Сандық әдістермен математикалық әдістердің арақатынасы

Презентация қосу

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
География және табиғатты пайдалану факультеті
География, кадастр және жерге орналастыру кафедрасы

СӨЖ
Сандық ақпаратты алу
және деректерді
топтастыру

Орындаған: Рашева А.С.
Қабылдаған: Калимурзина А.М.
Мазмұны

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1) География ғылымындағы сандық зерттеу әдістері
2) Картометрия әдісі
3) Балл әдісі
4) Баланс әдісі
5) Статистикалық әдіс
Ⅲ. Қорытынды
Ⅳ. Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Зерттеу – жеке зерттеушілермен жаңа ғылыми білім алу
іс-әрекеті немесе субъективтік үрдіс.
Әдіс , метод (гр. 'μέθοδος',methodes зерттеу не тану
жолы, бір нәрсеге жетудің жолы) — көздеген мақсатқа
жетудің тәсілі, тәртіпке келтірген қызмет жүйесі. Әдіс -
зерттеу барысында белгілі бір қорытынды алуға
бағытталған, бір немесе бірнеше метематикалық,
немесе логикалық операциялардың теорияға немесе
практикаға негізделген түрі.
Ғылыми негізделген әдістерді саналы түрде қолдану
жаңа мағлұматтар алудың аса маңызды шарты болып
табылады. Танымның даму процесінде ғылыми ойлау
жүйесінің индукция, дедукция, талдау және жинақтау,
аналогия, салыстыру, эксперимент, бақылау және басқа
да әдістері жасалып, қалыптасты.
Негізгі бөлім
Ғылыми әдістің негізгі мақсаттары — объективтік ақиқатты ашу. Зерттеудің
Географиялық
нәтижесі де, оған апаратын жол да, әдіс те ақиқат болуы қажет. Әдістің
әдістер:
негізінде белгілі бір білімдер (ұғымдар мен заңдар) жүйесі жатады. Мысалы,
әрбір элементтің өзіндік спектрі барлығын физика ғылымы ашқаны мәлім.
Мұның өзі физикада бұдан бұрын қалыптасқан, спектрольдық анализ әдісі
негізінде ғана мүмкін болды. Демек, әдістің ақиқаттылығы оның негізінде
жатқан теорияның ақиқатына байланысты. Салыстырмал
ы-сипаттау

Жалпы ғылыми әдіске төмендегілер жатады:
экспедициялы
қ

математикалы
тарихи Бақылау модельдеу
қ

картографиял
ық
Сандық деректерге:
статистикалық,
математикалық
деректер (графиктер
мен диаграммалар)

Сапалық деректерге:
мәтіндер,
графикалар (кез келген суреттер
мен диаграммалар),
Карталар жатады.
Географиядағы сандық әдістер - географиялық обьектілер мен
құбылыстар туралы сандық/мөлшерлік кеңістіктік-уақыттық
ақпаратты алуға, талдауға, түрлендіруге және картографиялауға
бағытталған амалдар мен рәсімдердің жиынтығы.
Картометр
ия
әдісі
ауданын, ұзындығын, көлемін және басқа да
сандық сипаттамаларын алу үшін әртүрлі
географиялық нысан карталары бойынша
өлшеу тәсілі. Картометрия әдісі – ауданын,
ұзындығын, көлемін және басқа да сандық
сипаттамаларын алу үшін әртүрлі
географиялық нысан карталары бойынша
өлшеу тәсілі.

