Дисперсиялық талдау

Презентация қосу

Жорамалдарды тексеру.Екіден көп
топтарды тексеру.Дисперсиялық
талдау.
Жоспар:

1 I .Кіріспе

2 A)Жорамалдарды тексеру

3 В)Дисперсиялық талдау

4 С)Дисперсиялық талдау түрі

5 II. Қорытынды
Кіріспе:
• Статистикалық жорамал дегеніміз не?
Таңдаманың деректері бойынша бас жиынтықтың параметрлері және
қасиеттері жөнінді айтылған болжамды статистикалық жорамал деп
атаймыз.

Яғни,Айтылған ұйғарымды (жорамалды) таңдама
деректерімен салыстыру үрдісі статистикалық жорамалды тексеру деп
аталады.
Жорамалдарды статистикалық тексеру міндеттері:
Қандай да бір бас жиынтыққа қатысты Н0 жорамалы
айтылады. Осы бас жиынтықтан таңдама бөлініп алынады.
Таңдама деректері бойынша Н0 жорамалын қабылдауға
немесе жоққа шығаруға болатындай ереже көрсетілуі
тиіс.
Жорамалды латын «Н» әріпімен белгілейміз (hypothes).
СТАТИСТИКАЛЫҚ ЖОРАМАЛ

Параметрлік емес Параметрлік

Бас жиынтықтың шолу жасау кезеңінде;
таралу түріне негізделмеген бақылау саны аз (30 – ға дейін);
және есептеу формуласында ҚОЛДАНЫЛАДЫ

жиынтықтың параметрлерін деректердің қалыпты таралу заңына
қолданбайтын критерийлер. сәйкестігі белгісіз .
Дисперсиялық талдау

Дисперсия -бұл әртүрлі факторлардың әсерінен туындайтын белгінің өзгергіштігі.

Дисперсиялық талдау – бұл екіден артық топтардың орта мәндерін
салыстыру үшін, яғни бірнеше тәуелсіз топтардың бір бас жиынтыққа
жататындығын немесе жатпайтындығын анықтау үшін қолданылатын
талдау әдісі. Орта мәндердің арасындағы айырмашылықтарды анықтау
үшін дисперсиялар қолданылады.
Ашылу тарихы

• Дисперсиялық талдау деп
ағылшын математигі және
генетигі Р.Фишер ХХ
ғасырдың 20-жылдарында
биология мен ауыл
шаруашылығының бірқатар
эксперименттік
тапсырмалары үшін
Рональд Фишер
әзірленген статистикалық (1890—1962)
әдістер топтамасын атайды.
Дисперсиялық талдаудың мақсаты: зерттеліп отырған кездейсоқ
шаманың мәніне әсер ететін, шама мәнінің тұрақсыздығын
тудыратын факторларды анықтау болып табылады.

Дисперсиялық талдауды ағылшын
ғалымы, математик және генетик
Рональд Фишер 1938 ж. дисперсиялық
талдауға мынадай анықтама берген:
Дисперсиялық талдау-«бір себептерден
болатын дисперсияны
екінші бір себептерден болатын
дисперсиядан айыру».
Рональд Фишер
(1890—1962)
Дисперсиялық талдаудың негізгі түсініктері және әдістері

Бас жинтықтың кез келгеніне бір немесе
бірнеше факторлар әсер етіп, олардың
орташа мәндерін өзгертуі мүмкін.

Фактор - соңғы нәтижеге әсерін тигізетін
көрсеткіш.

Фактор деңгейі - фактордың нақты іске
асуы.

Жауап (үн қату) - өлшенетін белгінің мәні.
Дисперсиялық талдау 3 топқа бөлінеді:

1 Бірфакторлы 2. Екі факторлы 3. Көпфакторлы

Орта мәндердің арасындағы айырмашылықтарды
анықтау үшін дисперсия қолданылады:

1. жалпы 2. факторлық 3. қалдық
Эксперименттік ұйғарымдарда
дисперсиялық талдаудың
бірнеше түрлері бар.
Солардың ішінде жиі кездесетіні мыналар:

Екі немесе одан да көп
Бір фактордың ықпалы факторлардың ықпалын
тексерілетін зерттеу үшін көп
дисперсиялық талдау бір факторлы дисперсиялық
факторлы деп аталады. талдау қолданылады.
Бір факторлы дисперсиялық талдау

Топтар бір фактордың деңгейлері Айырмашылықтын шамасын
арқылы анықталады. Бас бағалау үшін таңдама орта
жиынтықтағы айнымалы әр топта мәндердің шашылуын топ ішіндегі
қалыпты таралған және барлық мәндердің шашылуымен салыстыру
топтардың дисперсиялары бірдей. қажет.

