Малды дене бітімі, сыртқы пішіні және ішкі құрылысы бойынша бағалау және сұрыптау

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

«М.ӘУЕЗОВ атындағы
Оңтүстік Қазақстан
университеті»
ФАКУЛЬТЕТ «АГРАРЛЫҚ»
КАФЕДРА «ӨСІМДІК ШАРУАШЫЛЫҒЫ ЖӘНЕ МАЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ»

Презентация
Тақырыбы: Малды дене бітімі, сыртқы пішіні және ішкі құрылысы
бойынша бағалау және сұрыптау.

Қабылдаған:
Орындаған:
Тобы:
Сырт пішіні. Сырт пішін малдың сыртқы дене құрылысы, ол малдың биологиялық ерекшеліктеріне және
шаруашылықтағы өнімділік бағыттарына байланысты. Ірі қараның сырт пішінін зерттеу арқылы, оның
денсаулығы жөнінде және тұқымы жөнінде мәліметтер аламыз. Сүтті және етті ірі қараларды сыртқы дене
құрылысына қарап айырады. Малдың сырт пішіні оның тұқымына, жынысына, жасына, бағып-күтуіне
байланысты. Малды экстерьері бойынша іріктегенде оның өнімдік бағытына, сүйегінің мықтылығына
және дене құрылысының әрбір мүшесіне баға береді. Дене мүшелерінің кемістігі оның денсаулығының
нашар екендігін көрсетеді. Ал денсаулығы нашар малдың өнімді аз беретіні мәлім.

Ірі караның сырт пішінін бағалау тәсілдері. Ірі қара малының сырт пішінін бағалау арқылы, одан
алынатын өнім көлемін жобалауға және сапасын анықтауға болады. Малдың сырт пішінін бағалаудың
төмендегідей бірнеше тәсілдері бар: көзбен (әр мүшені жеке-жеке және баллмен бағалау), әр мүшені
өлшеу, дене пішінінің индексін анықтау; графикалық және фотосуретімен анықтау.

Ірі қараны көзбен бағалау тәсілі малдың дене пішінін бағалаудағы ең негізгі тәсіл болып саналады.
Тәжірибелі мамандар осы тәсілді пайдаланып малдың дене бітімін (тұрпатын), әрі дене саулығын, малдың
өнімділігін және асылдығын да анықтауға болады. Көзбен бағалау екі түрге бөлінеді: біріншісі малдың
мүшелерін жеке-жеке сипаттап, мүшелерінің жетістігін және кемістігін анықтаса; екіншісі мүшелерін
баллмен бағалап, жалпы қосындысын шығарады.
Жылқының сыртқы пішінін бағалағанда оның дене
мүшелерін 3 топқа бөледі:1) басы, мойны, денесі (шоқтығы,
жауырыны, жотасы, белі, сауыры, кеудесі); 2) аяқтары
(орналасуы, білезік пен бақай буындарының, алақан
сүйектерінің, бақашықтарының, тірсек буындарының
құрылысы); 3) жалпы бітімі, бұлшық еттері, сіңірлері,
мінез-құлқы.

Қойдың сыртқы пішінін бағалауда оның мүйізділігіне,
басының көлемі мен пішініне, жүнділігіне, мойнының
ұзындығы мен жуандығына, мойын терісінің қатпарлығына,
шоқтығының биіктігі мен ұзындығына, жотасының
пішініне, сауырының ұзындығы мен еніне, кеудесінің
кеңдігіне, денесінің артқы үштен бір бөлігінің дамуына,
кұйрығының ұзындығы мен пішініне, аяқтарының
орналасуына, дене терісінің қатпарлығы мен жүн
ерекшеліктеріне көңіл аударады.
Конституция деп – ағзаның өте маңызды морфологиялық, физиологиялық ерекшеліктер
жиынтығының бір бүтін
болуы,тұқымына беру қасиеті, даму жағдайы және өнім беруіне байланысты ағзаның сыртқы орта
жағдайына жауап қайтару қабілеті. Конституция туралы физиологиялық ерекшеліктер
жиынтығының бір бүтін болуы, ұғымның дамуында орыс халқының беру қасиеті,

Қазіргі кездегі көптеген конституция түрлерін топтастырудың ішінде П. Н. Кулешовтың
топтастыруының зоотехнияда маңызы бар. Ол топтастыру негізіне морфологиялық түп негізді
алуды және конституция түрін төрт Топқа бөлуді ұсынған:
сөлекет,
М. Ф. Иванов бұл жіктеуді тығыз
типке жақын мықты типпен
толықтырды.
нәзік,
болбыр
тығыз,
мықты
Малдың ішкі құрылысы - зоотехния ғылымының
малдың дене бітімі мен өнімінің ішкі физиологиялық,
анатомиялық, гистологиялық және биохимиялық
құрылыс-қызмет қасиеттерінің бірлестігін зерттейтін
саласы. Малдың ішкі мүшелерінің кұрылыс-қызмет
көрсеткіштері оның жас кезінде келешектегі өнім
бағытын, мөлшерін болжау арқылы сұрыптау, қажет
болған жағдайда шыққан тегі мен нәсілдік касиеттерінің
үйлесімді анықтау үшін пайдаланылады. Бұл мал
тұқымын асылдаңдыру жұмысының дәлдігін арттырып,
нәтижесін жеделдетеді. Малдың ішкі құрылысы ілімінде
зерттелетін мәселелердің кеңдігі мен терендігіне
байланысты түрлі гистологиялық, биохимиялық,
физиологиялық,, цитогенетикалық, иммуногенетикалық,
ж.б. әдістемелер қолданылады. Қазіргі уақытта мал
сұрыптау мен жұп тандауда терінің, зәрдің, қан мен
сүттің, кариотиптің (хромосомдар саны мен түрі), ДНК-
нің (дезоксирибонуклеин қышқьлының) құрылым-
құрамының көрсеткіштері пайдаланылады. Мысалы, мал
тұқымын асылдандыру жұмысы жоғары дәрежеде
жүргізілетін елдерде асыл тұқымды айғыр мен бұқаның
қан құрамы туралы куәлік болуы шартты мәселе. Сол
сияқты, тұқымдық қошқарға қалдырылатын қозышар
терісінің гистологиялық құрылысы бойынша іріктеледі.

Ұқсас жұмыстар

Қойдың дене бітімі, сыртқы пішіні, ішкі құрылысы, биологиялық және өнімдік ерекшеліктері туралы

Мал шаруашылығының маңызы

Ауыл шаруашылық малының дене бітімі, сыртқы пішіні және ішкі құрылысы

Қойдың дене бітімі, сыртқы пішіні, ішкі құрылысы, биологиялық және өнімдік ерекшеліктері

Қой жабайы тегі

Ауыл шаруашылығы малдарының конституциясы

ЭКСТЕРЬЕР МЕН КОНСТИТУЦИЯ БОЙЫНША ІҚМ ТҰҚЫМДАРЫН БАҒАЛАУ

Анатомияны тірі адамда оқып білу әдістері: антропометрия. Дене бітімінің түрлері(типтері ) туралы

Малдың түр - тұлғасын анықтау, тері мен тері асты қабаттарын зерттеу

Анатомияны тірі адамда оқып білу әдістері: антропометрия. Дене бітімінің түрлері(типтері)

Пәндер