Картографиялық материалда, әдетте, жазық тікбұрышты
координаталар жүйесінің аймақтық координаталық торы
көрсетіледі. Бұл тордың квадраттарының жақтары әдетте
километрлердің бүтін санымен көрсетіледі, сондықтан
оны километрлік тор деп атайды. Солтүстіктен оңтүстікке
қарай жүргізілген километрлік тор сызықтары аймақтың
осьтік меридианына (X осі) параллель, ал батыстан
шығысқа қарай жүргізілген сызықтар экваторға (Y осі)
параллель орналасқан.
Баланс
01 актив пен пассив арасындағы;
әдісі
М
Бұл негізінде түрткіжайтты
Ы
02 кірістер мен шығыстар
талдау әдісі пропорционалды арасындағы;
бөлу немесе үлестік қатысу С
құрастырылған.Баланстық әдіс
кейбір құбылыстар арасындағы А 03 қолда бар қажетті ресурстар мен
ресурстар арасындағы;
тепе-теңдікті білдіретін тепе- Л
теңдік сөзіне негізделген.
Баланстық әдіс ағымдағы Ы
жағдайды түсіну үшін өзара
байланысты кейбір
04 қарыздар мен оларды жабу көздері
көрсеткіштерді салыстыруды
арасындағы;
білдіреді. Ол әрдайым
теңдестірілуі керек құбылыстар
арасындағы тығыз байланысқа
05 жеке факторлардың әсері мен жалпы
көрсеткіштің өзгеруі арасындағы
негізделген.
байланысты жатқызуға болады.
Балл әдісі
• географиялық нысандар мен процестердің сандық бағасы.Баллдық әдістің мәні ұқсас немесе өзара
алмастырылатын өнімдердің белгілі бір параметрлік қатарына кіретін өнімдердің техникалық,
экономикалық және тұтынушылық параметрлерінің маңыздылығын сараптамалық бағалауды қолдану
болып табылады. Бағаларға әсер ететін тауарлар сапасының кейбір техникалық-экономикалық
көрсеткіштерін сандық өлшеу мүмкін емес немесе олар параметрлік бағаның басқа әдістерін қолдануға
ыңғайсыз. Баллдық әдісті қолдану мыналардың болуымен байланысты:

03
02
01

осы параметрлік қатарға
кіретін тауарлардың
өнімнің тұтынушылық тұтынушылық қасиеттерін
қасиеттерін бағалаудың бағалау әдістері.
тұтынушылық қасиеттердің белгілі бір бірыңғай жүйесін жасау үшін
таралу диапазонымен бірдей қажеттілікті осы өнімдер бойынша
(параметрлік қатар) қанағаттандыруға сарапшылар тобы;
арналған біртекті бұйымдардың белгілі
бір тобының;
Статистикалы
қ
әдіс

Бұл сандық әдістің негізі, сандық
әдістерде бастапқы көрсеткіштерді
жинақтау, өңдеу және
талдау.Статикалық әдістер сыныптың
статикалық объектісіне байланысты
және тек статикалық айнымалыларға
және/немесе сыныптың басқа
статикалық әдістеріне жүгіне алады.
Сыныпта әдеттегі әдісті шақыру үшін
алдымен осы сыныптың объектісін
құру керек, содан кейін ғана объектіні
шақыру керек.
Сандық әдістермен математикалық әдістердің
арақатынасы

Мөлшерлік әдістер

Математикалық
Сандық
әдістер
әдістер

Математикалық – статистикалық әдістер
Қорытынды

Сонымен қорытындлай келе, география 1950-жылдардан бастап
математикамен тығыз байланыса отырып, сандық әдістерді кеңінен
қолдануда. Екі ғылымның даму тарихы арасында алшақтық өзгерістер
болып тұрды, сонда да география математиканың әдістерін қолданбай
тұра алмайды. Географиядасандық зерттеуәдісі ғылыми дәлелденген
ақпарат бере отырып, әлембейнесін нақтылай түседі. География бұл
әдіссіз сипаттамалы жәнеэмпирикалықғылым болар еді. Жыл сайын
деректер саны арта түсетіндіктен, зерттеуді қажет ететін жүйелер
қиындауда, сандық әдіссіз деректерді өңдеу про-цесін ұсыну мүмкін
емес. Сандық әдіс географиялық ғылымдарғаберік енді. Картографтар,
геологтер, синоптиктер, топографтар, топырақтанушылар,
экономикалық және саяси географтар, елтанушылар, т.б. мамандардың
зерттеужұмысын жеңілдетеді.Сандық көрсеткіштің даму мүмкіндігі кең,
ол «гуманитарлы» география ғылымын нақтылай түседі.
Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Червяков В.А. Количественные методы в географии: учебное пособие. – Барнаул,
1998. – 259 с.
2. Екеева Э.В. Методы географических исследований: учебное пособие. – Горно-
Алтайск: РИО ГАГУ, 2010. – 48 с.
3. Пузаченко Ю. Г. Математические методы в географических и экологических
исследованиях. М., 2004.
4. https://okulyk.kz/geografija/499/
5. http://bookviewer.atamanov.info/book/1/part/85
6. https://bstudy.net/745883/ekonomika/ballnyy_metod_tsenoobrazovaniya
Назарларыңызға рақмет!

Ұқсас жұмыстар

Проективтік әдістер

Педагогика әдіснамасы

Әдістанымның жалпы сипаты

Сандық зерттеулер

Сандык зерттеудің мәліметтерін жинау әдістері

Медициналық статистика

Математикалық модельдеу

Криптографияның математикалық негіздері

Химиялық талдау

Грек мифологиясы

Пәндер