Көл және қазаншұңқырларының қалыптасуы

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министірлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы университеті ҚЕ АҚ
Инженерлік- технологиялық факультеті
«Геодезия және картография»

Көл және қазаншұңқырларының
қалыптасуы

Орындаған:Тойлебаева А.Т.
Тобы:ГК-809
Тексерген:Жапар Б.С.

Семей 2021
ЖОСПАР:
I.Кіріспе.
II.Негізгі бөлім:
• Көл ойыстарының қалыптасуы
• Қазаншұңқырлар пайда болуы және геологиялық
құрылысы
III.Қорытынды.
IV.Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
Көл — тікелей теңізбен қосылмаған құрлықтар
өңіріндегі суға толы дербес ойыстар.
Көл ойыстарының қалыптасуына қарай: бөгелген,
ойысты және аралас болып жіктеледі.
Бөгелген көл өзен аңғарын тау көшкіндері,
сырғымалары, мұздықтар және т.б. басып қалған
жағдайда пайда болады. Бөгелген көлге бөгендер
мен әуіттер де жатады.
Ойысты көлдің мореналық, тектоникалық,
жанартаулық, эолдық және карстық деп аталатын
түрлері бар. Көлдер ағынды көл (ағатын өзендері
бар) және тұйық көл болып ажыратылады.
Жанартау көлдері - сөнген жанартаулардың
көзеліктері (көзелік көлдер) мен қатқан лаваның
ойпаңдарында (кальдералық көлдер) пайда болған
көлдер.
Тектоникалық көлдер – қазаншұңқырлары
тектоникалық құбылыстар нәтижесінде пайда
болған ойысты көлдер. Тектоникалық көлдерге
жер қыртысының төмен түсуінен қалыптасқан
дүние жүзіндегі ең терең көлдер жатады.
Режіміне қарай

Ағынсыз – өзендер Ағынды – өзен
келіп құйғанымен, ағып шығатын
ағып шықпайды көлдер
Қазаншұңқыр-құрлық бетіндегі, мұхит-
теңіз түбіндегі пішіні дөңгелек не аздап
созылыңқы келген ойыс. Қазаншұңқыр
тұйық немесе бір жағынан, өзен арнасында
орналасса екі жағынан ашық болып келеді.
Жер бетіндегі Қазаншұңқырдың мөлшері
бірнеше км-ден жүздеген км-ге жетеді.
Қазаншұңқырлар пайда болу және геологиялық
құрылысы жағынан тектоникалық, жанартаулық
мысалы, кальдералар (испанша caldera – үлкен
қазан), эрозиялық, мұздық, карстық; құрылымы
жағынан тегіс табанды, ыдыс тәрізді, т.б. бөлінеді;
сумен толығуына қарай ағып өтетін, ағынды,
ағынсыз (құрғақшылық аймақтарда) болып
ажыратылады. Су асты Қазаншұңқырлары
жүздеген, мыңдаған км-ге созылады.
Мұхиттық қазаншұңқырлар - мұхит табаны
шегіндегі су асты жоталармен, белестермен және
қыраттармен шектелген ауқымды ойпандар. Олар
өзара терең өткелдермен жалғасып жатады.
Орташа терендігі 5 мың м. шамасында.
Қазаншұңқырлар табаны 100-500 м биіктікте
ауытқитын төбелі-жазықты бедерімен
сипатталады.
Опырылма қазаншұңқыр - әктастардағы немесе
басқа тау жыныстарындағы жер асты қуыстары
төбесінің опырылуы немесе шөгуі салдарынан
жарылымдар бойындағы телімдердің төмен
түсуінен пайда болған депрессия.
ҚОРЫТЫНДЫ
Көл — тікелей теңізбен қосылмаған құрлықтар өңіріндегі суға
толы дербес ойыстар. Қазаншұңқыр-құрлық бетіндегі, мұхит-
теңіз түбіндегі пішіні дөңгелек не аздап созылыңқы келген
ойыс. Дүние жүзіндегі ең ірі көлдер Каспий теңізі (371000
км2), Америкадағы Ұлы көлдер, Арал теңізі, Байкал көлі
(31500 км2), Ладога (17700 км2). Ең терең көл - Байкал (1620
м). Қазақстандағы ірі көлдер - Арал, Балқаш, Зайсан, Селеті
көлі , Алакөл, Қорғалжын көлі т.б. Көлдердің практикалық
маңызы өте зор. Олар балық аулауға, жол қатынасын
қамтамасыз етуге, жер суаруға, сумен жабдықтауға
пайдаланылады. Сонымен қатар көлдерден əр түрлі тұздар,
темір, марганец, боксит рудалары өндіріледі, сапропель,
жанғыш тақтатастар, диатомиттер қазылып алынады.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
• https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A
%D3%A9%D0%BB
• «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас
редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ
энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-
89800-123-9, V том
• С.А. Құсайынов Жалпы геоморфология. Оқулық.
– Өңд., толықт., 3-бас. - Алматы: Қазақстан
Республикасының жоғарғы оқу орындар
қауымдастығы, 2012.-307 бет.

Ұқсас жұмыстар

Топырақ қабатыны ылғалдылығы молайып, батпақтану процесі

Батпақты аймақ

Нәрестенің бас қаңка сүйектері

Темперамент жөнінде түсінік

ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫ БҰЗЫЛУЛАРЫ БАР БАЛАЛАРДЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ - ПЕДАГОГИКАЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ

Аудиттің Қазақстанда дамуы мен қалыптасуы

КІШІ ЖҮЗДІҢ РЕСЕЙ ИМПЕРИЯСЫНЫҢ ҚҰРАМЫНА ЕНУІ

Каспий теңізі

Қазақстанда салықтардың қалыптасу тарихы

Жемқорлық құлықтарының психологиялық ерекшелігі

Пәндер