Перцептивті модельдеу әрекеті

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және
ғылым министрлігі
КЕАҚ ППУ «М. Канапьянов атындағы
жоғары колледж»

L/O/G/O

Педагогика пәні бойынша
Тақырып:«Мектеп жасына дейінгі балалардың қабылдауды
дамытуға арналған психологиялық әдістеме қолдану
мүмкіндіктері»

Орындаған:
Студент: Смаилканова Фатима М.
Кіріспе:
• Мектеп жасына дейінгі балалардың қабылдау түрлерінің
қалыптасу ерекшеліктерін зерттеу қазіргі таңда өте өзекті
мәселелердің бірі. Қазіргі таңда мектепке дейінгі балалардың
психикалық және танымдық прцестерін зерттеуге аса назар
аудару басты проблемалардың бірі болып табылады.
Сондықтан, балдырғандардың бойындағы психикалық
процестер мен сапалардың, қабылдаудың, зейіннің,
қиялдаудың, есте сақтаудың, ойлаудың, сөйлеудің, сезімдердің,
мінез-құлықтың, еріктің пайда болуын, өзгеруін, жетілуін және
қалыптасу ерекшеліктерін зерттеу көкейкесті және
ғалымдардың назарын аударарлық мәселелердің бірі екендігі
сөзсіз.
Жоспар:

1 Қабылдау теориясы

2 Қабылдаудың даму кезеңдері

3 Стандартталмаған әдістемелер

4 Стандартталған әдістемелер
Негізгі ұстанымдар :

Ассоциативті психология

Балаға туылғаннан бастап оған сезім беріледі. Сезім
топтарының қайталануы баланың оларды кешенді түрде
қабылдай бастайтындығына әкеледі. Қабылдау осылай
туындайды
Гештальт психологиясы

Тұтастық - қабылдаудың өзіндік ерекшелігі. Қабылдау
заңдары адамдар мен жануарлар үшін бірдей және
өзгермейді. Мәселе: қабылдаудың дамуы дегеніміз не?

Мәдени-тарихи теория

Қабылдау әр түрлі психикалық процестерге қосу арқылы
дамиды: есте сақтау, ойлау және т.б.
Сенсорлық кодтау процесі
қабылдау процесі

Торлы қабық жасайды
жүйке ынталандыру
моделі
(яғни ол сигналдарды
қабылдайды).

Қабылдау
болжайды
сыртқы ортамен байланыс, тағайындау
осы ортаға хабарламалар келіп түсті, ол тақырып
моделін жасайды және қолданады.
Сенсорлық кодтау және
қабылдау процестері
Қабылдау шарттарына қарамастан,
біз затты дұрыс көреміз (яғни ол үнемі ие болатын көлем,
түс, пішін нысанын көреміз)

1 м 70 см

1 м 70 см

Ортоскопиялық қабылдау
(пішіннің, өлшемнің, түстің
тұрақтылығы)
Қабылдауды дамыту - бұл мағыналы
процесс

Иллюзия Шарпантье

1 кг
= 1 кг

Шағын зат ауыр сияқты
Қабылдауды дамыту - бұл мағыналы
процесс

Роршах тесті - 1921 жылы швейцариялық психиатр және психолог Герман Роршах
шығарған жеке тұлғаны зерттеуге арналған психодиагностикалық тест. Роршах
дақтары деп те аталады.

Бұл психиканы және оның бұзылыстарын зерттеу үшін қолданылатын сынақтардың
бірі. Тақырыпқа тік оське қатысты симметриялы он сия блотына түсінік беру
ұсынылады. Әрбір осындай фигура еркін ассоциацияларға стимул ретінде
қызмет етеді - субъект өзіне байланысты туындаған кез-келген сөзді, бейнені
немесе идеяны атауы керек. Тест индивидтің блотта «көретіні» оның жеке
басының ерекшеліктерімен анықталады деген болжамға негізделген.
Қабылдау бүтіннен оның
дифференциациясына қарай бағытта
дамиды

Гештальт психологы Макс Вертемер фи-
феноменды сипаттады

Статикалық кескіндердің жиынтығы
қозғалыс қабылдауға әкелмейді
Қабылдау әр түрлі психологиялық
жүйелерде жұмыс істейді

1 •қабылдаудың
эйдетикалық жадымен
байланысы

•қабылдаудың көрнекі-
бейнелі ойлаумен
байланысы

3 • қабылдаудың сөйлеумен
байланысы
Қабылдаудың даму кезеңдері

Идентификациялау
әрекетін меңгеру

Қабылдау
әрекеттерін Стандартқа сілтеме жасау
меңгеру әрекетін меңгеру
тәртібі
Перцептивті модельдеу әрекетін
меңгеру

