практикумы. Оқу құралы. - Алматы, «Айтұмар» баспасы, 2013.