Даосизмнің негізін қалаушы

Презентация қосу

ЕЖЕЛГІ ҮНДІ,
ҚЫТАЙ, ГРЕК
ФИЛОСОФИЯ
СЫ
ОРЫНДАҒАН: ТӨРЕХАН РАСУЛ
ТОБЫ: ДҚ-111
ТЕКСЕРГЕН: БЕРИКОВА АЙГАН КАЛИЕВНА
ЕЖЕЛГІ ҮНДІ ФИЛОСОФИЯСЫ
Үнді философиясын зерттеуші ғалымдар философия ғылымының бастауы,
бүкіл Шығыстың философиялық идеяларының қайнар көзі Үнді елі, ең
бастысы — Үнді ойшылдары адамзатты осы күнге дейін толғантып келе
жатқан мәселелерді көне заманның өзінде-ақ қоя білді деп есептейді. Бұл
пікірлермен жалпы алғанда келісуге болады.

ЕЖЕЛГІ ҮНДІ
ФИЛОСОФИЯСЫ

Үнді философиясы б.з.д. II жəне I
мыңжылдықтың бас кезінде,
арийлердің (малшы тайпалардың)
солтүстік-батыстан енуі, олардың елді
басып алуы, алғашқы қауымдық
құрылыстың құлдырауы ежелгі
Үндістанда таптық қоғам мен
мемлекеттің пайда болуымен дүниеге
келді. Мемлекеттік биліктің басында
раджа тұрды, оның билігі егін
шаруашылығымен айналысушы
ақсүйектердің билігіне жəне рулық
абыздық билікке тірелді

ЕЖЕЛГІ ҮНДІ
ФИЛОСОФИЯСЫ
Ежелгі Үнді гносеологиясының
ерекшелігі – заттар мен
құбылыстардың сыртқы,
көрінетін белгілерін емес,
сананың нәрселер құбылыстар
дүниесімен қатынасы
барысындағы процестерін
зерттеу. Осыған байланысты
Үнді философиясында сана үш
түрге жіктеледі; «пракрити»-
материалды сана; «пуруша»-
таза сана; «майя»- түстер,
елестер.
ЕЖЕЛГІ ҚЫТАЙ ФИЛОСОФИЯСЫ
Біздің заманымыздан бұрын VIII—VI ғасырлар аралығында қазіргі Қытай
мемлекетінің жерінде құлдық қоғам толық қалыптасқан. Мифологиялық
дүниетанымның орнын философиялық ілімдер ала бастайды. Олардың
барынша гүлдену кезеңі Хань династиясына сәйкес келеді (б.ж.с.д. 207ж.-
б.д.220 ж.). Зерттеушілер бұл кезенді «гүлденген жүз философиялық
мектептің өзара тартысы» деп атаған.

ЕЖЕЛГІ ҚЫТАЙ
ФИЛОСОФИЯСЫ

Қытай философиясындағы өзекті
ұғымдар
• Ежелгі Қытай философиялық дәстүрі
бойынша адам үш түрлі космостық
энергияның жиынтығы болып
табылады:
• 1. цзин
• 2. ци
• 3. шэнь

ЕЖЕЛГІ ҚЫТАЙ
ФИЛОСОФИЯСЫ
• Цзин-тіршіліктің, жаратылыстың туылу, пайда болу
қуаты. Оны әдетте тірі тіршіліктің, организмнің
«тамыры», «ұрығы» деп атайды. Бұл
психофизиологиялық қуат екі түрге жіктеледі:
• - «Алдынғы Аспан ұрығы» - адамға туа біткен
гендік программа, денелік – тәндік ерекшеліктер;
• - «Кейінгі Аспан ұрығы» - адамның өмір бойғы
әрекеттерінің сипаты. Сонымен қатар цзин
сексуалды энергияны да білдіреді.
• Ци – дүние тіршіліктің құрылыс материалы
қызметін атқаратын материалдық –рухани
энергия. Ци энергиясы былай жіктеледі:
• - заттық ци арқасында заттар мен тірі
организмдер материалды формаға ие болады.
• - рухани ци – адам мен тірі тіршілікті
• Шэнь – адам тұлғасының негізін құрайтын және
өлімнен соң жойылмайтын адам бойындағы
сарқылмас рухани энергия.

