Жынысты жасқа дейін

Презентация қосу

Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық
университеті

Балалар мен
жасөспірімдерд
ің өсу және
даму
заңдылықтары
Орындаған:
Өсу дегеніміз не?
Балалар мен жастардың организмі үнемі өсіп дамуда
болады. Организмдегі клеткалардың саны мен
салмағының ұлғаюына байланысты дене
көрсеткіштерінің артуын өсу деп атайды.
Өсу - бұл анатомиялық және морфологиялық
көрсеткіштердің, яғни дененің ұзындығы мен
салмағының өзгеруі. Ол негізгі жас ерекшелік-
жыныстық белгілердің бірі болып табылады және бала
организміндегі сандық өзгерістерді сипаттайды.
Организмнің негізгі
үш дене көрсеткіші
бар:

01 02 03
Бой Кеуде шеңберінің
өсумен қатар
ы Салмағы организмде даму
жүріп жатады
Даму

Д а м у – сапалық
көрсеткіш. Организмнің дамуы –
деп сан көрсеткіштерінің сапалық
көрсеткіштерге айналып,
ұлпалардың жекешеленіп белгілі
бір қызмет атқаруға бейімделуін,
организм мен оның жеке
мүшелерінің қызметінің артуын,
баланың ақыл-ой өрістерінің
молаюын айтады. Организмнің
Физикалық дамудың көрсеткіштері барлық
мүшелерге бірдей: мүшенің ұзындығы,
ені, тереңдігі, көлемі, аумағы, салмағы,
алып жатқан орыны
Функциялық дамудың көрсеткіштері
мүшенің атқаратын қызметіне
байланысты әртүрлі. Мысалы, жүректің
функциялық дамуын анықтау үшін
оның систолалық немесе минуттық
көлемін өлшейді.
Адам өмірін негізінен үш кезеңге болуге
болады
2.ЖЕТІЛУ

1.ӨСІП ДАМУ АДАМ 3.КЕМЕЛДЕНУ

4.ҚАРТАЮ
Өсу мен даму адам өмірінде бірде жылдамданып,
бірде баяуланады.Тіпті бір жылдың ішіндегі бойдың
өсуі бірдей емес: бала жазда тез өседі, ал қыста
нашар немесе түнде бой көбірек өседі, күндіз аз
өседі. Мұны өсу мен дамудың гетерохрондылығы
дейді (гетерос – әртүрлі, хронос – уақыт).
Өсу кезінде адам 3 рет
күшейеды

1.Туғаннан З 2. 3-7 жас 3.Жынысты
жасқа дейін. арасында. қ жетілу
кезеңінде.
Сонымен қатар, бала организміндегі
жеке мүшелер мен мүшелер жүйесінің
өсіп дамуы да гетерохронды түрде
өтеді. Баланың алғашқы жылғы
өмірінде миы тез өседі: бір жылдың
ішінде салмағы 2-2,5 есе артады (жаңа
туған бөбекте миының салмағы 360-390
г). 7 жасқа жеткенше оның миы ересек
адамның миының 80-90 % шамасында
болады.
Бала организмінің түрлі
әрекеттерге бейімділігі, оның
сыртқы ортаның
жағдайларына қарсы тұру
қабілеті дамып жатқан
функциялық жүйелерге
байланысты. Айталық, бала
миының оқуға бейімделуі 6-7
жастан басталады. Сондықтан
бұл мезгілден ерте оқыту оның
басқа мүшелер жүйесіне зиян
келтіреді, олардың дамуын
төмендетеді.
Өсу мен дамудың
акселерациясыныңбірнеше
белгілері бар:
1.Жаңа туған нәрестелердің ірі болуы
(1970-80 жылдары Алматыда туған
нәрестелер 1950-1955 жылдары туған
сәбилерден 3-4 см ұзын, 0,4-0,5 кг
ауыр); белгілі бір жас мерзімінде
балалар мен жастардың денесінің ірі
болуы (жоғарыда жазылған 1976
жылғы мөліметті қараңыз); ерте
жыныстық жетілу (қазіргі жастарда
жыныстық жетілу белгілері 1,5-2 жыл
ерте басталып, ерте аяқталады; оның
белгілері: мысалы, қыздардың етек
кірінің 10-12 жаста басталып, сүт
бездерінің ерте жетілуі, жамбас
сүйектерінің өсуі)
2.Баланың сүйегі ерте қатады (сүйектің
қатуының белгісі:баланың сүт тістері 1-2
жыл ерте шығып, тұрақты тістері ерте
пайда болады, мандай еңбегі ерте
жабылады.Қазіргі кезде нәрестенің мандай
еңбегінің 9-10 айда жабылуы қалыпты
жағдай деп есептеледі); жастардың
бойының өсуі ерте тоқталады: қалыпты
жағдайда жігіттерде 22-24 жаста, қыздарда
20-22 жаста бойының өсуі тоқталса,
акселераттарда өсу
3. Адам жасының кезеңдері. Оқу-
тәрбие жұмыстарын
ұйымдастырғанда балалардың
жасын белгілі бір топқа бөлуге
тура келеді, яғни әртүрлі жастағы
балаларды бір топқа қосады. Ол
топтардағы балалардың жасын
белгілі бір мөлшермен шектеу
қажет. Осыған байланысты адам
өмірін бірнеше жас кезеңдеріне
бөлу қажеттілігі пайда болады.
Өзгеру мезгілі
Жалпы алғанда адамның жасын кезеңдерге
бөлу ұсыныстары өте көп. Ғалымдар алға
қойған мақсаттарына байланысты белгілі бір
көрсеткіштерді негіз етіп, адамның көптеген
жас кезеңдерін ұсынды. Олардың кейбіреуі
ескіріп, қазіргі жағдайларға сай келмейді,
кейбіреулері бір жақты болып, жан-жақты
түсінік бермейді. Физиологиялық түрғыдан
алғанда үсынылып отырған Мәкеулік 1965
жылғы топтастыру ғылыми негізделген және
организмнің ерекшеліктеріне сәйкес деуге
болады Әрбір жас кезеңдерінің белгілі бір
ерекшеліктері болады. Бір кезеңнен екінші
кезеңге ауысу уақытын өзгеру м е з гі л і
Жас кезендерінің уақыт шектері
(хронологиясы) болсын, оның жеке
функциялық көрсеткіштері болсын
әлеуметтік жағдайларға байланысты
екенін ұмытпаған жөн. Жас
кезеңдерінің ортақ ерекшеліктеріне
қоса, әрбір адамның өзінің жеке
басының ерекшеліктері болады.
Олар адамның денсаулығына,
тұрмыс жағдайына және жүйке
жүйесінің даму дәрежесіне, қарай
әртүрлі болады.
Назарларыңызға
рахмет!!!
CREDITS: This presentation template was created by
Slidesgo, including icons by Flaticon, and infographics &
images by Freepik.

Ұқсас жұмыстар

Кәмелетке толмағандардың қылмыстық жауаптылығы

Биологиялық бағалау

БАЛАСЫНА ЖҰҒУ ҚАУІПТІЛІГІН АЗАЙТУ ҮШІН ЖҮКТІЛІК КЕЗІНДЕ АУРУ АНАНЫ ЕМДЕУ

Мектеп жасындағы кезең

Қазақстан Республикасының Неке және отбасы кодексі

АСТЫҚ МЕРОМИЗАСЫ

Жыныс гормондары

Гүл формуласы

Жоғары сатыдағы споралы өсімдіктер

Жыныстық жолмен жұғатын аурулар

Пәндер