Сальмонеллёз жұқпалы ішек ауруы

Презентация қосу

Сальмонеллёз жұқпалы ішек ауруы. Аурудың
қоздырғышы — сальмонелла туысына жататын
таяқшалы бактериялар. Бұлбактерияларды алғаш рет
1885 ж. Америка ғалымдары Дж.Смит пен Д.Е.
Сальмон обамен ауырған шошқалардан тапқан.
Қазіргі кезде 2500-ден астам
сальмонелла бактериясы бар. Сальмонеллалар
сыртқы ортада қолайлы жағдай туса, көбейе береді.
Олар суда 5, ет-шұжық, сары майда 4 айға, сүтте 20
күнге, ірімшікте 1 жылға дейін тіршілігін жоймайды.
Всальмонеллалардың үлкен тобы, соның ішінде маңыздылары:
S.typhimurium, S,enteritidis, S.infantis, S.newport, S.agona, S.derby,
S.iondon тағы және басқалары Гр (-) таяқшалармен қоздырылады.
Негізгі патогенді факторы:холераға ұқсас энтеротоксин және
липополисахаридты эндотоксин.
Инфекция көзі – үй жануарлары, құстар, ауру адам және тасымалдаушы(
қосымша инфекция көзі ). Жұқтырудың негізгі жолы – алиментарлы,
құрамында көп мөлшерде сальмонелла қоздырғышы бар тағам
қабылдаумен болады
Сальмонеллалар ауыз қуысы мен асқазанды спецификалық емес қорғау факторларын еңсере
отырып, энтероциттердің мембраналарына бекітілген және термостабильный және/немесе
термолабильный экзотоксиндер бөлінетін аш ішектің жарасына түседі. Өтімділік
факторларының (гиалуронидазалар) көмегімен қоздырғыштар щеткалы жиек арқылы
энтероциттердің ішіне өтеді. Бактериялардың эпителиалды жасушалармен өзара әрекеттесуі
микроворсиналардың дегенеративті өзгеруіне әкеледі. Ішек қабырғасының шырышты
қабатындағы қоздырғыштардың интервенциялары фагоциттерге қарсы әрекет етеді, бұл қабыну
реакциясының дамуымен қатар жүреді.
Бактериялар бұзылғанда интоксикация синдромының дамуында негізгі рөл атқаратын
липолисахаридті кешен (эндотоксин) босатылады. Липополисахаридті кешен липооксигеназды
және циклооксигеназды жолдармен арахидонды каскадты белсендіреді. Липооксигеназды жол
хемотаксисті ынталандыратын лейкотриендердің түзілуіне және қан тамырларының
өткізгіштігін күшейтетін дегрануляция реакциясына әкеледі, және жанама, жүрек
шығарындысын азайтады. Циклооксигеназды жол простаноидтардың пайда болуына әкеледі
(тромбоксандар, простагландин Е, ПГF2ааи т.б.). Простаноидтардың күшейтілген синтезі ұсақ
капиллярларда тромбоциттер агрегациясын индукциялайды. Микроциркуляцияның бұзылуы
бар ДВС-синдромы дамиды - (метаболикалық ацидоз).
Простагландиндер ішекте электролиттер мен сұйықтықтың секрециясын, тегіс бұлшықеттің
қысқаруын және перистальтиканың күшеюін ынталандырады, бұл сайып келгенде диареяның
дамуына және ағзаның сусыздануына әкеледі.
Әдетте (95-99% жағдай) сальмонеллалар аурудың
гастроинтестинальды түрінің дамуына себеп болатын
ішектің шырышты қабатынан әрі қарай таралмайды.
Тек кейбір жағдайларда ғана қоздырғыштардың қанға
енуі мүмкін, бұл ретте сүзекке ұқсас немесе
септикалық ағымы бар сальмонеллездің
генерализацияланған түрін бақылайды. Инфекцияның
генерализациясы жасушалық және гуморалдық
иммундық реакциялардың жеткіліксіздігі ықпал етеді.
Ішектің қабырғасын микроскопиялық зерттеу кезінде
ішек қабырғасының шырышты және шырышты
