Сыныпта тыс жұмыстар

Дүниетану мен жаратылыстану бойынша сабақтан және сыныптан тыс жұмыс түрлері

Мэлс Дана Даниярқызы

ПМНО-20-1ус

Сыныпта тыс жұмыстар

Сыныптан тыс ұйымдастырылатын жұмыс түрлері оқушыларға табиғаттың құпия сырларына қаныға түсуге айқара жол ашады, құштарлығы оянады, өз беттерімен жұмыс жасауға белсенділігі артады, білімдері тереңдейді. Сыныптан тыс жұмыстар барысында бала бойында жауапкершілік, тәрбиенің басқа да түрлі қырларының қалыптасуы жүзеге асады;

Сыныптан тыс жұмыстардың мақсаты мен міндеттері:

оқушылардың шығармашылық ізденістерін дамыту;

өзіндік қабілеттерін дамыту;

қоғамдық қарым - қатынасты қалыптастыру;

алған білімдерін әрі қарай жетілдіру;

өз білімін тереңдету қабілетін шыңдау;

оқушылардың белсенділігін, қызығушылығын арттыру;

оқушылардың өзара қарым - қатынасын қалыптастыру;

еңбектенуге, ізденуге ықпал ету;

Сыныптан тыс жұмыстардың талабы мен күтілетін нәтижесі:

оқушы қабілетін ескеру;

білім мен тәрбиенің өзара байланысы;

оқушының ой еркіндігі;

жұмыстарын өз бетінше жоспарлауға үйренеді;

орындау тәртібін түсінеді;

мұғалімнің нұсқауын тыңдап, дұрыс орындауға үйренеді;

өз жұмысына қорытынды жасауға үйренеді;

тіл байлығы мен ойлау қабілеті артады.

Сыныптан тыс жүргізілетін жұмыс түрлерінің айырмашылығы

Сыныптан тыс жүргізілетін жұмыс түрлерінен сабақтан тыс ұйымдастырылатын оқу түрінің айырмашылығы оқу бағдарламасына сәйкес оқушының орындауы міндетті, ал кластан тыс жұмыс түрлері оқушылардың өз еркімен, қызығушылықпен белсенділік таныта айналысып, ұйымдастырылатын оқудың қосымша түрі болып келеді;

Сыныптан тыс жұмыстарға:

тірі табиғат бұрышындағы жұмыстар;

тәжірибе алаңындағы жұмыстар;

түрлі тақырыптық үйірмелер;

экскурсиялар ұйымдастыру;

ондағы материалдарды өңдеу;

көрнекіліктер даярлау т. с. с. жұмыс түрлері жатады.

1 - 2 сыныпта сыныптан тыс жұмыстардың түрлері:

тірі табиғат бұрышындағы жұмыстар;

бөлме өсімдіктерін күту;

өсімдікті басқа ыдысқа көшіру;

түрлі коллекциялар даярлау;

топтық іс-шаралар өткізу, мысалы, ағаш егу, «Құстар күні» мерекесін өткізу;

түрлі викториналық сұрақтар даярлау;

өсімдіктер мен жануарларға, құстарға көмек, ауылшаруашылық зиянкестерімен күрес жұмыстары;

қоғамдық-пайдалы еңбектерді жүргізу, көгалдандыру т. с. с.

Экскурсия

Ерекше сабақ түрі, мектептен тыс орындарда өтіледі, арнайы әдістемені талап етеді. Экскурсия сынып сабағының бір бөлігі, сондай-ақ кластан тыс сабақ түріне де жатады;

Экскурсия оқушылардың пәннен алған білімдерін толықтырып меңгертуге мүмкіндік береді. Әр экскурсия тақырыбына орай белгілі бір танымдық мақсатпен жүргізілуі керек;

Экскурсия сабақтарында оқушы табиғатта өзін ұстау іскерлігі мен дағдысын тәжірибеде меңгереді, қоршаған орта жағдайына баға беруге, табиғат сұлулығын сақтауға және одан әрі көркейтуге өз үлесін қосуға үйретеді.

Экскурсия мүмкіншілігі

Экскурсия баланың эерттейтін обьектілері мен құбылыстарын табиғи немесе қолдан тудырған жағдайда тікелей қабылдауына мүмкіндік береді;

Экскурсия өткізілетін орындар:

табиғат орталарында;

мұражайларда;

ботаникалық бақта;

жануарлар бағында;

завод, фабрикада;

әртүрлі цехтарда;

көл және өзен жағалауында;

тарихи орындарда;

Жеке-дара жүргізілетін жұмыс

бұл белгілі бір белсенді оқушының инициативасымен жүзеге асады;

мұғалімнің арнайы тапсырмасы бойынша жапырақтар, бұтақтар, жемістер, тамырлар коллекциясын даярлау; үйде құстарды бақылау, жыл мезгілдеріне орай жапырақтардың түсінің өзгеруін бақылау; бүршік жару, судың қатуы; осыларға орай қосымша кітаптарды оқу тапсырмалары беріледі;

Топпен жүргізілетін сыныптан тыс жұмыстар

түрлі тақырыпта, түрлі бағытта ұйымдастырылған үйірмелер. Мысалы; «жас натуралистер», «жасыл сақшылар», «көгілдір сақшылар», «жас экологтар» т. с. с. тақырыптағы үйірмелер болады;

Үйірме

өз еркімен жазылған шектеулі санды 12-15 мүшелерден құралады;

үйірме сабақтары аптасына 1 рет немесе айына 2-3 рет өтіледі;

үйірме жұмысы нақты жоспарланған, әртүрлі экспери-менттер, практикалық және теориялық тапсырмалар, ғылыми әдебиеттермен жұмыс, тұрған қаласының, ауылының, өңірінің тарихы бойынша өлкетану жұмыстары, сол өңірдің табиғатын, өсімдіктерін, жануарларын зерттеу бағыттары бойынша жүргізілуі мүмкін;