Салыстырылатын топтар саны фактордың (тәуелсіз
айнымалы)деңгейлеріне сәйкес анықталады.
Бір факторлық дисперсиялық талдауды
жүргізу сызбасы
Дисперсиялық талдаудың негізгі түсініктері және әдістері
Дисперсиялық талдаудың негізгі идеясы:

Таңдама дисперсияны екі
компенентке бөлу:

Факторлық дисперсия Қалдық дисперсия.

Жалпы ортаға қарасты, Топтардың түзетілген таңдама
топтардың орта мәндерінің дисперсиялары үшін орта
шашырауын сипаттайтын арифметикалық мән болып
факторлық табылатын қалдық
дисперсияны топаралық дисперсияны топішілік
дисперсия деп атайды. дисперсия деп атайды.
Топтық орта мәндердің теңдігі жөніндегі нөлдік жорамалда топаралық дисперсия
топішілік дисперсияға ұқсас. Егер салыстырылып отырған топтар арасында
айырмашылық бар болса, онда топаралық дисперсия топішілік дисперсиядан
үлкен болады. Фишер критерийі осы екі дисперсияның қатынасына негізделген.

ANOVA үшін Фишер критерийінің F статистикасы топаралық дисперсияның
топішілік дисперсияға қатынасы арқылы анықталады.

F статистикасы (к- 1) және (n-к) еркіндік дәрежелеріне сәйкес келетін
Фишер таралуына бағынады
Факторлық дисперсия
Жалпы, факторлық және қалдық
дисперсиялар
Қалдық дисперсия ( ) – бұл орташа шамалардың өзгеруіне
ықпал етпейтін, кездейсоқ себептер әсерінен ғана болатын
дисперсия:

мұндағы - ауытқулар квадраттарының қалдық
қосындысы.
Жалпы дисперсия – бұл факторлық және қалдық
дисперсияның қосындысы:
Қорытынды:

• Қорыта келгенде дисперсиялық талдау- бұл екіден
артық топтардың орта мәндерін салыстыру үшін,
яғни бірнеше тәуелсіз топтардың бір бас
жиынтыққа жататындығын немесе
жатпайтындығын анықтау үшін қолданылатын
талдау әдісі. Дисперсиялық талдауды алғаш рет
ағылшын ғалымы, математик және генетик
Рональд Фишер 1938 ж. дисперсиялық талдауға
мынадай анықтама берген: Дисперсиялық
талдау-«бір себептерден болатын дисперсияны
екінші бір себептерден болатын дисперсиядан
айыру».
Пайдаланылғын әдебиет

• Раманқұлова А.А. Биологиялық статистика. / оқу құралы.
Алматы 2014,
• Койчубеков Б.К. Биостатистика. / учебное пособие. –
Издательство «Эверо» – Алматы, 2014,
• «http://www.studfiles.ru»
• https://www.yaneuch.ru/cat_38/dispersiyaly-taldau/543512.34
11099.page1.html
• https://thepresentation.ru/matematika/ek%D1%96-faktorly-dis
persiyaly%D2%9B-taldau-2

Ұқсас жұмыстар

Жеке фактордың белгінің жалпы өзгергіштігіне тигізетін үлесін дисперсиялық талдау арқылы анықтау

Көпфакторлы дисперсиялық талдау

Тәуелді және тәуелсіз үлгілер

Сыртқа қолдануға арналған сұйық дәрілік формалар

Алкидті эмальдар - алкидті лактардағы пигменттер суспензиясы

МИКРОГЕТЕРОГЕНДІ ЖҮЙЕЛЕР

Суспензияларды дайындау технологиясы және жалпы сипаттама

Көптік салыстыру

Ұнтақтарға жалпы сипаттама

Коллоидтық химия

Пәндер