ЕЖЕЛГІ ҚЫТАЙ
ФИЛОСОФИЯСЫ

Даосизм
• Дүние құрылысы мен тіршілігінің
адам, табиғат, космостың байланыс
жүйелерін түсіндіруге тырысатын
қытайдың ең ежелгі философиялық
ілім. Негізін қалаушысы б.д.д VI
ғасырдың соңы мен Vғ. Басында өмір
сүрген Лао-Цзы («Қарт ұстаз»).
• Өзекті ұғымдары:
• «Дао» және «Дэ»

Лао-Цзы («Қарт ұстаз»)
Даосизмнің негізін қалаушы
ДАО ҰҒЫМЫ ЕКІ МАҒЫНА БЕРЕДІ:
- бүкіл дүние жаратылған бастапқы негіз(субстанция)
- әлем тіршілігін қамтамассыз ететін универсалды заң,
адам және табиғат дамуында сақталуға тиісті жол.

ЕЖЕЛГІ ҚЫТАЙ
ФИЛОСОФИЯСЫ

Даосизм
• Дүние құрылысы мен тіршілігінің
адам, табиғат, космостың байланыс
жүйелерін түсіндіруге тырысатын
қытайдың ең ежелгі философиялық
ілім. Негізін қалаушысы б.д.д VI
ғасырдың соңы мен Vғ. Басында өмір
сүрген Лао-Цзы («Қарт ұстаз»).
• Өзекті ұғымдары:
• «Дао» және «Дэ»

ЕЖЕЛГІ ГРЕК ФИЛОСОФИЯСЫ
Грек философиясы мен мəдениетінің өркендеген жері грек жері емес,
Жерорта теңізі жағалауындағы елдер. Бұл елдерді бір кезде гректер жаулап
алған болатын. Милет, Самос, Абдер сияқты қалалар Жерорта теңізіне жақын
болып, оларда сауда-саттық жəне экономикалық қатынастар кеңінен
өркендеді. Сондықтан бұл қалаларда ірі мəдениет ошағы, философиялық орта
пайда болып, дами бастады

ЕЖЕЛГІ ГРЕК
ФИЛОСОФИЯСЫ
Алғашқы грек философиялық
мектебі Милет қаласында пайда
болды. Милет мектебі Ежелгі
Грекияда б.з.д. VI ғ. өмір сүрді.
Бұл Милет мектебінің негізін
қалаушылар Фалес,
Анаксимандр, Анаксимен. Бұлар
дүниені біртұтас, бір-бірінен
бөлінбейтін жалпы процесс деп
қарай отырып, оның негізін
материалдықтан іздеді.

ЕЖЕЛГІ ГРЕК
ФИЛОСОФИЯСЫ
Грек философиясында Гераклит
диалектикасына қарама-қарсы бағытта
пайда болған сол кездегі ағымдардың бірі
— Элей мектебі болды. Ол мектептердің
өкілдері – Парменид пен Зенон. Парменид
пен Зенон бастаған Элей мектебі келелі
философиялық мәселелерді көтерді. Ең
алдымен олар болмыс туралы проблеманы
жан-жақты талқылады.
Элей мектебі болмыс туралы философиялық
мәселе көтере отырып, оның мәнін ашуға
әрекеттенді. Болмысты тек ойлау арқылы
білуге, түсінуге, сырын ашуға болады.
Ендеше, негізгі мәселе – ойлаудың
болмысқа деген қатынасы. Бұл — Элей
мектебінің ашқан жаңалығы. Мұның өзі
кейін философияның негізгі мәселесіне
айналды. 13
НАЗАРЛАРЫҢЫ
ЗҒА КӨП
РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Даосизмнің негізгі ұғымы

Даосизм философиясының мәні

Ежелгі Қытай философиясы

Ежелгі шығыстың саяси ойлары

Мектептің шығу тарихы

Индуизмнің қасиетті жазбалары

Сиань - өлместігі, ұзақ өмір сүруі

Жапонияның діні - синтоизм

Дао - философтарының мақсаты

Ежелгі Қытай буддизм философиясының ерекшелітері

Пәндер