Қалыптау Кескіндеме Аппликация Құрастыру
(дискретті (дискретті (дискретті (дискретті
операциялар) операциялар) операциялар) материал)
Қабылдаудың даму кезеңдері

Идентификациялау
әрекетін меңгеру

Стандарттарға толығымен сәйкес келетін
1 объектінің қасиеттерін зерттеу кезінде
орындалады
Біріншіден, идентификация әрекеті іс жүзінде
2 объектілерді бір-біріне сәйкестендіру арқылы
жүзеге асырылады. Содан кейін бала кескіндерді
«көруге» үйренеді

3 Ерте жаста ол тек қолайлы жағдайларда ғана
сәтті жүзеге асырылады. Мектепке дейінгі жаста
дамиды
Қабылдау әрекетінің түрлері

Сәйкестендіру әрекеті Объекты

Идентификация - белгілердің сәйкес
келуі негізінде белгісіз объектінің белгілі
затпен сәйкестілігін белгілеу; тану.

Эталон
Қабылдаудың даму кезеңдері

Стандартқа сілтеме жасау
әрекетін меңгеру

Бұл объектінің қасиеттерін сипаттау үшін сілтеме
1 үлгісін қолдану.

Сәйкестендіру әрекетінен айырмашылығы,
2 объектілердің сәйкестігін емес, олардың
ұқсастығын орнату керек (яғни
айырмашылықтарды көру))
3 Ерте жаста ол тек қолайлы жағдайларда ғана
сәтті жүзеге асырылады. Мектепке дейінгі жаста
дамиды
Қабылдау әрекетінің түрлері
перцепция немесе қабылдау - бұл адамның қоршаған
заттар мен жағдайларды бейнелеу қабілеті.
Қабылдау процесінде алынған мәліметтер негізінде
қоршаған шындықты тану жүзеге асырылады және
оны жеке (субъективті) түсіну қалыптасады.

Стандартқа сілтеме жасау
әрекетін меңгеру
Қабылдау әрекетінің түрлері

Эталонға жатқызу әрекеті
Қабылдаудың даму кезеңдері

Перцептивті модельдеу
әрекетін игеру

Әрекет зерттелетін объектінің қасиетін бір
1 стандартпен емес, олардың тобымен
байланыстыруды, яғни "сілтеме моделін" құруды
қамтиды»

2 Мысалы, форманы қабылдаған кезде күрделі
форманы бала Ғаламдық емес, тұтастай емес,
аналитикалық, бөлінген, өзара байланысты
элементтер жүйесі ретінде қабылдайды
Перцептивті әрекеттер түрлері

Перцептивті модельдеу әрекеті
Пішін қорабы

Құрастыру
үлгі бойынша
Стандартталмаған
диагностикалық әдістер

Пирамида,
Тостағандар

Бөлінген суреттер
Эталондар
(О.М.Дьяченко) Стандартталған
диагностикалық әдістер

Көру-мотор Перцептивті
гештальт тесті модельдеу
(Л.Бендер) (В.В.Холмовская)
Стандартталған диагностикалық
әдістер

Эталондар
(О.М.Дьяченко)

Әдістеме заттардың қасиеттерін (формасын)
1 берілген эталондарға жатқызу әрекеттерін
меңгеру дәрежесін анықтауға бағытталған

2 Материал: 4 беттен тұратын дәптер, олардың
әрқайсысында заттарды бейнелейтін 16 сурет
(барлық жерде бірдей суреттер) және бір
стандарт бар.
3 Баллдарды есептеу "айыппұлдық" әдіспен
жүргізіледі: мүмкін болатын ең көп балл санынан
(32) әрбір жіберілген қате үшін баллдар шегеріледі
(дұрыс белгіленбеген сурет және белгіленбеген
қажетті сурет).)
Стандартталған диагностикалық
әдістер

Эталондар
Стандартталған диагностикалық
әдістер

Эталондар:
Перцептивное
Сапалы талдау
моделирование

Синкретикалық бағдарлау: балалар объектіні бір
1 бөлік негізінде немесе контурдың сипаттамалық
бөлшектерін ескерусіз сілтеме ретінде жіктейді
(гитара бұрыш түрінде эталонға; немесе гитара конус
тәрізді эталонға)
Аралас бағдар: қарапайым эталондарды қатесіз
2 тағайындау, бөлшектер фигурадан тыс
орналасқан эталондардағы қателер