қабаттарында қан құйылу түрінде тамырлардағы
өзгерістер анықталады. Шырышты қабатта
микроциркуляторлық бұзылыстардан басқа
лейкоцитарлық реакция және ісіну дамиды.
Келесі формалар мен ағымды нұсқалар:
Гастроинтестиналды (локализацияланған) форма: гастрит нұсқасы,
гастроэнтеритикалық нұсқасы,
гастроэнтероколитикалық нұсқасы.
Генерализацияланған форма:
сүзекке ұқсас нұсқа,
септикалық нұсқа.
Бактериовыделение:
өткір,созылмалы,
транзиторлық.
Аурудың барлық түрлері мен нұсқаларында инкубациялық кезең
бірнеше сағаттан 2 күнге дейін құрайды.
Гастроэнтеритикалық нұсқа-ең көп таралған түрі;
инфекциядан кейін бірнеше сағаттан кейін жіті дамиды.
Интоксикация және су-электролиттік теңгерімнің
бұзылуымен көрінеді. Аурудың алғашқы сағаттарында
интоксикация белгілері басым болады: дене қызуының
көтерілуі, бас ауруы, қалтырау, денедегі сынық.
Кейіннен іштің ауыруы (жиі спастикалық сипат),
эпигастральды және кіндік облыстарында, жүректің
айнуы, бірнеше рет құсу пайда болады. Диарея тез
қосылады. Ашытқы алдымен нәжіс сипатында болады,
бірақ тез Сулы, пенисты, сасық, кейде жасыл реңкті
болады.
Дефекация тенезмдермен бірге болмайды.Қарау кезінде
тері жамылғысының бозарғаны байқалады, ауыр
жағдайларда цианоз дамиды. Тіл құрғақ, ұшақпен
қапталған. Іш кебеді,оның пальпациясы кезінде аздаған
ауырсынуды және ішектің үрленуін атап өтуге болады.
Жүрек тондары тұйықталған, тахикардияны, АҚ-ның
төмендеуіне бейімділікті, жұмсақ толтырудың пульсін
атап өтеді. Несептің бөлінуі азаяды. Ауыр жағдайларда
клоникалық құрысулар дамуы мүмкін, көбінесе аяқтың
бұлшықеттерінде.
Гастроэнтероколитикалық нұсқасы. Аурудың басталуы
гастроэнтеритикалық нұсқаға ұқсайды, бірақ аурудың 2-3-ші күні
жұғу көлемі азаяды. Оларда шырышты, кейде қан бар. Іштің
пальпациясы кезінде тоқ ішектің спазмы мен ауырсынуын
көрсетеді. Дефекация актісі көлеңкелі болуы мүмкін.
Гастрит нұсқасы. Жіті бастау, қайталанған құсу және
эпигастральды аймақтағы ауырсыну тән. Әдетте, интоксикация
синдромы әлсіз, ал диарея мүлдем жоқ. Аурудың ағымы қысқа
мерзімді, қолайлы.
Сүзекке ұқсас нұсқа. Гастроэнтерит көріністерінен басталуы мүмкін.
Бұдан әрі жүрек айнуы, құсу және диарея тоқтау немесе жоғалу
жағдайында тұрақты немесе толқын тәрізді сипатқа ие болатын
температуралық реакцияның жоғарылауы байқалады. Науқастар бас
ауруына, ұйқысыздыққа, күрт әлсіздікке шағымданады. Тексеру кезінде
науқастың тері жамылғысының бозаруы байқалады, кейбір жағдайларда
іш терісінде және кеуденің төменгі бөлігінде жеке розеолез элементтері
пайда болады. 3-5 күнде аурудың гепатолиеналды синдромы дамиды. АҚ
төмендеді, салыстырмалы брадикардия байқалады.
Септикалық нұсқа. Аурудың бастапқы кезеңінде гастроэнтериттің пайда
болуы, одан әрі ознобпен ұзақ рет қайталанатын қызбамен және оның
төмендеуі кезінде айқын тер бөлінуімен, тахикардиямен, миалгиямен
ауысатын. Әдетте гепатоспленомегалия дамиды. Аурудың ағымы ұзақ,
торпидті, қайталама іріңді ошақтардың қалыптасуына бейімділігімен
ерекшеленеді.
Сальмонеллезді диарея синдромының дамуымен жүретін көптеген
аурулардан ажырату керек:
шигеллез,
эшерихиозов,