Тиісті бағдарлау: қатесіз сәйкестік, 1-2 кездейсоқ
3 қате
Стандартталған диагностикалық
әдістер

Перцептивті модельдеу

1 Балаға 15 беттен тұратын дәптер ұсынылады

Алғашқы үш бетте кіріспе тапсырмалар бар және
2 бағаланбайды

Баллдарды есептеу "айыппұлдық" әдіспен
3 жүргізіледі: ең жоғарғы ықтимал баллдар санынан
(36) жіберілген әрбір қате үшін баллдар шегеріледі
(ең болмағанда бір элемент – қате).)
Стандартталған диагностикалық
әдістер

Перцептивті модельдеу
Стандартталған диагностикалық
әдістер

Перцептивті модельдеу
Стандартталған диагностикалық
әдістер

Перцептивті модельдеу:
сапалы анализ

1 Шешімдер кездейсоқ: көптеген комбинациялар үлгі
фигурасының пішініне сәйкес келмейді

Перцептивті модельдеу әрекеті екі элементтің пішінін,
2 орналасуын және кеңістіктік қатынасын ескере
отырып шектеледі

Дәлдік пен икемділік жеткіліксіз жұмыс жүйесін
3 жеткілікті меңгеру: ұқсас, бірақ үлгіге ұқсас емес
элементтерді таңдау бар

4 Әрекетті игерудің жоғары дәрежесі
• Жалпы қабылдауды дамыту арнайы ұйымдастырылған сенсорлық
тәрбие болған жағдайда тиімді өтеді. Сондықтан арнайы
ұйымдастырылатын сенсорлық тәрбиеге назар аудару керек. Екі жас
пен жеті жас арасында ақыл-ой тұрғысында міндеттерді шешу
нақтылы қабылдау эксперименті ретінде өте алатыны Ж. Пиаженің
тәжірибелерінде анықталған болатын. Ол бала ойының
қайтымдылығының болмауы және міндеттің шешілу барысына
көрнекі жағдайдың ықпал етуі сияқты ерекшеліктерін байқаған.
Сонымен қатар қабылдауды дамытудың айрықша саласы ретінде
көркем туындылары мен эстетикалық қабылдауды қалыптастыруды
қарауға болады. Салынған суретті дұрыс қабылдау үшін бала
бейнелеу ерекшеліктерін ескеруі тиіс. Қабылдауды
қалыптастырудың жолдарының А. Ф. Говоркова, О. И. Галкина, А. А.
Люблинская теориялары әр түрлі болуы ықтимал екенің көздеді.
Барлық зерттеушілер негізгі жайларды бір ауыздан қабылдап, жалпы
қабылдауға үйретуде сөзді кірістірудің зор ролі бар екенін, сонымен
бірге сөз қабылданған затты сипаттау үшін қолданылатынын
дәлелдеді.
Н. Н. Корников сияқты ғалымдардың қорытындылары мен
зерттеулері көрсеткендей, бала кеңістіктің белгілерін меңгеріп
алмай тұрып, таныс жағдайда дұрыс бағыт алады. Мектеп
жасына дейінгі балада қабылдау іс-әрекеттерін жетілдіру өзінің
негізінде бізге бұрыннан таныс заңдылықты, яғни сыртқы
бағдарлау іс-әрекетінің қабылдау іс-әрекетіне айналуын көрдік.
Осы мектеп жасына дейінгі балалардың қабылдау
ерекшеліктерін қалыптастыруға негіз болатын Б. Г. Ананьев, А.
А. Люблинская сиқтылардың әдебиеттері көмекшісі болады.
Сонымен бірге А. А. Венгер әдебиеттерінен қабылдауды терең
дамыта алуға үлкен септігін тигізеді. Қорыта айтқанда ең негізгі
мәселе мектеп жасына дейінгі балалардың қабылдау
ерекшеліктерінің қалыптасуына, дамуына өте дұрыс жолда
қарау қажет.
L/O/G/O

Назарларынызға рақмет!

Ұқсас жұмыстар

Қарым - қатынастың перцептивті жағы

Психиканың перцептивті сатысы

Модельдеу объектісі

Тұлғааралық коммуникация психологиясы

ANSYS CFX программа пакеті

Қарым-қатынас жайлы

Мәдениет тілі

Педагогикалық әрекет ғылым және өнер ретінде

Сөйлеу әрекетін үйретуді жазба сөзден бастаған дұрыс

Адамдар арасындағы қарым-қатынас

Пәндер