тырысқақ,
вирустық диареялық инфекциялар,
саңырауқұлақтармен улану,
ауыр металдар тұздарымен,
фосфорорганикалық қосындылармен және т. б.
Сонымен қатар, кейбір жағдайларда сальмонеллездің шұғыл
дифференциалды диагностикасының қажеттілігі туындайды.
миокард инфарктісі,
жіті аппендицит,
өт-тас ауруы ұстамасы,
мезентериалды тамырлардың тромбозы.
Негізі қоздырғыштың құсық және нәжіс массаларының егісімен, ал
генерализацияланған формада және қан түрінде бөлінуін құрайды.
Бактериологиялық зерттеуге арналған материал асқазан мен ішектің, зәрдің,
өтінің жуылған сулары да болуы мүмкін. Аурудың септикопиемиялық
нұсқасында қабыну ошақтарынан ірің немесе экссудат себілуі мүмкін.
Серологиялық диагностика әдістері ретінде кешенді және топтық
сальмонеллезді эритроцитарлық диагностикумдармен рнга қолданылады.
РНГА-да антиденелердің ең аз диагностикалық титрі -1:200. РКА, РЛА, ИФА
және РИА-да сальмонелл антигендерін жедел анықтау перспективалы.
Дегидратация дәрежесін белгілеу және науқас жағдайының ауырлығын бағалау
үшін, сондай-ақ жүргізілетін регидратационнои терапияны түзету үшін
гематокрит, қанның тұтқырлығы, қышқылдық-сілтілік күй көрсеткіштері мен
электролиттік құрамның көрсеткіштері анықталады.
Егер науқастың клиникалық жағдайы мүмкіндік берсе, емдеуді асқазанды
жуудан, сифонды клизмнен, энтеросорбенттерді (белсендірілген көмір және т.
б.) тағайындаудан бастау қажет.)
І-ІІ дәрежелі дегидратация кезінде 2-3 сағат ішінде бөлшектік жиі ішумен (1-1,5
л/сағатқа дейін) толтырылатын ем басталғанға дейін науқастағы су мен
тұздардың тапшылығын ескере отырып, "Цитроглюкосолан", "Глюкосолан",
"Регидрон", "Оралит" түріндегі глюкозо - тұзды ерітінділердің және емдеу
процесінде одан әрі сұйықтықтың жоғалуын (әрбір 2-4 сағат сайын бақылау
керек) тағайындау көрсетілген.
Дезинтоксикация үшін көктамыр ішіне макромолекулалық коллоидты
препараттарды (реополиглюкин, гемодез және т.б.) енгізуді су-электролиттік
шығындарды түзеткеннен кейін ғана жүргізуге болады.
Индометацин. Препаратты аурудың ерте мерзімінде 50 мг-нан 12 сағат бойы 3
рет тағайындайды.
Сальмонеллездің генерализденген түрі кезінде (фторхинолондар 0,5 г-нан
тәулігіне 2 рет, левомицетин 0,5 г-нан тәулігіне 4-5 рет, доксициклин 0,1 г/тәул
және т.б.). Кешенді ферменттік препараттарды (энзистал, фестал, мексаза және
т.б.) тағайындау орынды.
Аурудың жіті кезеңінде науқастардың Диета Певзнер бойынша №4 үстелге
сәйкес келеді, диарея тоқтағаннан кейін №13 үстел тағайындайды.
Ветеринариялық-санитариялық ic-шаралар
Санитарлық-гигиеналық іс-шаралар
Індетке қарсы іс-шаралар
Назарларыңызға рахмет қо
конретно!

Ұқсас жұмыстар

Балалардың жедел ішек инфекциялары

Инфекциялық үрдістің патофизиологиясы

Стафилококктардың патогенді ферменттері

Ішек инфекция аурулары

Аурудың қоздырғышы - сальмонелла туысына жататын таяқшалы бактериялар

Себінді жасау

Ауруханаішілік инфекциялардың түрлері

Кампилобактериоздың бактериологиялық диагностикасы

Жұқпалы аурулардың кезеңдері

Қоян шаруашылығы өнімдерін жұқпалы аурулар кезінде ветеринариялық-санитариялық сараптау

Пәндер